Στη τελική φάση μπαίνουν οι διεργασίες για τη τελική μετοχική σύνθεση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου και σε επόμενη φάση με το Ισραήλ, καθώς εντείνονται οι επαφές με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ σταθερό παραμένει το γαλλικό ενδιαφέρον.
H επόμενη μέρα του έργου των περίπου 2 δισ. ευρω, μετά το πολύμηνο βραχυκύκλωμα και την επαναφορά του σε θετική τροχιά δείχνει ότι τείνει να διαμορφωθεί ένα μετοχικό σχήμα 4+1 επενδυτών.
Στην πρώτη γραμμή, με βάση τη πρόοδο των μέχρι τώρα διαπραγματεύσεων φιγουράρουν ως αρκετά πιθανοί πλέον επενδυτές για τον Great Sea Interconnector το εμιρατινό fund TAQA και η γαλλική Meridiam με ποσοστά ακόμη και πάνω από το 1/5 στο έργο έκαστος, ακολουθούμενοι από την Κυπριακή Δημοκρατία και το αμερικανικό κρατικό αναπτυξιακό ταμείο DFC.
Η ακριβής μετοχική συμμετοχή των τεσσάρων παικτών δεν έχει ακόμη «κλειδώσει», ωστόσο η αραβική και η γαλλική πλευρά φαίνεται πως ενδιαφέρονται για ένα 20%-30% η κάθε μια, ενώ οι συζητήσεις με Κύπριους και Αμερικανούς εστιάζουν γύρω από ένα 10% έκαστος.
Στην πράξη, οι τέσσερις υποψήφιοι μέτοχοι αναμένεται να μοιραστούν γύρω στο 60% του μετοχικού κεφαλαίου του έργου, δηλαδή αθροιστικά κοντά στα 200 εκατ. ευρώ, καθώς το 40% θα το διατηρήσει ο ΑΔΜΗΕ ως ο main shareholder.
Σε αυτή τη φάση που λόγω και του ενδιαφέροντος, το μετοχικό του κεφάλαιο από τα αρχικά 300 εκατ. έχει αυξηθεί στα 340 εκατ. ευρώ, οι τηλεδιασκέψεις και επαφές για το έργο πυκνώνουν και η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι μέχρι τον Δεκέμβριο, μπορεί και να έχει «κλειδώσει» η συμμετοχή 2 εκ των συνολικά 4 νέων επενδυτών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τις διαπραγματεύσεις με την ΕΤΕΠ γύρω από το δάνειο.
Στην περίπτωση των Εμιρατινών, οι οποίοι είναι σε επαφή και με τη Κομισιόν, οι διεργασίες εστιάζουν στο πώς θα ξεπεραστούν τα όποια εμπόδια του ευρωπαϊκού πλαισίου, το οποίο απαγορεύει σε εταιρείες με δραστηριότητα στη παραγωγή, να συμμετάσχουν μετοχικά σε ηλεκτρικές διασυνδέσεις. Τέτοια για παράδειγμα περίπτωση είναι το γεγονός ότι η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή ανήκει πλέον στη Masdar, ένας από τους βασικούς μετόχους της οποίας είναι και το TAQA.
Η Abu Dhabi National Energy Company PJSC, όπως η πλήρης ονομασία του TAQA, αποτελεί έναν καθετοποιημένο όμιλο με πολυσχιδή δραστηριότητα, όπως παραγωγή, αλλά και παρουσία στα δίκτυα, διανομής και μεταφοράς, (TAQA Transmission). Η είσοδος του ομίλου στο καλώδιο θα μπορούσε να «σκοντάψει» στην ευρωπαϊκή Οδηγία που επιβάλει τον υποχρεωτικό διαχωρισμό (unbundling) στις καθετοποιημένες επιχειρήσεις όλων των δραστηριοτήτων τους, παραγωγής, μεταφοράς, διανομής και προμήθειας. Σε αυτή τη φάση έχουν αρχίσει ήδη επαφές με τις κοινοτικές υπηρεσίες και εξετάζονται διάφορες φόρμουλες ώστε η είσοδος του αραβικού ομίλου να συνάδει με την Οδηγία.
Τμήμα ενός μεγάλου παζλ
Στο ερώτημα τι «βλέπουν» τα Εμιράτα στο έργο των 1.208 χλμ του Great Sea Interconnector, πέραν της προφανούς γεωστρατηγικής του σημασίας, αφού βρίσκεται πάνω στο σταυροδρόμι Ασίας και Ευρώπης, ευνοώντας την ανάπτυξη νέων διηπειρωτικών διασυνδέσεων με τη Μ. Ανατολή και τη Κ. Ευρώπη, η απάντηση συνδέεται και με την τεχνολογία του.
Τα υποθαλάσσια καλώδια συνεχούς ρεύματος HVDC, όπως η διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου – Ισραήλ, αλλά και Ελλάδας- Αιγύπτου, Αττικής - Κρήτης, Βρετανίας - Γερμανίας και Μαρόκου - Βρετανίας, πέραν του γεγονότος ότι έχουν μικρότερες απώλειες ενέργειας σε σύγκριση με αυτά του εναλλασσόµενου ρεύµατος (AC), προσφέρονται για τη μεταφορά ηλεκτρισμού σε πολύ μεγάλες αποστάσεις, όπως κάποια μεγαλόπνοα σχέδια που μπορεί να έχουν μπει στην άκρη, λόγω της εύφλεκτης κατάστασης στη Μ.Ανατολή, αλλά παραμένουν στο τραπέζι, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Διάδρομο Ινδίας - Μ. Ανατολής – Ευρώπης (IMEC).
Σε ένα απώτερο στάδιο, εφόσον τελειώσει ο πόλεμος και αποκατασταθούν οι νέες ισορροπίες στη Μ.Ανατολή, τα Εμιράτα, όπως και οι Σαουδάραβες (έχουν επίσης μνημόνιο με τον ΑΔΜΗΕ), βλέπουν ότι ο Great Sea Interconnector θα μπορούσε να αποτελέσει κομμάτι του ίδιου «πάζλ», δηλαδή του διαδρόμου από τη Βομβάη και τη Mundra στην Ινδία μέχρι τα Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και στη συνέχεια προς την Ελλάδα, είτε μέσω Ισραήλ, είτε εναλλακτικά μέσω Αιγύπτου, εφόσον για γεωπολιτικούς λόγους δεν καταστεί εφικτή η πρώτη όδευση.
Ο IMEC για να ωριμάσει και να μπει στη φάση της υλοποίησης θα περάσουν πολλά χρόνια, ωστόσο για τους παίκτες της περιοχής, όλα αυτά τα παγκόσμιας σημασίας στρατηγικά, οικονομικά και ενεργειακά projects γεωπολιτικής και περιφερειακής ασφάλειας, αποτελούν κομμάτια ενός διηπειρωτικού άξονα πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων, με πολλές επιμέρους διασυνδέσεις, εταιρείες ειδικού σκοπού, διαφορετικούς μετόχους, αλλά ένα κοινό στόχο: Τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από χώρες με πλούσιο πράσινο δυναμικό και φθηνές τιμές προς την Κ. Ευρώπη, που ως οριζόντιος άξονας, έχει το πλεονέκτημα ότι όταν εδώ είναι βράδυ, στην Ασία είναι ημέρα.
Η ηλιακή δηλαδή ενέργεια που θα παράγεται πχ. στην Σαουδική Αραβία θα καλύπτει ευρωπαϊκές ανάγκες το βράδυ, όταν δεν υπάρχει παραγωγή από φωτοβολταικά και /ή επικρατεί άπνοια, καθώς επίσης δεν επαρκούν οι αποθηκευμένες σε μπαταρίες ποσότητες.
Τα δίκτυα κορμού και τα Data Centers
Στη μεγάλη εικόνα και στον καθοριστικό ρόλο που παίζει η γεωγραφία για τις διεθνείς διασυνδέσεις που αναπτύσσει ο ΑΔΜΗΕ, αναφέρεται και σε άρθρό του στο «Βήμα της Κυριακής», ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Μάνος Μανουσάκης, αναδεικνύοντας μια ακόμη πτυχή του παζλ.
Το γεγονός ότι η πλεονάζουσα πράσινη ενέργεια στην Ελλάδα μπορεί να αξιοποιηθεί για τη ανάπτυξη Data Centers (όπως σχεδιάζει να κάνει η ΔΕΗ), και με την παράλληλη κατασκευή τηλεπικοινωνιακών υποδομών, όπως τα έργα στα οποία συμμετέχει η Grid Telecom, θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, η χώρα να αναδειχθεί σε κόμβο αποθήκευσης και διακίνησης δεδομένων.
Η πιο σημαντική φυσικά πτυχή της υπόθεσης, πέρα απ’ αυτά καθ’ εαυτά τα δίκτυα κορμού, ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, αφορά την ίδια την οικονομία και τις επιχειρήσεις.
«Καθώς η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα παραγωγής καλωδίων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και λοιπού εξοπλισμού βρίσκεται υπό πίεση, ελληνικές επιχειρήσεις με τα κατάλληλα κίνητρα και πιθανόν μέσα από συμπράξεις με ομίλους του εξωτερικού, θα μπορέσουν να συμμετέχουν στην κατασκευή υποδομών (μονάδων ΑΠΕ, καλωδίων, κλπ), ταυτόχρονα θα γίνουν πιο ανταγωνιστικές χάρη στη μείωση του ενεργειακού κόστους που θα προκύψει από την ενίσχυση των δικτύων και την αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ και θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε αντίστοιχα έργα εκτός Ελλάδος», σημειώνει ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ.