Πλεόνασμα 1,13 δισ. ευρώ προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού 2025 για τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης, λίγο μικρότερο από τον φετινό, που εκτιμάται ότι θα κλείσει στα 1,24 δισ. ευρώ.
Αν και για πρώτη φορά μετά τη δημοσιονομική κρίση, η ανεργία θα πέσει τον επόμενο χρόνο σε ετήσια βάση κάτω από το 10%, η καλή πορεία των εσόδων των ΕΦΚΑ, ΔΥΠΑ, ΕΟΠΥΥ, ΟΠΕΚΑ και ΝΑΤ θα περιοριστεί κάπως, κυρίως λόγω της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα, αλλά και της αύξησης της δαπάνης για καταβολή συντάξεων.
Πλεόνασμα και το 2024 και το 2025
Αναλυτικά στο προσχέδιο, το οικονομικό επιτελείο εκτιμά πως το τέλος του 2024 θα βρει τους ΟΚΑ με πλεόνασμα 1,24 δισ. ευρώ, βελτιωμένο κατά 89 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τον αρχικό στόχο. Συνολικά, τα έσοδα εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 51,11 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,46 δισ. ευρώ συγκριτικά με την αρχική εκτίμηση. Μόνο τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 892 εκατ. ευρώ. Σημαντική συνεισφορά θα έχει και η απόδοση περιουσίας, με επιπλέον αύξηση κατά 207 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των εσόδων από τόκους του Κοινού Κεφαλαίου που τηρείται στην ΤτΕ.
Αύξηση κατά 1,38 δισ. ευρώ θα έχουν στο τέλος του έτους και οι δαπάνες, φθάνοντας για φέτος στα 49,87 δισ. ευρώ. Κατά 1,14 δισ. ευρώ θα αυξηθούν οι κοινωνικές παροχές, κυρίως λόγω της κατά 634 εκατ. ευρώ αύξησης των δαπανών για κύριες και επικουρικές συντάξεις.
Πρόκειται για επιπλέον δαπάνη που οφείλεται στην αύξηση του αριθμού των νέων συνταξιούχων και της επιτάχυνσης του ρυθμού εκκαθάρισης εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης. Επίσης, υπολογίζεται ότι θα φτάσει στα 200 εκατ. ευρώ η δαπάνη μόνο για το επίδομα στους συνταξιούχους με προσωπική διαφορά που θα καταβληθεί το 2024. Ακόμα, προβλέπεται αύξηση 155 εκατ. ευρώ στη φαρμακευτική δαπάνη και στη δαπάνη παροχών υγείας του ΕΟΠΥΥ.
Αντίστοιχα, για το 2025, το προσχέδιο προβλέπει πλεόνασμα 1,13 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 113 εκατ. ευρώ, συγκριτικά με φέτος. Τα έσοδα θα ανέλθουν σε 51,9 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 793 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το 2024. Μόνο από ασφαλιστικές εισφορές τα έσοδα θα είναι υψηλότερα κατά 432 εκατ. ευρώ, καθώς υπάρχει επιβάρυνση και κατά 440 εκατ. ευρώ λόγω της μείωσης των εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα.
Οι δαπάνες προβλέπεται να είναι αυξημένες κατά 906 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2024 και να ανέλθουν σε 50,77 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω αύξησης κατά 895 εκατ. ευρώ των κοινωνικών παροχών. Μόνο η συνταξιοδοτική δαπάνη, εκτιμάται ότι το 2025 θα αυξηθεί κατά 964 εκατ. ευρώ.
Το «Σπίτι μου ΙΙ»
Το νέο πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» που θα «τρέξει» το πρώτο τρίμηνο του 2025, φορολογικά κίνητρα για τη στήριξη της μακροχρόνιας μίσθωσης αλλά και αύξηση του επιδόματος ενοικίου περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το προσχέδιο του προϋπολογισμού για την αντιμετώπιση του προβλήματος στέγασης στη χώρα. Παράλληλα κι εκτός από τις μόνιμες παρεμβάσεις για την οικογένεια (όπως η καταβολή επιδόματος ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται, αύξηση του αφορολόγητου για οικογένειες με παιδιά, επέκταση του επιδόματος μητρότητας ιδιωτικού τομέα από τους έξι στους εννέα μήνες, μείωση ΦΠΑ στα είδη βρεφικής ηλικίας κ.λπ.), το προσχέδιο περιλαμβάνει μια σειρά από δημοσιονομικές και θεσμικές παρεμβάσεις, στο πλαίσιο και του ευρύτερου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό.
Συγκεκριμένα, οι κυριότερες παρεμβάσεις για το στεγαστικό αφορούν:
- Νέο πρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ μου ΙΙ», με συνολικό προϋπολογισμό 2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1 δισ. ευρώ χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και 1 δισ. ευρώ από τις εμπορικές τράπεζες αλλά και νέο πρόγραμμα ύψους 400 εκατ. ευρώ μέσω του δανειακού σκέλους του ΤΑΑ για την ενεργειακή αναβάθμιση παλιών κατοικιών με μηδενικό επιτόκιο.
- Απαλλαγή για 3 έτη από τον φόρο εισοδήματος των εισοδημάτων από ενοίκια ακινήτων εμβαδού έως 120 τ.μ., τα οποία θα εκμισθωθούν με μακροχρόνια μίσθωση (3 εκατ. ευρώ) και απαγόρευση νέας βραχυχρόνιας μίσθωσης, κατά τη διάρκεια του 2025, για διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας.
- Αύξηση του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση για βραχυχρόνιες μισθώσεις, κατά τους χειμερινούς μήνες σε 2 ευρώ ανά διανυκτέρευση και κατά τους καλοκαιρινούς σε 8 ευρώ.
- Διπλασιασμός της μέγιστης επιδότησης του προγράμματος «Ανακαινίζω - Νοικιάζω» από το ποσό των 4.000 ευρώ στο ποσό των 8.000 ευρώ, η οποία θα καλύπτει το 60% έναντι του 40% των δαπανών (25 εκατ. ευρώ).
- Επέκταση της αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές (18 εκατ. ευρώ).
- Αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών, στο πλαίσιο του προγράμματος «Κοινωνική Αντιπαροχή».
- Αύξηση του επιδόματος στέγασης, από τα 70 στα 75 - 125 ευρώ, αναλόγως της εισοδηματικής κλίμακας, με προσαύξηση 30% για κάθε τέκνο. Παράλληλα εισάγονται και περιουσιακά κριτήρια.
Μέτρα για το δημογραφικό
Με γνώμονα την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, το οποίο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει όχι μόνο η Ελλάδα αλλά ολόκληρη η Ευρώπη και οι υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες, η κυβέρνηση υιοθετεί μέτρα στήριξης της οικογένειας, τα οποία περιλαμβάνονται στο προσχέδιο προϋπολογισμού 2025.
Για τη στήριξη της οικογένειας, εκτός από τα μέτρα που ήδη εφαρμόζονται, περιλαμβάνονται, ειδικά για το 2025, και τα εξής:
- Κατάργηση του φόρου ασφαλίστρων συμβολαίων υγείας (15%) για παιδιά έως 18 ετών, με ετήσιο κόστος 17 εκατ. ευρώ.
- Φοροαπαλλαγή για τις οικειοθελείς παροχές επιχειρήσεων υπέρ νέων γονέων καθώς και για παροχές που σχετίζονται με βρεφονηπιακούς σταθμούς (6 εκατ. ευρώ).
- Αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος για τα περιφερειακά Πανεπιστήμια κατά 500 ευρώ (κόστος 15 εκατ. ευρώ).
- Αναβάθμιση σχολικών υποδομών (250 εκατ. ευρώ).
Συγχρόνως υλοποιούνται προγράμματα για επιπλέον θέσεις σε βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, ενισχύεται ο θεσμός «Νταντάδες της Γειτονιάς» καθώς και θεσμικά μέτρα όπως είναι η δια βίου ισχύς της ιδιότητας του τρίτεκνου.