Αντιμέτωποι με ένα νέο γύρο σύγχυσης και προσπάθειας να λύσουν τον γρίφο της πιο φθηνής κιλοβατώρας κινδυνεύουν να βρεθούν από το νέο έτος εκατομμύρια καταναλωτές με πράσινα τιμολόγια, στα οποία τους είχαν εντάξει δια νόμου οι προμηθευτές τους, ένα χρόνο πριν, την 1η Ιανουαρίου 2024, επειδή δεν είχαν εκφράσει προτίμηση για κάποιο άλλο προϊόν.
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι λεγόμενοι «αδρανείς» πελάτες, όχι μόνο οι μεγάλης ηλικίας που δεν έχουν εξοικείωση με το αντικείμενο, αλλά και όσοι ουδέποτε επέλεξαν να μετακινηθούν σε άλλο προϊόν ή πάροχο, αρκετοί με λογαριασμούς σε άλλο όνομα, με συμβόλαια που παλαιά είχαν ρήτρα αναπροσαρμογής και που επειδή δεν διάλεξαν κάποιο άλλο τιμολόγιο, μετέπεσαν αυτόματα με νόμο του κράτους στο πράσινο.
Το καθεστώς αυτό τελειώνει στις 31 Δεκεμβρίου 2024 και η κυβέρνηση αναζητά με ποιο τρόπο θα το αντικαταστήσει, φοβούμενη ότι αν αφήσει το θέμα στη διακριτική ευχέρεια των παρόχων, εκείνοι θα μετακινήσουν τους αδρανείς αυτούς καταναλωτές σε προϊόντα που λανσάρονται ως «φθηνότερα», χωρίς να είναι.
Κάποιες εταιρείες είναι αποφασισμένες να διατηρήσουν τους γενικούς όρους των πράσινων τιμολογίων ως έχουν, δηλαδή με απεριόριστη διάρκεια, ωστόσο άλλες δεν αποκλείουν αλλαγές.
Σε μια υπόθεση που δείχνει απλή, αλλά αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε ένα νέο γύρο σύγχυσης, το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ψάχνει τη λύση, χωρίς να έχει αποφασίσει ακόμη ποια μπορεί να είναι.
Σενάρια περί υποχρεωτικής «μετακίνησης» για όλους αυτούς τους καταναλωτές σε άλλη χρωματική κατηγορία, όπως στα σταθερά τιμολόγια, είναι αβάσιμα. Η συνεχιζόμενη, ωστόσο, στροφή αρκετών καταναλωτών στη σιγουριά της μπλε κιλοβατώρας έχει τεθεί στις διεργασίες που γίνονται από το ΥΠΕΝ.
Ο υπουργός Θόδωρος Σκυλακάκης αναδεικνύει με κάθε ευκαιρία τη σημασία των σταθερών τιμολογίων απέναντι στις ακραίες τιμές και το πόσο πολύ έχουν θωρακίσει τους καταναλωτές άλλων χωρών, όπου η συντριπτική πλειοψηφία έχει τέτοια συμβόλαια, ωστόσο μια τέτοια ρύθμιση με τον χαρακτήρα της υποχρεωτικότητας θα ήταν αντίθετη με τη νομοθεσία περί ελεύθερης αγοράς.
«Κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει κανέναν να μετακινηθεί σε ένα συγκεκριμένο τιμολόγιο, ούτε πρόκειται να συμβεί αυτό που λένε κάποιοι πάροχοι ότι μετά τη λήξη του νόμου, θα ισχύσει ό,τι προβλέπουν οι γενικοί όροι των συμβολαίων τους», λένε κυβερνητικές πηγές, καθιστώντας πάντως σαφές ότι επεξεργάζονται κάποια νέα παρέμβαση.
Υποχρεωτικό το hedging
Στην αγορά πάντως του ρεύματος, ανεξάρτητα της λύσης που θα βρεθεί στον «γρίφο» των πράσινων τιμολογίων, επίκεινται αλλαγές μετά και την κοινοτική οδηγία που ψηφίστηκε το καλοκαίρι και η οποία ορίζει ότι κάθε πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας οφείλει να έχει τουλάχιστον από 1 σταθερό τιμολόγιο 12μηνης διάρκειας, χωρίς δυνατότητα τροποποίησης. H οδηγία δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί στο ελληνικό Δίκαιο.
Σύμφωνα με την ίδια οδηγία, ο πάροχος θα πρέπει να μπορεί να καλύψει τα κόστη του και να έχει υποχρεωτικά «χετζάρει» την αντίστοιχη ποσότητα ρεύματος που πουλάει μέσω των σταθερών συμβολαίων.
Τα ποσοστά του υποχρεωτικού hedging τελούν υπό διαπραγμάτευση μεταξύ της ΕΕ και των φορέων της ευρωπαϊκής αγοράς, όπως ο σύνδεσμος των ευρωπαίων παρόχων European Energy Retailers (EER). Τα σενάρια μιλούν για ένα μίνιμουμ hedging μεταξύ 60%-80% των ποσοτήτων ρεύματος που αντιστοιχούν στα σταθερά συμβόλαια μιας εταιρείας.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι πάροχοι θα τεστάρονται με stress tests για να ελεγχθεί πως δεν θα «σκάσουν» τα σταθερά τιμολόγια σε περίπτωση ανόδου της αγοράς, όπως είχε συμβεί το 2021 στη Βρετανία, όταν ξεκίνησε η απότομη άνοδος των χονδρεμπορικών τιμών. Τότε που είδαμε πολλά «κανόνια» στην αγορά του ρεύματος και χρεοκόπησαν πάρα πολλοί πάροχοι επειδή δεν διέθεταν τη ρευστότητα ή δεν είχαν προχωρήσει σε hedging, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να παρέχουν ενέργεια στις τιμές που είχαν «κλειδώσει» με τους πελάτες τους.
Συμπερασματικά, οι νέοι κανόνες της Κομισιόν αναμένεται να δυσκολέψουν το παιχνίδι στην ελληνική αγορά του ρεύματος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους μικρότερους παίκτες. Οι σοβαροί, πάντως, πάροχοι θέλουν να έχουν σταθερά τιμολόγια, φροντίζουν να «χετζάρουν» για τις αντίστοιχες ποσότητες που πωλούν και έχουν την ικανότητα να αντεπεξέρχονται στις απότομες διακυμάνσεις, όπως έχει δείξει η πρόσφατη εμπειρία.
Και φυσικά θέλουν να έχουν πελάτες σε «μπλε» τιμολόγια, γιατί τους διευκολύνει στους υπολογισμούς τους. Όταν μια εταιρεία έχει έναν ικανό όγκο πελατών σε σταθερά προϊόντα, αντισταθμίζει τον κίνδυνο, κλείνοντας μεγάλες ποσότητες στις αγορές, γεγονός που της δίνει πιο σαφή ορίζοντα απ’ ό,τι το κυμαινόμενο, όπου ουδείς ξέρει αν η αγορά θα κινηθεί ανοδικά ή πτωτικά.
Στην ελληνική αγορά, όλο και περισσότεροι πελάτες που δεν θέλουν να ασχολούνται κάθε μήνα με την πορεία των τιμών, επιλέγουν να «κλειδωθούν» για έξι ή και 12 μήνες σε ένα σταθερό τιμολόγιο. Είναι πολλοί όσοι θέλουν να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο και κι ας πληρώσουν 10-20 ευρώ παραπάνω.
Συγκρίνοντας τις τιμές τους με τα κυμαινόμενα παραμένουν λίαν ελκυστικά. Στα 12μηνης διάρκειας συμβόλαια, οι χρεώσεις «παίζουν» από 12,9 ως 16,5 λεπτά (ΔΕΗ, Protergia, HΡΩΝ, Volton, κλπ). Στα δε 6μηνης διάρκειας κινούνται ανάμεσα στα 8,8 και 9,75 λεπτά (Protergia, ΗΡΩΝ, Ζενίθ).