Αρκετές εκκρεμότητες παραμένουν μετά την εξιδείκευση από τη Λευκωσία της απόφασης που έλαβε νωρίτερα το κυπριακό υπουργικό συμβούλιο σχετικά με την επιδιωκόμενη «συμφωνία» για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου.
Αναλύοντας την απόφαση, ενόψει και της μεθαυριανής επίσκεψης του Προέδρου Χριστοδουλίδη στην Αθήνα και της συνάντησης του με τον Κυρ. Μητσοτάκη, ο κύπριος υπουργός Ενέργειας, Γ. Παπαναστασίου εστίασε στη βασική οικονομική εκκρεμότητα για την διασύνδεση, δηλαδή την ανάκτηση του εσόδου από τον φορέα υλοποίησης του έργου ΑΔΜΗΕ, χωρίς ωστόσο την παραμικρή αναφορά στα υπόλοιπα κρίσιμα ζητήματα.
Αυτά αφορούν τον επιμερισμό του γεωπολιτικού κινδύνου, με βάση τη πρόσφατη συμφωνία 50%-50%, ισόποσα μεταξύ των δύο χωρών, και τη συμμετοχή της Κύπρου στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου.
Η ελληνική πλευρά τελεί εν αναμονή του τελικού κειμένου που έχει δεσμευτεί να της αποστείλει η κυπριακή για να διαπιστώσει αν πληρούνται όλα όσα είχαν συμφωνηθεί κατά τις διαβουλεύσεις των τελευταίων ημερών, δηλαδή αν περιλαμβάνει αναφορά στη «συμφωνία των τριών σημείων» που λέγεται ότι είχε επιτευχθεί και αφορούσε το οικονομικό, το γεωπολιτικό και την απόφαση για μετοχική είσοδο της Λευκωσίας στο έργο.
Στην εξιδίκευση της απόφασης που έκανε ο κύπριος υπ. Ενέργειας περιορίστηκε να πει ότι το υπουργικό άναψε το πράσινο φως ως προς την ανάκτηση από τον ΑΔΜΗΕ συνολικού ποσού 125 εκατ ευρώ (25 εκατ ευρώ) για τα 5 έτη της κατασκευής, από την 1/1/2025 ως τις 31/12/2029, ενώ αναφέρθηκε στη σημασία που έχει η ηλεκτρική διασύνδεση για να βγει η Κύπρος από την ενεργειακή της απομόνωση, και έκανε μνεία στη σημασία που της αποδίδει η ΕΕ, η οποία και τη χρηματοδοτεί με 657 εκατ ευρώ, χωρίς να μιλήσει για τα υπόλοιπα σημεία.
Το τοπίο παραμένει ακόμη θολό και η Αθήνα αναμένει να δει το τελικό κείμενο που ενέκρινε το υπουργικό ώστε να εξάγει ασφαλή συμπεράσματα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, σήμερα έγινε ένα πρώτο βήμα, ωστόσο εκκρεμούν ακόμη κι άλλα να γίνουν. Σε αυτό το πλαίσιο και με αυτή την απόφαση στις βαλίτσες του θα ταξιδέψει στην Αθήνα ο Πρόεδρος Ν. Χριστοδουλίδης, ο οποίος τη Πέμπτη θα συναντηθεί με τον Κυρ. Μητσοτάκη, με ατζέντα, εκτός από το Κυπριακό, και την πρόοδο γύρω από το καλώδιο.
«Το αμέσως επόμενο διάστημα και στη βάση του οδικού χάρτη, θα είμαστε σε επικοινωνία με την Αθήνα και την ΕΕ για την περαιτέρω πρόοδο υλοποίησης του έργου», ανέφερε ο κ. Παπαναστασίου.
Το οικονομικό
Σύμφωνα με ενημέρωση που ακολούθησε στους δημοσιογράφους, ο κύπριος υπουργός Ενέργειας εξήγησε ότι το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε την πρόταση που ο ίδιος είχε καταθέσει για την ηλεκτρική διασύνδεση, μιλώντας αποκλειστικά για την ανάκτηση των 125 εκατ ευρώ.
Σε αυτήν επομένως τη φάση προκύπτει ότι υπάρχει πρόοδος ως προς την τροποποίηση της απόφασης της ρυθμιστικής αρχής Κύπρου, η οποία προέβλεπε ότι η ανάκτηση δαπανών του φορέα υλοποίησης (Great Sea Interconnector) από τους καταναλωτές ηλεκτρισμού στην Κύπρο θα αρχίσει μετά την έναρξη λειτουργίας της διασύνδεσης.
Στο εξής, η ανάκτηση μέρους των δαπανών του φορέα υλοποίησης θα αρχίσει εντός του 2025 και θα συνεχιστεί μέχρι τον Δεκέμβριο του 2029. Σαν ετήσιο ποσό ανάκτησης καθορίζονται τα 25 εκατ. τον χρόνο, τα οποία θα εισπράττει ο φορέας υλοποίησης μέσω των λογαριασμών των κυπρίων καταναλωτών, οι οποίοι θα επιδοτούνται ισόποσα από κρατικά κονδύλια και συγκεκριμένα από το σύστημα δημοπράτησης δικαιωμάτων ρύπων. Για την πρώτη δόση των 25 εκατ ευρώ, θα κατατεθεί στη Βουλή συμπληρωματικός προϋπολογισμός.
Στο σενάριο που η ολοκλήρωση της διασύνδεσης δεν γίνει μέσα στο 2029, τότε, όπως είπε πάντα στους δημοσιογράφους ο κ. Παπαναστασίου, η χρηματοδότηση του έργου θα διακοπεί και θα αρχίσει ξανά με χρέωση των καταναλωτών, μετά τη λειτουργία του έργου. Εφόσον οι δαπάνες του ΑΔΜΗΕ κατά την πενταετία 2025-29 είναι μεγαλύτερες των 125 εκατ. ευρώ, η διαφορά θα καταβληθεί από τους καταναλωτές στη διάρκεια της λειτουργίας του καλωδίου.
Θολό τοπίο για τρία ζητήματα
Καμία αναφορά πάντως δεν έκανε ο υπουργός σε τρία κρίσιμα ζητήματα για την επίτευξη της συμφωνίας, κάποια εκ των οποίων αναμένονταν ότι θα συμπεριληφθούν στη σχετική απόφαση. Το πρώτο αφορά την εγγυημένη απόδοση 8,3% του έργου (WACC), η διάρκεια ισχύος του οποίου είχε συμφωνηθεί από τον ΑΔΜΗΕ να αυξηθεί από τα 12 στα 17 χρόνια, προκειμένου να μειώσει την απαίτηση του για το ανακτώμενο έσοδο, από τα αρχικά 250 εκατ ευρώ στα τελικά 125 εκατ. ευρώ κατά τη φάση της κατασκευής.
Το δεύτερο ζήτημα στο οποίο δεν αναφέρθηκε ο κ. Παπαναστασίου αφορά την αλλαγή των όρων ως προς τον επιμερισμό του γεωπολιτικού ρίσκου, το οποίο είχε συμφωνηθεί να κατανεμηθεί στο 50% – 50% μεταξύ των δύο χωρών.
Στο σενάριο δηλαδή που το έργο μπλοκάρει, για λόγους ανωτέρας βίας, και χωρίς υπαιτιότητα του φορέα υλοποίησης, τότε το κόστος ανάκτησης των δαπανών από τον ΑΔΜΗΕ να κατανέμεται ισόποσα, μεταξύ των δύο χωρών, αντί για την αρχική απόφαση που προέβλεπε μια αναλογία 63% οι κύπριοι καταναλωτές και 37% οι Ελληνες.
Δεν είναι σαφές αν οι δύο αυτές αποφάσεις, για την εγγυημένη απόδοση, καθώς και για τον επιμερισμό του κόστους σε περίπτωση εμπλοκής του έργου, θα ληφθούν τις επόμενες μέρες από τη ΡΑΕΚ, παρ’ ότι αναμενόταν να υπάρχει σχετική αναφορά στην απόφαση του υπουργικού ή αν παραπέμπονται για ,
Το τρίτο σημείο για το οποίο επίσης δεν υπήρξε η παραμικρή νύξη αφορά τη λήψη τελικής επενδυτικής απόφασης για συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector, με ποσό 100 εκατ. ευρώ και ποσοστό 30%, απόφαση που η ελλαδική πελυρά είχε ζητήσει να επισπευστεί.
Εκτιμάται ότι η οριστική απόφαση θα ληφθεί σε δεύτερο στάδιο, και όταν η Λευκωσία παραλάβει την αξιολόγηση από ξένο οίκο της μελέτης κόστους – οφέλους που είχε ετοιμάσει ο ΑΔΜΗΕ.
Η ελληνική ωστόσο πλευρά επιδιώκει να μπει στη τελική συμφωνία η μετοχική είσοδος της Κύπρου στο έργο, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση θα σταλεί ένα θετικό μήνυμα στους δυνητικούς επενδυτές και στην Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία μελετά ξανά τη χρηματοδότηση του έργου με δάνειο 500 εκατ. ευρώ.