Εντείνονται οι πολιτικές, διπλωματικές και επιχειρηματικές διεργασίες για την προώθηση του σχεδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου, μήκους 954 χλμ. και εκτιμώμενου κόστους κοντά στα 4 δισ. ευρώ, που στόχο έχει να μεταφέρει «πράσινη» φθηνή αιολική ενέργεια από τη Β. Αφρική στις ευρωπαϊκές αγορές.
Την Κυριακή στο Κάιρο ο υπουργός Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης και ο Αιγύπτιος ομόλογός του Dr. Mahmoud Esmat πρόκειται να συζητήσουν τις επόμενες κινήσεις των δύο πλευρών σε πολιτικό αλλά και ουσιαστικό επίπεδο για το έργο που έχει την ευρωπαϊκή στήριξη, αλλά και αυτή των Αμερικανών, καθώς φέρνει πιο κοντά τον στόχο για οριστική απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.
Τα πάντα φυσικά θα κριθούν από την εξεύρεση των κατάλληλων χωρών επί αιγυπτιακού εδάφους και τις συμφωνίες καταρχάς με τους ενεργειακούς ομίλους για την ανάπτυξη ηλιακών έργων και αιολικών, συνολικής ισχύος 9,5 GW (υπάρχουν περιοχές με ταχύτητα ανέμου άνω των 10 μέτρων το δευτερόλεπτο), και μετά με τους τελικούς πωλητές για την πώληση ποσοτήτων γύρω στα 3,5 γιγαβάτ, που θα καταλήγει στη διψασμένη για πράσινη ενέργεια Ευρώπη.
Στη συνάντηση του Καΐρου, πρόκειται να παρουσιαστεί και η μελέτη κόστους-οφέλους του έργου από τον promoter του, την Elica Mediterranean Electrical Interconnection του ομίλου Κοπελούζου, με τη μεγάλη εικόνα να παραπέμπει σε προσπάθεια επιτάχυνσης, τόσο στο τεχνικό όσο και στο επιχειρηματικό επίπεδο.
Το τάιμινγκ της συνάντησης των δύο υπουργών συμπίπτει με το γεγονός ότι η διασύνδεση Gregy μπαίνει στην πιο κρίσιμη φάση της, αυτή των τεχνικών μελετών, οι οποίες θα κρίνουν την οριστική όδευση και τα τελικά κόστη, με πάνω από συνολικά 20 διεθνείς εταιρείες να έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Η επίσημη ανακοίνωση των οικονομικών προσφορών από τους επιλεγέντες της short list θα σηματοδοτήσει την οριστικοποίηση της καλύτερης δυνατής διαδρομής του υποθαλάσσιου καλωδίου και τα σημεία προσαιγιάλωσης στις δύο χώρες («μελέτες γραφείου»), καθώς και όλο το τεχνικό σκέλος.
Τα βάθη, η διαδρομή, τα κόστη
Η διαδρομή έχει μεγάλα βάθη, για κάποια σημεία δεν έχει υπάρξει ποτέ μέχρι σήμερα αναλυτική απεικόνιση, απαιτείται τεχνογνωσία που λίγες εταιρείες διαθέτουν παγκοσμίως και αποτελεί μια διαδικασία εξαιρετικά περίπλοκη και λίαν χρονοβόρα.
Οι μελέτες έχουν ένα κόστος που υπολογίζεται στα 50 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων σημαντικό μέρος επιδιώκεται να καλυφθεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Connecting Europe Facility (CEF). Εφόσον το αίτημα που θα στηρίξει και η ελληνική κυβέρνηση, με ένα «letter of support», γίνει δεκτό από τις κοινοτικές υπηρεσίες, οι μελέτες θα χρηματοδοτηθούν από ευρωπαϊκούς πόρους μέχρι και κατά 50%.
Καθόλου τυχαία, η χρηματοδότηση των έργων στα οποία εστιάζει η συνεργασία Αιγύπτου - ΕΕ, για την οποία το Κάιρο αποτελεί κρίσιμο στρατηγικό εταίρο ως προς την ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης, βρίσκεται ψηλά στην ευρωπαϊκή ατζέντα.
Ως έργο βρίσκεται μόνιμα στην ατζέντα των συναντήσεων του Μητσοτάκη με τον πρόεδρο Σίσι, είχε συμπεριληφθεί στο κοινό ανακοινωθέν Ε.Ε. - Αιγύπτου του περασμένου Μαρτίου για τη στρατηγική συμφωνία των 7,4 δισ. ευρώ, ενώ ήταν και στο επίκεντρο της επενδυτικής συνόδου που έλαβε χώρα τον περασμένο Ιούνιο στο Κάιρο, με συμμετοχή της επικεφαλής της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εκπροσώπων ευρωπαϊκών τραπεζών και μεγάλων επενδυτικών ομίλων. Εχει ενταχθεί στον κατάλογο των έργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος της ΕΕ (Projects of Mutual Interest - PMI), όπου υπάγονται όλα τα projects προτεραιότητας για τις Βρυξέλλες, τα οποία αφορούν διασυνδέσεις υποδομών χωρών της ΕΕ με αντίστοιχες τρίτων χωρών.
Το πολιτικό επίπεδο είναι η μία όψη της κινητικότητας γύρω από το έργο, η άλλη αφορά το επιχειρηματικό. Εδώ και μήνες ο όμιλος Κοπελούζου κάνει ένα μπαράζ επαφών για να διερευνήσει το ενδιαφέρον από ευρωπαϊκούς -και όχι μόνο- ενεργειακούς ομίλους και funds, συνάπτοντας μνημόνια όπως αυτό με τη Masdar, σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις για την ανάπτυξη των έργων ΑΠΕ στην Αίγυπτο.
Είναι προφανές βέβαια ότι όλα τα παραπάνω δεν θα έχουν καμία αξία, αν όλοι αυτοί οι τεράστιοι όγκοι «πράσινης» ενέργειας που επιδιώκεται στο μέλλον να περάσουν από Ελλάδα (Μ. Ανατολή, Β. Αφρική), δεν καταφέρουν να εξάγονται στην Ευρώπη και να φτάνουν στα μεγάλα κέντρα κατανάλωσης της Αυστρίας, της Γερμανίας και του Βορρά, μέσω διεθνών διασυνδέσεων από το Νότο, όπως ο Green Αegean, για τον οποίο τρέχει ήδη η πρώτη μελέτη βιωσιμότητας.
Αυτός είναι και ο λόγος που ο διεθνής παράγοντας δεν βλέπει το Gregy απομονωμένα από τα άλλα μεγαλόπνοα σχέδια που δρομολογούνται στην περιοχή, όπως το Great Sea Interconnector (Ελλάδα - Κύπρος - Ισραήλ), το Saudi Greek Interconnection και το Green Αegean (Ελλάδα, Σλοβενία, Κροατία, Αυστρία, Γερμανία). Αποτελούν όλα κομμάτια ενός διηπειρωτικού ενεργειακού άξονα πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων, με κοινό στόχο να καταφέρουν να μεταφέρουν πράσινη ενέργεια από το Νότο προς τον Βορρά. Αλλά για να συμβεί αυτό, θα πρέπει τα κόστη στις χώρες παραγωγής, μαζί με τα κόστη μεταφοράς, να οδηγούν σε τελικές τιμές πολύ πιο ανταγωνιστικές από εκείνες στις χώρες κατανάλωσης (π.χ. Γερμανία).