Την πεποίθηση ότι αυτό που ζήσαμε το καλοκαίρι, με ακραίες τιμές ρεύματος στα χρηματιστήρια της Αν. Ευρώπης και των Βαλκανίων, λόγω και των τεράστιων όγκων ρεύματος που απορροφά η Ουκρανία, μπορεί να επαναληφθεί ακόμη και τον επόμενο μήνα, εξέφρασαν στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας οι υπουργοί Ελλάδας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας.
Η πρότασή τους ωστόσο για ένα βραχυπρόθεσμο μηχανισμό φορολόγησης των ουρανοκατέβατων κερδών των παραγωγών δεν φαίνεται να βρίσκει ανταπόκριση.
Συνάδελφοί τους από τον Βορρά, όπως από την Ολλανδία και τη Σουηδία, εξέφρασαν σαφείς επιφυλάξεις, ενώ η απερχόμενη Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον απέφυγε να τοποθετηθεί, τονίζοντας παράλληλα ότι ο παράγοντας Ουκρανία δεν είναι αυτός που ευθύνεται για τα όσα συνέβησαν στα ενεργειακά χρηματιστήρια της περιοχής.
Αν και αναγνώρισε ότι το φαινόμενο των ακραίων αποκλίσεων ανάμεσα στις ανατολικοευρωπαϊκές αγορές και τα χρηματιστήρια της Κεντρικής Ευρώπης είναι ανησυχητικό, εντούτοις μίλησε για την αναγκαιότητα ενίσχυσης των διασυνδέσεων, πιστής τήρησης των κανόνων που διέπουν το διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρισμού και καλύτερου προγραμματισμού μεταξύ των χωρών σε ό,τι αφορά τη συντήρηση των κρίσιμων για την τροφοδοσία της περιοχής μονάδων ηλεκτρισμού.
«Για 40 περίπου ώρες, οι τιμές του ρεύματος για 1 GW περίπου κάθε μέρα ισοδυναμούσαν με πάνω από τον μέσο όρο του κατώτατου μισθού στην περιοχή. Ζήσαμε επί είκοσι πέντε μέρες μια ανωμαλία, μια μεγάλη αποτυχία του συστήματος και μια ετήσια αύξηση 10% των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, δίχως να έχουν αυξηθεί τα κόστη. Φανταστείτε, συνάδελφοι, αυτό να είχε συμβεί στη χώρα σας, πώς θα το διαχειριζόσασταν;», διερωτήθηκε ο Έλληνας υπουργός Θ. Σκυλακάκης, ζητώντας επειγόντως να υιοθετηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο ένας μηχανισμός για τα ουρανοκατέβατα κέρδη των παραγωγών, που θα ενεργοποιείται υπό συγκεκριμένους όρους.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και ο Ρουμάνος υπ. Ενέργειας Σεμπάστιαν Μπουρντούτζα, όπως και ο Βούλγαρος Βλαντιμίρ Μαλίνοφ, εξηγώντας ότι το εκρηκτικό μείγμα παραγόντων που προκάλεσαν τον «καύσωνα τιμών» στις αγορές ρεύματος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν έχει εξαλειφθεί, το αντίθετο.
Βασικό στοιχείο στην επιχειρηματολογία του «μετώπου των τριών» είναι ότι η Ουκρανία, της οποίας οι δυνατότητες παραγωγής ηλεκτρισμού έχουν μειωθεί σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, ακόμη και κατά 70%, θα συνεχίσει να απορροφά τεράστιους όγκους κι όλα αυτά σε ένα καθεστώς χαμηλής στάθμης στους ταμιευτήρες των υδροηλεκτρικών, αλλά και με μια μόνιμη κατάσταση decoupling ανάμεσα στις αγορές της Κ. Ευρώπης με τις ανατολικοευρωπαϊκές, κόβοντας στην ουσία την ήπειρο στη μέση.
«Δεν συνέβησαν αυτά λόγω κόστους, αλλά από ένα συνδυασμό αύξησης της ζήτησης, καύσωνα, λιγοστών υδροηλεκτρικών, απορρόφησης επιπλέον ενέργειας από την Ουκρανία (1 GW) καθώς από καθαρός εξαγωγέας έχει γίνει καθαρός εισαγωγέας, και με κύριο φυσικά λόγο το decoupling και τις τεράστιες διαφορές ανάμεσα στις δικές μας αγορές και το υπόλοιπο της Ευρώπης», είπε ο Έλληνας υπουργός, προσθέτοντας ότι η ενίσχυση των διασυνδέσεων είναι μονόδρομος, ωστόσο είναι μια μακροπρόθεσμη λύση, καθώς παίρνει 6-8 χρόνια.
«Αν το φαινόμενο επαναληφθεί τον επόμενο μήνα, και μπορεί να επαναληφθεί, οι διασυνδέσεις δεν θα μας σώσουν», ανέφερε. Εκανε λόγο για την ανάγκη αλλαγής των κανόνων ως προς το πόση ποσότητα ηλεκτρισμού μεταφέρεται από τη μια περιοχή της ΕΕ στην άλλη, και σε πιο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, για ένα μηχανισμό ανάκτησης των υπερκερδών που προκύπτουν για τους παραγωγούς και εμπόρους ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε αυτά να επιστρέφονται στους καταναλωτές.
«Δεν είναι λογικό να πληρώνει κανείς ένα μηνιαίο μισθό για μια ώρα ηλεκτρικής ενέργειας. Τώρα συνέβη σε εμάς, αλλά μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε άλλον του χρόνου», σημείωσε.
Σε κοινή γραμμή με την ελληνική κυβέρνηση, ο Βούλγαρος υπουργός είπε ότι είναι πιθανό το φαινόμενο να επανεμφανιστεί τον χειμώνα, ζητώντας ανάλυση των ροών μεταξύ των χωρών της περιοχής έως τις αρχές Δεκεμβρίου, ενώ ο Ρουμάνος συνάδελφός του μίλησε για αποκλίσεις τιμών μέχρι 600% ανάμεσα στη ρουμανική αγορά και μια άλλη λιγότερο από 600 χλμ. μακριά, ζητώντας και αυτός θέσπιση μηχανισμού φορολόγησης των ουρανοκατέβατων κερδών.