Για τα πρώτα αποτελέσματα του πλαισίου παρεμβάσεων του υπουργείου Παιδείας για την καταπολέμηση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού μίλησε ο υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Κυριάκος Πιερρακάκης, δίνοντας παράλληλα μια πρώτη εικόνα των δεδομένων για τις αναφορές στην πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr , καθώς επίσης και για την εφαρμογή του μέτρου απαγόρευσης χρήσης κινητών στις αίθουσες των σχολείων.
«Η μάχη απέναντι στον σχολικό εκφοβισμό είναι διαρκής και άρχισε να φέρνει αποτελέσματα», είπε ο κ. Πιερρακάκης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και πρόσθεσε: «Οι γονείς και οι μαθητές δεν φοβούνται πια να μιλήσουν. Στην πλατφόρμα stop-bullying έχουν υποβληθεί 407 αναφορές. Εξετάζονται μία προς μία και δίνεται λύση είτε μέσα στο σχολείο, είτε στη δευτεροβάθμια επιτροπή που ενεργοποιείται στα πιο σοβαρά περιστατικά».
Όσον αφορά στην εφαρμογή του νέου κανονισμού λειτουργίας των σχολείων, ο υπουργός επεσήμανε: «Οι εκπαιδευτικοί αγκάλιασαν την απαγόρευση των κινητών, τα οποία χρησιμοποιούνταν και σαν εργαλεία καταγραφής περιστατικών bullying. Ήδη έχουν επιβληθεί 813 αποβολές για χρήση κινητών, που σημαίνει ότι το μέτρο λειτουργεί».
Επιπλέον, ο κ. Πιερρακάκης αναγνώρισε τη σημασία πλαισίωσης των μέτρων αυτών με περαιτέρω στελέχωση των σχολείων με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. «Ούτε η πλατφόρμα, ούτε η απαγόρευση των κινητών μπορούν από μόνα τους να λύσουν το τεράστιο πρόβλημα. Γι’ αυτό αυξήσαμε συντριπτικά τον αριθμό των ψυχολόγων και των κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία. Από τους περίπου 360 μόνιμους που ήταν πριν από πέντε χρόνια, πλέον αγγίζουν τους 4.800 και θα ενισχύονται διαρκώς, ενώ κάθε χρόνο προσλαμβάνονται περίπου 2.000 αναπληρωτές. Όποιο παιδί και όποια οικογένεια κρίνεται πως έχει ανάγκη ψυχολογική υποστήριξη στο σχολείο, θα βρούμε τον τρόπο να δώσουμε τη βοήθεια που χρειάζεται», πρόσθεσε ο υπουργός.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Η συντριπτική πλειονότητα των αναφορών στην πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr που ξεκίνησε να λειτουργεί τον Απρίλιο έχει υποβληθεί από γονείς, ενώ μοιρασμένες είναι αριθμητικά οι αναφορές των περιστατικών που αφορούν στη δευτεροβάθμια και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Σύμφωνα με τους αριθμούς του υπουργείου στην πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr από τον Απρίλιο του 2024 ως τις 29 Σεπτεμβρίου 2024 έχουν υποβληθεί συνολικά 407 αναφορές. Από αυτές, το 53% αφορά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και το 47% στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Επιπλέον, οι 359 αναφορές υπεβλήθησαν από γονείς και οι 48 από μαθητές.
Σχετικά με τις αναφορές που υπεβλήθησαν από γονείς, 134 είναι πλέον υποθέσεις που έκλεισαν, καθώς έγινε πλήρης διαχείριση, σύμφωνα με τα πρωτόκολλα και οι 40 είναι σε διαδικασία παιδαγωγικής παρέμβασης, με βάση τα πρωτόκολλα παρέμβασης. Ακόμη, οι 13 είναι εντός αρμοδιότητας πλατφόρμας και πρόκειται να ξεκινήσει διαχείρισή τους άμεσα, ενώ 61 αναφορές έχουν υποβληθεί χωρίς να έχει ξεκινήσει ακόμα διαχείρισή τους.
Σχετικά με τις αναφορές που υπεβλήθησαν από μαθητές, από τις 48 συνολικά, οι 21 υποθέσεις θεωρούνται πλέον κλειστές, καθώς έγινε πλήρης διαχείριση, σύμφωνα με τα πρωτόκολλα και μία είναι αυτή τη στιγμή σε διαδικασία παιδαγωγικής παρέμβασης, με βάση τα πρωτόκολλα παρέμβασης. Επιπλέον, 4 αναφορές είναι εντός αρμοδιότητας πλατφόρμας και πρόκειται να ξεκινήσει η διαχείρισή τους άμεσα και 8 αναφορές έχουν υποβληθεί χωρίς να έχει ξεκινήσει ακόμα η διαχείρισή τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στατιστικά στοιχεία για το είδος εκφοβισμού που έχει καταγγελθεί. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, από τις 407 αναφορές που έχουν υποβληθεί:
- Το 77% αφορά σε ψυχολογικό bullying,
- Το 48% αφορά σε κοινωνικό bullying,
- Το 56% αφορά σε σωματικό bullying,
- Το 18% αφορά σε ηλεκτρονικό /διαδικτυακό bullying
Νέες προσλήψεις
Στα σχολεία της επικράτειας υπηρετούν σήμερα, μετά και τους τελευταίους διορισμούς, σχεδόν 4.800 μόνιμοι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, ενώ κάθε χρόνο προσλαμβάνονται επιπλέον αναπληρωτές.
Για την τρέχουσα σχολική χρονιά, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, έχουν προσληφθεί 761 ψυχολόγοι και 760 κοινωνικοί λειτουργοί και υπολογίζεται ότι θα προσληφθούν άλλοι 1.000 αναπληρωτές των ειδικοτήτων αυτών, εκ των οποίων τα 2/3 θα είναι ψυχολόγοι.
Το 2020, πριν την έναρξη των διορισμών, στα σχολεία υπηρετούσαν 184 μόνιμοι ψυχολόγοι και 175 μόνιμοι κοινωνικοί λειτουργοί.
Θεσμικό πλαίσιο
Με αφετηρία τον νόμο 5029/2023, δημιουργήθηκε θεσμικό πλαίσιο που καθορίζει, πέραν της λειτουργίας της πλατφόρμας stop-bullying.gov.gr , πρωτόκολλα πρόληψης και διαχείρισης της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, επιμορφώσεις και υποστηρικτικές δράσεις στα σχολεία.
- Δικαίωμα πρόσβασης στην πλατφόρμα και υποβολής επώνυμης αναφοράς έχουν οι γονείς/έχοντες την επιμέλεια μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (μέσω κωδικών Taxis) και μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (μέσω κωδικών Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου).
- Κάθε αναφορά, μόλις υποβληθεί, λαμβάνει μοναδικό αριθμό υποβολής, μέσω του οποίου ο ενδιαφερόμενος μπορεί να παρακολουθεί την πορεία της.
- Οι αναφορές εξετάζονται κατά προτεραιότητα με βάση τη σοβαρότητά τους από τους Υπεύθυνους Χειρισμού Αναφορών στη σχολική μονάδα. Αυτοί είναι ο διευθυντής και εκπαιδευτικός (ορίζεται από τον διευθυντή) στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και ο διευθυντής και ο Σύμβουλος Σχολικής Ζωής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
- Για την εξέταση των αναφορών λαμβάνονται υπόψη τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, τα οποία έχει συντάξει η Επιστημονική Επιτροπή που έχει συσταθεί στο ΥΠΑΙΘΑ για τον σκοπό αυτό και είναι τα ακόλουθα:
* Πρωτόκολλο Διαχείρισης Ενδοσχολικής Βίας και Εκφοβισμού (Ε.ΒΙ.Ε.)
* Πρωτόκολλο Πρόληψης Ενδοσχολικής Βίας και Εκφοβισμού (Ε.ΒΙ.Ε.)
* Πρωτόκολλο Ενδοσχολικής Βίας και Εκφοβισμού (Ε.ΒΙ.Ε.): Ορισμοί και Εννοιολογικό Υπόβαθρο
- Σε περίπτωση που το περιστατικό χρήζει αντιμετώπισης που υπερβαίνει τις δυνατότητες διαχείρισης σε επίπεδο σχολικής μονάδας, τότε αναλαμβάνει η τετραμελής ομάδα δράσης της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, η οποία αποτελείται από τον Διευθυντή Εκπαίδευσης, έναν Σύμβουλο Εκπαίδευσης, έναν Ψυχολόγο και έναν Κοινωνικό Λειτουργό.
- Το ΙΕΠ, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «Διόφαντος» υλοποιεί δράσεις και προγράμματα για την αντιμετώπιση ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, όπως:
* ανάπτυξη επιμορφωτικού και ενημερωτικού υλικού
* υλοποίηση επιμορφώσεων Ομάδων Δράσης, Στελεχών Εκπαίδευσης και εκπαιδευτικών
* διενέργεια ερευνών αποτύπωσης και αποτίμησης
* υποστηρικτικές δράσεις και δράσεις στη σχολική μονάδα.
Πλαίσιο παιδαγωγικών μέτρων
Ο νέος κανονισμός λειτουργίας των σχολείων, που άρχισε να εφαρμόζεται κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά προβλέπει τα εξής:
- Απαγορεύεται η εμφανής κατοχή και χρήση κινητού τηλεφώνου, με εξαίρεση τις ιατρικές εφαρμογές.
- Αν διαπιστωθεί ότι μαθητής εμφανώς κατέχει ή χρησιμοποιεί κινητό: ο εκπαιδευτικός ενημερώνει τον διευθυντή, ο οποίος επιβάλλει το μέτρο της αποβολής για μία ημέρα.
- Φωτογράφιση / Βιντεοσκόπηση: Ενημερώνεται ο διευθυντής αμέσως, παραδίδεται το κινητό, ειδοποιούνται οι κηδεμόνες, αξιολογείται παιδαγωγικά το περιστατικό και είτε εφαρμόζεται από τον διευθυντή το μέτρο της αποβολής μέχρι 3 ημέρες, είτε, σε περίπτωση ιδιαιτέρως αποκλίνουσας συμπεριφοράς, γίνεται παραπομπή στον Σύλλογο Διδασκόντων, ο οποίος αξιολογεί τις συνθήκες τέλεσης της πράξης και την ενδεχόμενη παραβίαση προσωπικών δεδομένων και εφαρμόζει το μέτρο της αποβολής μέχρι 5 ημέρες.
Για φωτογράφιση / βιντεοσκόπηση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων ισχύει η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος (εφαρμόζεται από τον Σύλλογο Διδασκόντων). Η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος επιβάλλεται σε εξαιρετικά αποκλίνουσα/ες συμπεριφορά/ές ή επαναλαμβανόμενες αποκλίνουσες συμπεριφορές και ιδίως για συμπεριφορές που συνιστούν ενδοσχολική βία και εκφοβισμό (σωματική, λεκτική, ψυχολογική, συναισθηματική, κοινωνική, ρατσιστική, σεξουαλική, ηλεκτρονική, διαδικτυακή ή άλλη βία και παραβατική συμπεριφορά που πλήττει τη σχολική κοινότητα).
Πάντα κατά τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, από την έναρξη της σχολικής χρονιάς έχουν επιβληθεί 813 αποβολές (ως την 29η Σεπτεμβρίου) σε όλη τη χώρα για παραβίαση του μέτρου απαγόρευσης εμφανούς κατοχής και χρήσης κινητού τηλεφώνου.