Με την ακρίβεια να παραμένει το πιο πιεστικό ζήτημα για τα νοικοκυριά -και κατ' επέκταση μια πολιτική «καυτή πατάτα» για την κυβέρνηση-, μια νέα πρωτοβουλία πρόκειται να ξεκινήσει τις επόμενες ημέρες.
Αυτή τη φορά, ωστόσο, το μέτρο θα έχει εθελοντικό χαρακτήρα, προσφέροντας σε προμηθευτές, βιομηχάνους και λιανοπωλητές την επιλογή αν θα συμμετάσχουν ή μη, αναφέρουν στο Euro2day.gr πηγές με γνώση των συζητήσεων.
Η πρωτοβουλία, που αναμένεται να κάνει το ντεμπούτο της από την επόμενη Τετάρτη, στοχεύει στη δημιουργία ενός καλαθιού με τουλάχιστον 100 βασικά προϊόντα, που θα αυξάνονται προοδευτικά και οι τιμές τους θα είναι μειωμένες σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα.
Ήδη μεγάλες εταιρείες όπως η Procter & Gamble, η Unilever και η ΚΥΚΝΟΣ φέρεται να έχουν ενημερώσει τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ για τις επερχόμενες μειώσεις τιμών σε επιλεγμένα είδη.
Το εύρος των μειώσεων που έχουν γνωστοποιήσει κυμαίνεται από 3% έως 10% επί του τιμολογίου. Στην τελική μείωση των τιμών θα συμμετέχουν και οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, με το εύρος να κινείται στα επίπεδα που θα κάνουν και οι προμηθευτές. Δηλαδή αν μια εταιρεία κάνει μείωση τιμής 4% σε ένα προϊόν, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ από την πλευρά τους θα προχωρήσουν σε αντίστοιχες μειώσεις. Έτσι αθροιστικά η μείωση της τιμής θα αγγίξει το 8%.
Οι ίδιες πηγές αναμένουν ότι ο αριθμός των συμμετεχουσών εταιρειών -και, ως εκ τούτου, το εύρος των προϊόντων με έκπτωση- θα αυξηθεί εκθετικά τις επόμενες ημέρες. Οι εταιρείες που θα συμμετέχουν σε αυτή την πρωτοβουλία θα πρέπει να διατηρήσουν τις μειωμένες τιμές για τουλάχιστον δύο μήνες.
Οι καταναλωτές θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα και τις αντίστοιχες μειώσεις των τιμών τους μέσω ενός «λευκού καταλόγου» που θα αναρτάται σε ειδική διαδικτυακή πλατφόρμα, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρχει και σήμανση στο ράφι. Σε αντίθεση με προηγούμενα κυβερνητικά μέτρα, η πρωτοβουλία αυτή δεν θα περιλαμβάνει ανακοίνωση της φθηνότερης αλυσίδας σούπερ μάρκετ.
Η εθελοντική συμμετοχή κάνει κάποιους να αναρωτιούνται κατά πόσον αυτή η «ήπια» προσέγγιση θα προσφέρει πραγματική ανακούφιση στους καταναλωτές ή αν πρόκειται απλώς για άλλη μια συμβολική κίνηση. «Θα προσέλθουν πραγματικά οι επιχειρήσεις για να βοηθήσουν τους καταναλωτές ή πρόκειται για μια κυβερνητική κίνηση αποφυγής ευθυνών;» αναρωτιούνται.
Ωστόσο, υπάρχουν και εκείνοι που υποστηρίζουν ότι αυτή η προσέγγιση μπορεί να αποδειχθεί πιο αποτελεσματική σε σύγκριση με τις προηγούμενες πολιτικές που βασίζονταν σε πρόστιμα και κρατικές παρεμβάσεις, όπως τα μέτρα κατά της ακρίβειας που επιβλήθηκαν από τις προηγούμενες ηγεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης.
Επιπλέον, η εθελοντική φύση της πρωτοβουλίας αφήνει περιθώρια ευελιξίας, απομακρύνοντας το βάρος από την κυβέρνηση σε περίπτωση αποτυχίας. Αν το πείραμα της εθελοντικής μείωσης τιμών δεν αποδώσει, η κυβέρνηση μπορεί να αντικρούσει την κριτική και να υποστηρίξει ότι έδωσε στις επιχειρήσεις την ευκαιρία να αποδείξουν ότι η αγορά μπορεί να αυτορρυθμιστεί χωρίς την ανάγκη σκληρών παρεμβάσεων.
Στην ουσία, η κυβέρνηση ποντάρει σε μια πολιτική χαμηλού ρίσκου, όπου η αποτυχία δεν θα εγγραφεί εις βάρος της, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντεπιχείρημα απέναντι στις φωνές που υποστηρίζουν ότι οι κρατικές παρεμβάσεις πλήττουν τον ανταγωνισμό και την ελεύθερη αγορά.
Από την άλλη πλευρά, αν το εγχείρημα της εθελοντικής μείωσης των τιμών πετύχει, το όφελος για την κυβέρνηση θα είναι πολλαπλό. Πρώτον, θα μπορέσει να παρουσιάσει την επιτυχία ως απόδειξη ότι μπορεί να πετύχει αποτελέσματα χωρίς τη χρήση σκληρών παρεμβατικών μέτρων. Αυτό θα ενισχύσει το αφήγημα ότι η αγορά μπορεί να αυτορρυθμιστεί με σωστή καθοδήγηση.
Δεύτερον, η κυβέρνηση θα μπορέσει να κεφαλαιοποιήσει την επιτυχία πολιτικά, κερδίζοντας τη στήριξη τόσο των επιχειρήσεων, που προτιμούν μια προσέγγιση βασισμένη στην ελεύθερη αγορά, όσο και των καταναλωτών, που θα δουν άμεσο όφελος στις τσέπες τους, με μειωμένες τιμές στα προϊόντα πρώτης ανάγκης.
Αυτό θα μπορούσε να βελτιώσει τη δημοτικότητα της κυβέρνησης, ειδικά σε μια περίοδο που το ζήτημα της ακρίβειας βρίσκεται στο επίκεντρο της κοινωνικής δυσαρέσκειας.
Τρίτον, η επιτυχία του μέτρου θα δώσει στην κυβέρνηση ένα ισχυρό επιχείρημα για την άρση του αμφιλεγόμενου πλαφόν στα περιθώρια κέρδους, το οποίο έχει δεχθεί σφοδρή κριτική από τον επιχειρηματικό κόσμο. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι φέρεται να έχουν μοιραστεί τη σκέψη ότι αν η πρωτοβουλία αποδώσει, θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για την κατάργηση του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, το οποίο ισχύει από το 2020.
Η επιχειρηματική κοινότητα έχει από καιρό αντιταχθεί στη διατήρηση του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους. Ο Αριστοτέλης Παντελιάδης, διευθύνων σύμβουλος της ΜΕΤΡΟ ΑΕ και πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ, έχει επανειλημμένα επικρίνει την προσέγγιση της κυβέρνησης, υποστηρίζοντας ότι ούτε το πλαφόν ούτε το «καλάθι των νοικοκυριών» έχουν κάνει κάτι για την ανάσχεση του πληθωρισμού.
«Μόνο ο ανταγωνισμός και η ελεύθερη αγορά μπορούν να μειώσουν τον πληθωρισμό», έχει πει. Με τους προμηθευτές και τους βιομηχάνους να έχουν αναφέρει κατ’ επανάληψη ότι οι κυβερνητικές παρεμβάσεις στρεβλώνουν την αγορά. «Κάθε παρέμβαση αναπαράγει αναποτελεσματικότητα», λένε.
Το εθελοντικό μέτρο του υπουργού Ανάπτυξης κ. Τάκη Θεοδωρικάκου είναι ένα φιλόδοξο στοίχημα, αλλά η επιτυχία του εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο οι επιχειρήσεις θα αποφασίσουν να συμμετάσχουν -και από το αν οι καταναλωτές θα δουν κάποια πραγματική διαφορά στο ταμείο...