Μέτρα πρόσθετου δημοσιονομικού κόστους συνολικού ύψους 1,1 δισ. ευρώ ενσωματώνει το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2025 το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή, περιλαμβάνοντας όλες τις παρεμβάσεις που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση.
Μεταξύ των σημαντικότερων παρεμβάσεων η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα από την 1η Ιανουαρίου 2025 με κόστος 440 εκατ. ευρώ για τον προϋπολογισμό και ισόποσο όφελος για εργαζόμενους και επιχειρήσεις, η νέα αύξηση των συντάξεων με ετήσιο κόστος 401 εκατ. ευρώ (825 εκατ. στη διετία), η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες με όφελος 238 εκατ. ευρώ, οι αυξήσεις των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων (από τον Απρίλιο ακολουθώντας την προσαρμογή του κατώτατου μισθού) με κόστος 143 εκατ. ευρώ για τον προϋπολογισμό αλλά και η μονιμοποίηση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο με δημοσιονομικό κόστος 100 εκατ. ευρώ.
Από την άλλη πλευρά η εισαγωγή (το 2024) και αναμόρφωση (το 2025) του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση σε αντικατάσταση του φόρου διαμονής αναμένεται να ενισχύσει κατά 405 εκατ. ευρώ τα έσοδα του προϋπολογισμού, επιβαρύνοντας ισόποσα ξενοδόχους και ιδιοκτήτες ακινήτων στη βραχυχρόνια μίσθωση.
Στα βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού, ξεχωρίζουν οι ισχυρές δημοσιονομικές επιδόσεις με πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ και δημοσιονομικό έλλειμμα 0,6% του ΑΕΠ σε συνδυασμό με την πρόβλεψη για ρυθμό ανάπτυξης πολλαπλάσιο της ευρωζώνης και συγκεκριμένα στο 2,3% έναντι 1,5% στη ζώνη του ευρώ. Ο πληθωρισμός εκτιμάται πως θα αποκλιμακωθεί σε μέσα επίπεδα στο 2,1% - όσο και στην ευρωζώνη- και η ανεργία θα υποχωρήσει στο 9,7% από 10,3% φέτος . Το δημόσιο χρέος αναμένεται να υποχωρήσει στο 149,1% του ΑΕΠ από 153,7% φέτος και το ΑΕΠ εκτιμάται πως θα ψηλώσει κατά περίπου 10 δισ. ευρώ από τα 231,904 δισ. ευρώ φέτος σε 242,338 δισ. ευρώ το 2025. Ο προϋπολογισμός έχει συνταχθεί με την παραδοχή ότι η μέση τιμή του πετρελαίου θα είναι το επόμενο έτος στα 85 δολάρια το βαρέλι.
Το δημοσιονομικό συμβούλιο
Υιοθετεί το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο (ΕΔΣ) τις μακροοικονομικές προβλέψεις του Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού 2025, ενώ, όπως ανακοίνωσε διαπιστώνει ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι είναι σε πλήρη συμμόρφωση με το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Ν. 4270/2014.
Το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης, που τέθηκε σε ισχύ τον Απρίλιο του 2024, επικεντρώνεται στη συνεχή μείωση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ σε συμμόρφωση με τις τιμές αναφοράς του 3% και 60% του ΑΕΠ για το έλλειμμα και το χρέος αντίστοιχα. Η κύρια μεταβλητή παρακολούθησης της παραπάνω πορείας είναι οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες.
Σύμφωνα με το ΕΔΣ, το ΠΚΠ 2025 συμμορφώνεται πλήρως με τους κανόνες αυτούς. Προβλέπεται το χρέος της γενικής κυβέρνησης να μειωθεί από 153,7% του ΑΕΠ το 2024 σε 149,1% του ΑΕΠ το 2025 και το δημοσιονομικό έλλειμμα από 1% σε 0,6%, αντίστοιχα. Οι πρωτογενείς δαπάνες δεν αναμένεται να ξεπεράσουν το 2,6% για το 2024 και 3,7% για το 2025.
Το ΕΔΣ επιβεβαιώνει ότι οι παραδοχές που έχουν γίνει για τις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές εξελίξεις (ανάπτυξη για το 2024 συνολικά 2,2% και για το 2025 συνολικά 2,3% και πρωτογενές πλεόνασμα 2,4% του ΑΕΠ και 2,5% του ΑΕΠ αντίστοιχα) είναι συνεπείς με τους στόχους της δημοσιονομικής σταθερότητας. Οι παραπάνω προβλέψεις είναι ευθυγραμμισμένες με το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο του ΥΠΕΘΟ για την περίοδο 2025-2028.
Η δημοσιονομική βελτίωση που προβλέπεται για το 2025 υποστηρίζεται από την ενίσχυση του επενδυτικού κλίματος και την ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική. Ωστόσο, σημαντικοί εξωτερικοί κίνδυνοι, όπως η γεωπολιτική αβεβαιότητα και οι οικονομικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, αποτελούν παράγοντες αβεβαιότητας.
Στους κινδύνους περιλαμβάνεται: (α) η συνεχώς αυξανόμενη γεωπολιτική αβεβαιότητα που προκαλούν οι πολεμικές συρράξεις στην Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία, (β) η μεγαλύτερη του αναμενόμενου, επιβράδυνση των οικονομιών της Βόρειας Ευρώπης, που είναι οι σημαντικότεροι εμπορικοί εταίροι της Ελλάδας θα μπορούσε να περιορίσει τη δυνατότητα της χώρας να χρηματοδοτήσει τυχόν πρόσθετα μέτρα έκτακτης δημοσιονομικής στήριξης πχ λόγω της κλιματικών αλλαγών, (γ) μη αναμενόμενες δυσκολίες στην εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος.
Οι φόροι
Το προσχέδιο αναφέρεται σε αύξηση φορο-εσόδων 2,5 δισ. ευρώ το 2025, με οδηγό τη μεγέθυνση της οικονομίας. Συγκεκριμένα, στα 68,2721 δισ. ευρώ αναμένεται να φτάσουν το 2025 τα φορολογικά έσοδα του προϋπολογισμού, αυξημένα κατά 2,474 δισ. ευρώ ή 3,7% έναντι του 2024. Όπως προκύπτει από τις προβλέψεις του προσχεδίου:
1. Φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών. Τα έσοδα από φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 37.798 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.528 εκατ. ευρώ ή 4,2% έναντι του 2024. Ειδικότερα:
- τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 26.508 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.254 εκατ. ευρώ έναντι του 2024 και
- οι ΕΦΚ προβλέπονται στο ποσό των 7.239 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένοι κατά 47 εκατ. ευρώ έναντι του 2024.
2. Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών. Από φόρους και δασμούς επί εισαγωγών προβλέπονται έσοδα ύψους 351 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 17 εκατ. ευρώ έναντι του 2024.
3. Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας. Τα έσοδα από τους τακτικούς φόρους ακίνητης περιουσίας αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 2.395 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 39 εκατ. ευρώ έναντι του 2024, κυρίως λόγω της μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 20% στους ιδιοκτήτες που θα ασφαλίσουν τις κατοικίες τους, με φορολογητέα αξία έως 500.000 ευρώ, για φυσικές καταστροφές.
4. Λοιποί φόροι επί παραγωγής. Από τους λοιπούς φόρους επί παραγωγής προβλέπονται έσοδα ύψους 456 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 141 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης του 2024, κυρίως λόγω της κατάργησης του τέλους επιτηδεύματος στους ελεύθερους επαγγελματίες.
5. Φόρος εισοδήματος. Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 24.941 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.065 εκατ. ευρώ ή 4,5% έναντι του 2024. Ειδικότερα:
- ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπεται να διαμορφωθεί στο ποσό των 15.052 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 878 εκατ. ευρώ έναντι του 2024, ως απόρροια της μεγέθυνσης της οικονομίας και της αναμενόμενης νέας αύξησης του κατώτατου μισθού και
- ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπεται να ανέλθει στο ποσό των 7.972 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 180 εκατ. ευρώ έναντι του 2024.
6. Φόροι κεφαλαίου. Οι φόροι κεφαλαίου προβλέπεται να ανέλθουν σε 235 εκατ. ευρώ, στο ίδιο ύψος με αυτό του 2024.
7. Λοιποί τρέχοντες φόροι. Τα έσοδα από τους λοιπούς τρέχοντες φόρους προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 2.545 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 44 εκατ. ευρώ έναντι του 2024.
Η επιστολή Χατζηδάκη - Πετραλιά
Το προσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή και στη σχετική επιστολή προς τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης και ο Υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς, μεταξύ άλλων αναφέρουν ότι: «στο προσχέδιο του προϋπολογισμού 2025 περιλαμβάνεται το σύνολο των παρεμβάσεων που έχουν ανακοινωθεί, συμπεριλαμβανομένων όσων παρουσιάστηκαν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Τα νέα μόνιμα δημοσιονομικά μέτρα που επηρεάζουν τον τακτικό προϋπολογισμό επιφέρουν επιπλέον δημοσιονομικό κόστος το 2025 σε σχέση με το 2024, ύψους 1,1 δισ. ευρώ, ενώ πλήθος άλλων παρεμβάσεων χρηματοδοτείται από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Σε αυτό το πλαίσιο, οι επενδυτικές δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν από 13,1 δισ. ευρώ το 2024 σε 14,3 δισ. ευρώ το 2025, πλέον των πόρων του δανειακού σκέλους του ΤΑΑ.
Οι νέες δημοσιονομικές παρεμβάσεις, που συμπληρώνονται από σειρά θεσμικών μέτρων, εστιάζουν στη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος, στην ενίσχυση των επενδύσεων και της καινοτομίας, στην αντιμετώπιση του δημογραφικού και του στεγαστικού ζητήματος καθώς και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής».
* Δείτε το προσχέδιο του προϋπολογισμού και το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα (στα αγγλικά) στην στήλη Συνοδευτικό Υλικό.