Χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών για την επίτευξη συμφωνίας κρατά η Αθήνα, ενόψει της σημερινής πολυδιαφημισμένης σύσκεψης για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου.
Η εικόνα που μεταφέρεται από κυβερνητικές πηγές είναι ότι δεν υπάρχουν τα «σήματα» και οι ελπίδες για το πώς θα καταστεί δυνατό να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις, παρότι στη σημερινή σύσκεψη, που είχε συγκληθεί την Παρασκευή από την κυπριακή προεδρία, θα παραστεί τελικά και ο πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης. Το σενάριο του ναυαγίου και το ενδεχόμενο το έργο να τιναχτεί στον αέρα δεν έχει φύγει ποτέ από το τραπέζι.
Στην περίπτωση της Αθήνας, η βάση της συζήτησης είναι η τήρηση της καταρχήν συμφωνίας της περασμένης εβδομάδας, δηλαδή να κλείσουν οι οικονομικές εκκρεμότητες, όπως είπε από τη ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αφήνοντας τα πιο δύσκολα γεωπολιτικά σε μεταγενέστερη φάση. Στη φάση αυτή προέχει για την Αθήνα να κλείσει η καταβολή των συνολικά 125 εκατ. ευρώ (25 εκατ. κατ’ έτος) στον ΑΔΜΗΕ κατά τη φάση κατασκευής του έργου, όπως είχε συμφωνηθεί την περασμένη Δευτέρα με τη Λευκωσία, όπως και ότι αυτό θα έχει εγγυημένη απόδοση 8,3%.
Στη γραμμή αυτή προσέρχεται στη σημερινή σύσκεψη ο υπουργός ΠΕΝ Θόδωρος Σκυλακάκης, με την ελληνική πλευρά να μην κρύβει την ενόχλησή της για τις αιτίες αναίρεσης της συμφωνίας της περασμένης Δευτέρας, αφήνοντας με κάθε τρόπο να εννοηθεί ότι δεν δέχεται ως βασικό προβληματισμό της Λευκωσίας αυτό που προβάλλεται από τα κυπριακά μέσα, δηλαδή τον γεωπολιτικό κίνδυνο.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αυτό που θα καταστήσει σαφές η ελληνική πλευρά στην κυπριακή είναι ότι τα ορόσημα για να καταστεί οικονομικά βιώσιμο το έργο έχουν παρέλθει, μέχρι το τέλος Αυγούστου έπρεπε ο ΑΔΜΗΕ να έχει στείλει στη Nexans το «Full Notice to Proceed» για να συνεχίσει την παραγωγή του καλωδίου, κάτι που δεν συνέβη, και η γαλλική εταιρεία έχει δώσει άτυπη παράταση μέχρι και σήμερα για να βρεθεί λύση. Από αύριο, η σύμβαση κατασκευής του καλωδίου θα επιβαρύνεται με επιπλέον κόστος 1 εκατ. ευρώ για κάθε μέρα καθυστέρησης. Επισήμανση που αναμένεται να κάνει και ο εκπρόσωπος της γαλλικής πλευράς.
Το κόστος του ρεύματος και το γεωπολιτικό
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, το γεωπολιτικό είναι η μία πτυχή μόνο της υπόθεσης, η άλλη συνδέεται με τα συμφέροντα στην Κύπρο, τα οποία είναι πολύ ισχυρά, δεν θέλουν τη διασύνδεση και κερδίζουν σημαντικά ποσά από τις τιμές ρεύματος, που στο νησί είναι από τις υψηλότερες πανευρωπαϊκά.
Και δεν μπορεί να εκληφθεί ως τυχαίο γεγονός ότι μία μόλις μέρα πριν την κρίσιμη συνάντηση, ο κ. Σκυλακάκης επέλεξε να αναδείξει το υπέρογκο κόστος ρεύματος στη χονδρική της Κύπρου, που κινείται στα 164 ευρώ η μεγαβατώρα, δηλαδή 78% ψηλότερα απ’ ό,τι στην Ελλάδα, που βρίσκεται στα 92 ευρώ.
Στην περίπτωση πάντως της κυπριακής πλευράς, αυτό που προβάλλεται ως ο ελέφαντας στο δωμάτιο, όπως έχει γράψει το Euro2day.gr, είναι το οικονομικό ρίσκο σε περίπτωση παρεμπόδισης του έργου από την Τουρκία.
Με νωπό ακόμη το πολιτικό φιάσκο από την υπόθεση του τερματικού στο Βασιλικό, η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη φαίνεται να αρνείται να αναλάβει το πολιτικό κόστος μιας συμφωνίας ότι σε περίπτωση εμπλοκής με ευθύνη του τουρκικού παράγοντα, οι Κύπριοι καταναλωτές θα καταβάλουν κόστη στον ΑΔΜΗΕ εν είδει αποζημίωσης για ένα έργο που δεν θα γίνει, επειδή δεν το ήθελε η Αγκυρα.
Σύμφωνα με κυπριακές πηγές, έπειτα και από την παρεμπόδιση τον Ιούλιο από τουρκικά πολεμικά σκάφη του ιταλικού σκάφους στην Κάσο κατά τις έρευνες για την πόντιση του καλωδίου, η Λευκωσία ανησυχεί ότι αν εγκριθεί η συμφωνία καταβολής ενός ποσού στον ΑΔΜΗΕ, κατά τη φάση κατασκευής, εφόσον στην πορεία το έργο μπλοκάρει, τότε οι Kύπριοι καταναλωτές θα βρεθούν να πληρώνουν για ένα έργο που δεν θα υλοποιηθεί.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η αναλογία θα είναι 63% οι Κύπριοι καταναλωτές που είναι οι καταρχήν ωφελούμενοι, και 37% οι Ελληνες, με βάση τον συμφωνημένο από παλιά επιμερισμό του κόστους για κάθε τι που αφορά τη διασύνδεση.
Τα σενάρια
Στο πλαίσιο αυτό κυκλοφορούν τις τελευταίες μέρες διάφορα σενάρια, όπως ότι η κυπριακή πλευρά θα ζητήσει από την ελληνική να αναλάβει μεγαλύτερο μέρος του κινδύνου, ωστόσο, ακριβώς για να μην μπλοκάρει η υπόθεση, τα δύο μέρη είχαν συμφωνήσει να το παραπέμψουν σε μεταγενέστερο στάδιο, αφού κλείσουν πρώτα το οικονομικό.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα που επικαλούνται κυβερνητικές πηγές (Καθημερινή της Κύπρου), δεν αποκλείεται η Λευκωσία να ζητήσει επιπλέον διαβεβαιώσεις για το γεωπολιτικό, χωρίς να είναι σαφές τι μπορεί να είναι αυτές. Σύμφωνα πάντα με το ίδιο μέσο, σημαντική θεωρείται και η παρουσία εκπροσώπου της γαλλικής Nexans, καθώς το ειδικό της βάρος δεν περιορίζεται μόνο στην κατασκευή του καλωδίου, αλλά και στο γεωπολιτικό της αποτύπωμα ως μια μεγάλης γαλλικής εταιρείας στην περιοχή της Αν. Μεσογείου.
Το γεωπολιτικό φαίνεται να απασχολεί σοβαρά την κυπριακή πλευρά, όπως και άλλες νομικές πτυχές της υπόθεσης και δεν είναι τυχαίο ότι στη σημερινή σύσκεψη υπό τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, εκτός του Έλληνα και του Κύπριου υπ. Ενέργειας, της υφυπουργού παρά τω Προέδρω, εκπροσώπων της Κομισιόν, της Nexans και του επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, θα συμμετέχει και η Νομική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η τελευταία συμμετείχε και στη χθεσινή σχετική προπαρασκευαστική σύσκεψη που έγινε υπό τον Ν. Χριστοδουλίδη.
Η Κάσος και το Δίκαιο της Θάλασσας
Το θέμα, όσο και αν η συζήτηση είναι άβολη για πολλούς, δεν μπορεί παρά να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου, με τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη να κάνει χθες ειδική αναφορά στη γεωπολιτική πτυχή της υπόθεσης.
Απαντώντας σε ερώτηση στη Βουλή του βουλευτή της «Νίκης» Δημήτρη Νατσιού, ο ΥΠΕΞ μίλησε καταρχήν για το θέμα της Κάσου, υποστηρίζοντας ότι δεν υπήρξε καμία υποχώρηση από την ελληνική πλευρά και δεν αναγνωρίστηκε καμία αξίωση της Τουρκίας, η οποία επιχειρεί να παγιωθεί στην περιοχή το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Το ιταλικό πλοίο αποχώρησε, αφού πρώτα είχε ολοκληρώσει τις προγραμματισμένες του έρευνες.
Αναφορικά με το γεωπολιτικό ρίσκο, επισήμανε ότι στην περίπτωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης, με βάση τη Σύμβαση Δικαίου της Θάλασσας (1982), δεν τίθεται παρόμοιο θέμα. «Η έρευνα, όπως επίσης και η πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου, επιτρέπεται και διασφαλίζεται απολύτως από το Διεθνές Δίκαιο. Οι κανόνες του Διεθνούς Δικαίου επιτρέπουν απολύτως την έρευνα και την πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου. Και άρα δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να υπάρξει η οποιαδήποτε παρεμπόδιση εκ μέρους άλλου κράτους. Αυτό άλλωστε αποδεικνύει το γεγονός ότι το συγκεκριμένο έργο έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή», ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης.