Βήματα προς τα μπροστά, αλλά με διατήρηση των εκκρεμοτήτων και πιθανή προσθήκη νέων αξιώσεων από τη Λευκωσία, καταγράφονται στην υπόθεση της ηλεκτρικής διασύνδεσης, μετά και το χθεσινό υπουργικό συμβούλιο της Κύπρου.
Ένα 24ωρο πριν από τη συνάντηση Μητσοτάκη - Χριστοδουλίδη στην Αθήνα και με βάση τις πληροφορίες για τις αποφάσεις που έλαβε χθες η Λευκωσία, δύο από τις κρίσιμες οικονομικές εκκρεμότητες γύρω από τη διασύνδεση έχουν λυθεί. Ενα σοβαρό θέμα ακόμη εκκρεμεί, η μετοχική είσοδος της Κύπρου, και ίσως να έχει ανοίξει ένα καινούργιο κεφάλαιο, ότι αν το κόστος της διασύνδεσης υπερβεί τον αρχικό προϋπολογισμό, τη διαφορά θα επιμεριστούν ισόποσα, 50%-50%, Ελλάδα και Κύπρος, κάτι που δεν υπήρχε μέχρι σήμερα στο τραπέζι.
Εφόσον έχουν έτσι τα πράγματα, παραμένει ερώτημα κατά πόσο αύριο οι δύο ηγέτες θα καταφέρουν να διαλύσουν και τα τελευταία σύννεφα πάνω από το project και δεν θα προβούν σε ανακοινώσεις που απλώς θα παραπέμπουν στον οδικό χάρτη, τον οποίο επικαλέστηκε χθες ο Κύπριος υπ. Ενέργειας «για την περαιτέρω πρόοδο υλοποίησης του έργου».
Στα καλά νέα, και με την αίρεση ότι ακόμη δεν έχει γίνει γνωστό το κείμενο που ενέκρινε το υπουργικό, ξεχωρίζει ότι έκλεισε το βασικό οικονομικό εμπόδιο, η ανάκτηση από τον φορέα υλοποίησης ΑΔΜΗΕ ποσού 125 εκατ. ευρώ κατά τη φάση της κατασκευής, μαζί με το αίτημα για παράταση της εγγυημένης απόδοσης 8,3% (WACC), από τα 12 στα 17 χρόνια. Είναι το αντάλλαγμα που πήρε η ελληνική πλευρά για να κατεβάσει τον πήχη ανάκτησης του κόστους, τον οποίο είχε αρχικά βάλει στα 250 εκατ. ευρώ. Στο ίδιο θετικό μέτωπο, λέγεται ότι έκλεισε και ο συμφωνημένος επιμερισμός του κόστους, ισόποσα 50%-50%, μεταξύ των δύο χωρών, στο σενάριο εμπλοκής του έργου για λόγους ανωτέρας βίας, εξαιτίας του υπαρκτού γεωπολιτικού κινδύνου από τον τουρκικό παράγοντα.
Οι εκκρεμότητες
Από το σημείο αυτό και μετά ξεκινούν οι εκκρεμότητες, ίσως και κάποιες πιθανές νέες αξιώσεις από τη Λευκωσία. Κατ' αρχάς, μετατίθεται για το μέλλον η απόφαση για συμμετοχή της Κύπρου με 100 εκατ. ευρώ και ποσοστό 30% στο μετοχικό κεφάλαιο της διασύνδεσης, αφού η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη θα περιμένει να παραλάβει πρώτα την έκθεση από ξένο οίκο για τη μελέτη βιωσιμότητας του έργου.
Εκδηλη η δυσαρέσκεια της ελληνικής πλευράς για την εξέλιξη. Τυχόν απόφαση μετοχικής εισόδου της Κύπρου στον Great Sea Interconnector, θα έστελνε ένα θετικό μήνυμα στους δυνητικούς επενδυτές, όπως και στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία μελετά ξανά τη χρηματοδότηση του έργου με δάνειο 500 εκατ. ευρώ.
Σημειωτέον ότι η συμμετοχή της Κύπρου στο μετοχικό κεφάλαιο αποτελούσε αναπόσπαστο τμήμα της «συμφωνίας των 3 σημείων» (οικονομικό, γεωπολιτικό, είσοδο στο έργο), που φαινόταν να έχει επιτευχθεί μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας τις τελευταίες ημέρες. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η μεν Αθήνα είχε συναινέσει στον επιμερισμό 50%-50% του γεωπολιτικού ρίσκου, η δε, Λευκωσία είχε δεχθεί να λάβει άμεσα την απόφαση για συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου.
Το «ξήλωμα» του 63% - 37%
Σε ό,τι αφορά τις αξιώσεις, χθεσινά κυπριακά δημοσιεύματα (Φιλελεύθερος) επέμεναν ότι το πλαίσιο που ενέκρινε το υπουργικό συμβούλιο περιλαμβάνει και μια νέα απαίτηση, αναφορικά με το (υπαρκτό) σενάριο όπου το τελικό κόστος του έργου ξεπεράσει τον προϋπολογισμό των 1,94 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, σε μια τέτοια περίπτωση, η επιπλέον διαφορά του κόστους θα επιμεριστεί ισόποσα στις δύο χώρες, 50% - 50%, αλλάζοντας τη μέχρι σήμερα αναλογία, που στηρίζεται στο σκεπτικό ότι αφού οι βασικοί ωφελούμενοι από το έργο είναι οι Κύπριοι καταναλωτές (σ.σ.: αίρεται η ενεργειακή απομόνωση του νησιού), αυτοί πρέπει να πληρώσουν και περισσότερο. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, ανατρέπεται για μια ακόμη φορά η υφιστάμενη συμφωνία επιμερισμού του κόστους, 63% η Κύπρος, 37% η Ελλάδα, που αφορά κάθε τι γύρω από τη διασύνδεση και ισχύει από το 2017 με τη διασυνοριακή κατανομή κόστους του έργου (Cross Border Cost Allocation), γνωστή ως CBCA.
Στην Αθήνα μελετούσαν μέχρι αργά χθες το βράδυ την απόφαση που έλαβε το υπουργικό της Κύπρου και απέφευγαν να τοποθετηθούν, λόγω και του «εμπάργκο» που έχει επιβληθεί από το Μαξίμου ενόψει της συνάντησης Μητσοτάκη - Χριστοδουλίδη. Πιθανώς σήμερα να γίνει γνωστό το τελικό κείμενο, να αποσαφηνιστούν οι όποιες θολές πτυχές και να ξεκαθαρίσει κατά πόσο το περιεχόμενο καλύπτει την ελληνική πλευρά. Σύμφωνα πάντως με κάποια κυπριακά μέσα, που επικαλούνται και το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ), κατά την αυριανή συνάντηση των δύο ηγετών δεν αναμένεται να ανακοινωθεί κάποια απόφαση.
Η αλήθεια είναι ότι στον βωμό επίτευξης συμφωνίας με τη Λευκωσία, το «ξήλωμα» της αναλογίας 63% Κύπρος, 37% Ελλάδα έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό. Η αρχή έγινε τον περασμένο Ιούνιο, όταν συμφωνήθηκε πως το κόστος κατά την περίοδο λειτουργίας της διασύνδεσης (Οpex) θα επιμεριστεί στο 50%-50%, από το 63%-37% που ίσχυε μέχρι πρότινος.
Συνέχεια δόθηκε την περασμένη εβδομάδα, όταν η Αθήνα, για να καθησυχάσει τις ανησυχίες της Λευκωσίας και να τη δεσμεύσει να συμμετάσχει μετοχικά στο έργο, δέχθηκε ότι στο σενάριο που το έργο μπλοκάρει, χωρίς υπαιτιότητα του φορέα υλοποίησης, το κόστος ανάκτησης των δαπανών από τον ΑΔΜΗΕ θα επιμεριστεί ισόποσα, πάλι 50%-50%, στους καταναλωτές των δύο χωρών. Και τώρα, κυκλοφορεί το σενάριο ότι το χθεσινό υπουργικό συμπεριέλαβε ένα καινούργιο στοιχείο, που δεν προβλεπόταν πουθενά μέχρι σήμερα, πως εφόσον το κόστος εκτιναχθεί πάνω από τα 1,94 δισ. ευρώ, η διαφορά θα «περάσει» στα τιμολόγια των καταναλωτών των δύο χωρών, επίσης κατά 50%-50%.
Αν ισχύσει κάτι τέτοιο, λένε άνθρωποι που παρακολουθούν εδώ και χρόνια την πορεία του έργου, θα πρόκειται για μια μεγάλη παραχώρηση της Αθήνας, η οποία είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει αντιδράσεις.