Το ισχυρό αμερικανικό ενδιαφέρον για επενδύσεις σε υποδομές, πλωτούς σταθμούς όπως αυτός της Αλεξανδρούπολης και εξαγωγές φυσικού αερίου στη ΝΑ Ευρώπη, ενισχύεται διαρκώς, παρά τις δυσκολίες απεξάρτησης από τη Μόσχα.
Το δείχνει η παρουσία τριών μεγάλων αμερικανικών εταιρειών στο χθεσινό workshop που διοργάνωσε στην Αθήνα η Κομισιόν, φέρνοντας στο ίδιo τραπέζι πωλητές, αγοραστές και καταναλωτές LNG, παρουσία του υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ αρμόδιου για την Ενέργεια, Τζέφρι Πάιατ.
Η παρουσία τους σηματοδοτεί το ενδιαφέρον όχι μόνο για εξαγωγές από το Νότο προς τον Βορρά, αλλά και για επενδύσεις σε εγκαταστάσεις επαναεριοποίησης LNG, τομέα όπου η αμερικανική βιομηχανία αποτελεί εδώ και καιρό παγκόσμιο leader. Ελέγχει το 30% του παγκόσμιου στόλου, δηλαδή 16 από τα 47 εν ενεργεία FSRUs σε όλο τον κόσμο.
Και γι' αυτό έχει τη σημασία του ότι στις χθεσινές συναντήσεις συμμετείχε η εταιρεία Sempra, που κατέχει ένα από τα μεγαλύτερα ενεργειακά δίκτυα στη Β. Αμερική, εξυπηρετώντας σχεδόν 40 εκατομμύρια καταναλωτές και ηγείται στον τομέα των υποδομών LNG, όπως επίσης η Excelerate Energy, με το μεγαλύτερο portfolio πλωτών τερματικών παγκοσμίως, δηλαδή 11 FSRUs σε λειτουργία και υπό κατασκευή.
Παρούσα ήταν και η Venture Global, ένας σημαντικός παραγωγός υγροποιημένου αερίου με έδρα τη Λουιζιάνα, η οποία κλείδωσε πρόσφατα το 25% της δυναμικότητας στον σταθμό της Aλεξανδρούπολης. Το ίδιο και η πολυεθνική ICIS, από τους πιο γνωστούς παίκτες στην εξειδικευμένη πληροφόρηση για αγοραστές, πωλητές και αναλυτές γύρω από τις τιμές των commodities, καθώς και στις ειδήσεις, προβλέψεις και αναλύσεις για τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.
Είναι προφανές ότι κάτι βλέπουν όλες αυτές οι εταιρείες που βρέθηκαν στο ίδιο τραπέζι με υπουργούς από την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Ουκρανία και τις ΗΠΑ, θεσμικούς φορείς και Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς Αερίου, όπως ο ΔΕΣΦΑ, χωρίς φυσικά να σημαίνει ότι η απεξάρτηση της περιοχής είναι και εφικτή.
Περισσότερος ρεαλισμός
Εδώ και καιρό, οι αμερικανικές προσδοκίες για την έκβαση της πολιτικής, διπλωματικής και οικονομικής μάχης που μαίνεται με τη Μόσχα για την πλήρη απεξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο έως το 2027 έχουν μπει σε πιο ρεαλιστικές βάσεις.
Οι αντικειμενικές δυσκολίες, πέρα από τους διακηρυγμένους στόχους και τις βαρύγδουπες ανακοινώσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αναδείχθηκαν και κατά τη χθεσινή συνάντηση των Αθηνών, στο περιθώριο της οποίας έλαβε χώρα μια τριμερής συνάντηση του Αμερικανού υφυπουργού με τον υπ. Ενέργειας Θ. Σκυλακάκη και τον Βούλγαρο ομόλογό του, Βλ. Μαλίνοφ.
Στην ατζέντα του workshop, όπου συμμετείχαν κορυφαίοι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι, όπως ο Τζέφρι Πάιατ, κυριάρχησε ο Κάθετος Διάδρομος, με αφετηρία την Ελλάδα και κατάληξη την Ουκρανία, το γεγονός ότι θα «βοηθήσει τη μετάβαση της Ευρώπης από τον αναξιόπιστο ρωσικό εφοδιασμό, διασφαλίζοντας χαμηλότερες ταρίφες», όπως αναφέρει σε ανάρτησή του, καθώς και ότι συγκριτικά με άλλα φαραωνικά έργα, έχει πολύ πιο οικονομικό κόστος (500 εκατ. ευρώ), όπως σημειώνει η υφυπ. Ενέργειας Αλ. Σδούκου.
Το ρωσικό dumping στις τιμές
Στην πραγματικότητα, πέρα από τα όσα λέγονται δημόσια, οι Αμερικανοί έχουν αρχίσει να γίνονται πιο πραγματιστές σε ό,τι αφορά τις ρωσικές ροές προς την Ευρώπη. Το δείχνει και η δήλωση που έκανε ο Αμερικανός υφυπουργός ότι «ο Κάθετος Διάδρομος απειλείται από το γεγονός ότι οι Ρώσοι ρίχνουν σκοπίμως τις τιμές του φυσικού αερίου, κάνοντας dumping, για να τον υπονομεύσουν».
Σε μια στιγμή που το αέριο αγωγού της Gazprom πλημμυρίζει τη γειτονιά μας, που η τιμή του κινείται στα 10 ευρώ η μεγαβατώρα, έναντι των 40 ευρώ στα οποία πωλούν οι Αμερικανοί, και το LNG από μερίδιο 70% στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της κρίσης, πλέον έχει πέσει στο 30%, με ελάχιστες εξαγωγές στα Βαλκάνια, είναι προφανές ότι η πλήρης απεξάρτηση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ανήκει στη σφαίρα της ουτοπίας.
Η αναλογία των ρωσικών εισαγωγών στην ΕΕ μπορεί να μην επιστρέψουν ποτέ εκεί που ήταν πριν την εισβολή στην Ουκρανία (155 δισ. κυβικά μέτρα το 2021), ωστόσο είναι πιθανό να διατηρηθούν στα σημερινά ή και σε υψηλότερα επίπεδα. Κάποιοι εκτιμούν ότι μέχρι τα τέλη του 2030 η Μόσχα δεν αποκλείεται να έχει ανακτήσει το 30% του μεριδίου που είχε το 2021.
Τίτλοι τέλους στη σύμβαση Κιέβου - Μόσχας
Στον αντίποδα, η διακοπή στα τέλη του 2024, της μεταφοράς ρωσικού αερίου, transit, μέσω του αγωγού από την Ουκρανία προς την Κεντρική και Αν. Ευρώπη, δημιουργεί αναμφίβολα νέες ευκαιρίες για το αμερικανικό και το καταριανό LNG στις πρώην ρωσικές αγορές.
Η απόφαση της κυβέρνησης Ζελένσκι να μην ανανεώσει τη σύμβαση με τη Ρωσία επιβεβαιώθηκε χθες, κατά τη διάρκεια του workshop της Αθήνας από τον Ουκρανό υπουργό Ενέργειας Μίκολα Κολίσνικ. Από την πλευρά του, ο Μ. Μπάλντουιν, αναπλ. γενικός διευθυντής της πλατφόρμας Aggregate EU, την οποία έχει συστήσει η ΕΕ για κοινές παραγγελίες αερίου από τις χώρες-μέλη (εγχείρημα που δεν δείχνει να «περπατά», αφού οι παραγγελίες καλύπτουν μόλις το 2% του αρχικού στόχου), αναφέρθηκε στην ανάγκη να χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκά ταμεία η αναβάθμιση των υποδομών του Κάθετου Διαδρόμου.
Η αλήθεια είναι πως παρότι η τιμή του φυσικού αερίου βρίσκεται ακόμα σε ελεγχόμενα επίπεδα (κοντά στα 40 ευρώ), το σκηνικό παραμένει εντελώς ρευστό. Η εξαιρετικά υψηλή γεωπολιτική αστάθεια από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, την έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, αλλά και τις επικείμενες προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, καθιστά παρακινδυνευμένη κάθε πρόβλεψη.
Η ανησυχία των Αμερικανών δεν αφορά μόνο την περιοχή μας. Η ρωσική προσπάθεια να ανακτήσει τα χαμένα μερίδια εκτυλίσσεται σε διάφορα μήκη και πλάτη του κόσμου. Η μεγάλη αγορά της Γερμανίας έχει χαθεί, ωστόσο άνθρωποι με γνώση του χώρου θυμίζουν ότι η Ρωσία, με τη βοήθεια του Πεκίνου, ενισχύει συνεχώς την ενεργειακή της βιομηχανία, αποκρούοντας τις δυτικές κυρώσεις.
Το Arctic LNG στη Β. Σιβηρία που είχαν προσπαθήσει να μπλοκάρουν οι ΗΠΑ, αναγκάζοντας συμμάχους τους να ακυρώσουν παραγγελίες για εξιδεικευμένα σκάφη, ειδικά για να πλέουν στα παγωμένα νερά του Αρκτικού, έχει καταφέρει με κινεζική τεχνογνωσία να καλύψει το υλικοτεχνικό κενό που άφησαν οι δυτικές κυρώσεις. Και παράλληλα η Μόσχα προχωρά σε επιτάχυνση των εξαγωγών φυσικού αερίου της προς την Κίνα μέσω του αγωγού Power of Siberia, με στόχο να πετύχει τη μέγιστη χωρητικότητα έως το τέλος του 2024. Ο αμερικανο-ρωσικός πόλεμος για το φυσικό αέριο δεν είναι σίγουρο ότι βγάζει νικητή τις ΗΠΑ.