Στα 900 εκατ. ευρώ ανέρχονται οι παρεμβάσεις μειώσεων φόρων και εισφορών και στα 500 εκατ. ευρώ οι παρεμβάσεις που οδηγούν σε αυξήσεις αποδοχών, με 12 συν 12 μέτρα στο κάθε σκέλος της κυβερνητικής παρέμβασης. Κωστής Χατζηδάκης, Θάνος Πετραλιάς και Χρίστος Δήμας ανέλυσαν σήμερα τα μέτρα τα οποία παρουσιάστηκαν στη ΔΕΘ από τον Πρωθυπουργό, δίνοντας το στίγμα ζυγισμένων παρεμβάσεων εντός του δημοσιονομικού χώρου του επόμενου έτους.
Όπως ανέφερε ο ΥΠΕΘΟ, η αρχική γραμμή της Κομισιόν για αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών κατά 3% ή περίπου 3 δισ. ευρώ αναμένεται να διευρυνθεί κοντά στα 3,5 δισ. ευρώ, με τη σχετική συμφωνία να οριστικοποιείται στα τέλη του μήνα.
Η μεγαλύτερη παρέμβαση που ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση αφορά στη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα από τις αρχές του 2025. Το όφελος των 440 εκατ. ευρώ μοιράζεται μισό μισό ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζόμενους και η μείωση κατά μία μονάδα εφαρμόζεται στις εισφορές υγείας, επηρεάζοντας τις αποδοχές τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Πρακτικά κάθε μισθωτός θα δει μικρές αυξήσεις στις αποδοχές του από τις αρχές του έτους, της τάξης του 0,5% επί του μισθού του. Έτσι για εργαζόμενο με μηνιαίες αποδοχές 1.000 ευρώ, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών θα οδηγήσει σε αύξηση αποδοχών κατά 5 ευρώ.
Άμεση θα είναι η εφαρμογή του κινήτρου για το άνοιγμα κλειστών διαμερισμάτων. Από την ψήφιση της διάταξης και έως το τέλος του 2025, όσοι ιδιοκτήτες ακινήτων έως 120 τετραγωνικά μεταφέρουν κλειστά για τρία χρόνια ακίνητα σε μακροχρόνια μίσθωση ή μεταφέρουν από τις βραχυχρόνιες στις μακροχρόνιες, θα έχουν πλήρη απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για τα ενοίκια που θα εισπράξουν από τα συγκεκριμένα ακίνητα για τρία χρόνια.
Στο μέτωπο των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, εφεξής η αύξηση του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα θα οδηγεί σε ανάλογη προσαρμογή των αμοιβών των 700.000 δημοσίων υπαλλήλων, ώστε το 2027 τόσο ο κατώτατος όσο και ο εισαγωγικός στο δημόσιο να έχουν διαμορφωθεί στα 950 ευρώ. Σήμερα ο εισαγωγικός στο δημόσιο είναι 850 ευρώ και ο κατώτατος στα 830 ευρώ, αλλά στο δημόσιο οι αμοιβές καταβάλλονται για 12 μήνες (και θα συνεχίσουν) και στον ιδιωτικό τομέα για 14 μήνες.
Το οικονομικό επιτελείο δεν άφησε το παραμικρό περιθώριο νέων δημοσιονομικών παρεμβάσεων και παροχών ακόμα και εάν η εξέλιξη του προϋπολογισμού φέτος είναι καλύτερη της αναμενόμενης καθώς όπως διεμήνυσε ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς, το φετινό όριο αύξησης δαπανών κατά 2,6% έχει ήδη καλυφθεί. Ανακοίνωσε όμως ότι άμεσα θα κατατεθεί συμπληρωματικός προϋπολογισμός για τη νέα αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων μετά την επιβολή φόρου στα ουρανοκατέβατα κέρδη των διυλιστηρίων, ο οποίος θα αποφέρει περίπου 300 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 243 εκατ. ευρώ θα χρηματοδοτήσουν το έκτακτο επίδομα Χριστουγέννων στους ευάλωτους και τα υπόλοιπα θα κατευθυνθούν στο ΠΔΕ.
Οι αυξήσεις εισοδημάτων
1. Αύξηση συντάξεων με βάση τον πληθωρισμό και το ΑΕΠ. Η αύξηση εκτιμάται από 2,2% έως 2,5% με εκτιμώμενο κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ.
2. Έκτακτη οικονομική ενίσχυση ευρώ σε συνταξιούχους με προσωπική διαφορά. Τον Δεκέμβριο θα καταβληθεί έκτακτη οικονομική ενίσχυση σε 670.000 περίπου συνταξιούχους με συντάξεις έως 1.600 ευρώ, που έχουν προσωπική διαφορά (άνω των 10 ευρώ). Πιο συγκεκριμένα:
- για όσους λαμβάνουν άθροισμα κύριων συντάξεων έως 700 ευρώ, θα δοθεί ενίσχυση 200 ευρώ,
- για όσους λαμβάνουν άθροισμα κύριων συντάξεων από 700,1 έως 1100 ευρώ, θα δοθεί ενίσχυση 150 ευρώ,
- για όσους λαμβάνουν άθροισμα κύριων συντάξεων από 1100,1 έως 1600 ευρώ, θα δοθεί ενίσχυση 100 ευρώ.
3. Oριζόντια αύξηση των μισθών στο Δημόσιο ώστε ο εισαγωγικός να μην υπολείπεται του επιπέδου του κατώτατου μισθού. Το ύψος της αύξησης του κατώτατου μισθού, σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία, θα προσδιορίσει την αύξηση των μισθών στο Δημόσιο που θα εφαρμοστεί από 1ης Απριλίου 2025.
Ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα ανέρχεται σήμερα σε 830 ευρώ και στόχος είναι να ανέλθει σε 950 ευρώ τον Απρίλιο του 2027, που σημαίνει ότι η μέση ετήσια αύξηση με βάση το στόχο για 950 ευρώ το 2027, ανέρχεται σε περίπου 40 ευρώ.
Ο εισαγωγικός μισθός στο Δημόσιο, σήμερα ανέρχεται στα 850 ευρώ. Προκειμένου να μην υπολείπεται του νέου κατώτατου μισθού, θα ακολουθήσουν αναλογικές οριζόντιες αυξήσεις στο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων (όπως έγινε και με τα 70 ευρώ το 2024). Έτσι όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα λάβουν σταδιακά έως το 2027 οριζόντια αύξηση ύψους 100 ευρώ μικτά συνολικά, ώστε ο εισαγωγικός να ανέλθει στα 950 ευρώ.
Στο σενάριο αύξησης του κατώτατου μισθού 40 ευρώ ετησίως έως το 2027 και σε περίπτωση που ο κατώτατος το 2025 προσδιοριστεί σε 870 ευρώ, οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων θα αυξηθούν οριζόντια κατά 20 ευρώ (μικτά) μηνιαίως από 1η Απριλίου 2025 με καθαρό κόστος για τους 8 μήνες 72 εκατ. ευρώ (μικτό κόστος 119 εκατ. ευρώ), ενώ για το 2026 αναμένεται αύξηση της τάξης των 40 ευρώ μηνιαίως και επιπλέον 40 ευρώ το 2027. Μεγαλύτερες ή μικρότερες αυξήσεις του κατώτατου, θα αυξάνουν ή θα μειώνουν αναλογικά και τις μεταβολές για το μισθολόγιο του δημοσίου.
Το συνολικό κόστος μέχρι το 2027 είναι 500 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων πάνω από 100 εκατ. ευρώ για το 2025.
4. Διεύρυνση του επιδόματος επίτευξης στόχων, με κόστος 40 εκατ. ευρώ.
5. Αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος για τα Περιφερειακά Πανεπιστήμια από τα 1.500 στα 2.000 ευρώ ετησίως και 2.500 σε περίπτωση συγκατοίκησης, από το τρέχον σχολικό έτος.
6. Αύξηση κατά 20% της αποζημίωσης των νυχτερινών των ένστολων (αστυνομία, πυροσβεστικό σώμα, λιμενικό, ένοπλες δυνάμεις) από 1/1/2025. Η ωριαία αποζημίωση θα ανέλθει από τα 2,77 στα 3,33 ευρώ ανά ώρα. Σημειώνεται ότι οι ώρες νυχτερινής απασχόλησης διαφέρουν ανά υπηρεσία (εν γένει κυμαίνονται από 10 έως 64 ώρες). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για αστυνομικό με 64 ώρες νυχτερινής απασχόλησης η εν λόγω αύξηση αντιστοιχεί σε 36 ευρώ μικτά ή 22 ευρώ καθαρά μηνιαίως. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 25 εκατ. ευρώ ετησίως.
7. Κίνητρο προσέλκυσης ιατρών σε προβληματικές και άγονες περιοχές. Θεσπίζεται από τον Σεπτέμβριο του 2024 αυξημένο κίνητρο προσέλκυσης και παραμονής των ιατρών του ΕΣΥ σε προβληματικές και άγονες περιοχές ύψους 200 έως και 600 ευρώ μηνιαίως ανάλογα με την ειδικότητα και την περιοχή. Σήμερα αφορά περίπου 3.300 ιατρούς του ΕΣΥ, με στόχο αυτός ο αριθμός να αυξηθεί, και το ετήσιο δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε περίπου 16 εκατ. ευρώ.
8. Μία επιπλέον δόση στους δικαιούχους επιδόματος παιδιού του ΟΠΕΚΑ. Οι δικαιούχοι του επιδόματος παιδιού του ΟΠΕΚΑ θα λάβουν επιπλέον μία δόση επιδόματος παιδιού. Αφορά περίπου 767.000 δικαιούχους και το κόστος ανέρχεται σε 70 εκατ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι το ποσό του επιδόματος ανέρχεται σε 70 ή 42 ή 28 ευρώ για κάθε παιδί για το πρώτο και δεύτερο παιδί ανά μήνα, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος και σε 140 ή 84 ή 56 από το τρίτο και για κάθε επόμενο παιδί, ανά μήνα.
9. Ενίσχυση 200 ευρώ για δικαιούχους επιδομάτων αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ. Πρόκειται για περίπου 37.000 δικαιούχους του εξω-ιδρυματικού επιδόματος και λοιπών επιδομάτων αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ. Το κόστος είναι 7 εκατ. ευρώ.
10. Ενίσχυση 200 ευρώ για δικαιούχους επιδόματος ΑΜΕΑ ΟΠΕΚΑ. Αφορά περίπου 185.000 άτομα και το κόστος εκτιμάται σε 37 εκατ.
11. Ενίσχυση 200 ευρώ για τους ανασφάλιστους υπερήλικες. Οι ανασφάλιστοι υπερήλικες δικαιούχοι του αντίστοιχου επιδόματος του ΟΠΕΚΑ (περίπου 35.000) θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ. Το κόστος εκτιμάται σε 7 εκατ. ευρώ.
12. Επιπλέον 50% του μηνιαίου επιδόματος στους δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
Οι δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (περίπου 205.000) θα λάβουν επιπλέον 50% του μηνιαίου επιδόματος κατά τον μήνα Δεκέμβριο. Το κόστος εκτιμάται σε 22 εκατ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα το ύψος του επιδόματος ανέρχεται για μονοπρόσωπα νοικοκυριά σε 216 ευρώ το μήνα, για κάθε επιπλέον ενήλικα του νοικοκυριού προσαυξάνεται κατά 108 ευρώ το μήνα και για κάθε επιπλέον ανήλικο μέλος του νοικοκυριού κατά 54 ευρώ το μήνα. Συνεπώς ένα ζευγάρι με 2 τέκνα που λάμβανε επίδομα 432 ευρώ, θα λάβει επιπλέον 216 ευρώ έκτακτο επίδομα, δηλαδή συνολικά 648 ευρώ.
Μειώσεις φόρων-εισφορών
1.Μείωση 1% των ασφαλιστικών εισφορών από 1/1/2025, εκ των οποίων 0,5% από τις εισφορές εργαζομένων και 0,5% από τις εργοδοτικές εισφορές κλάδου υγείας, με καθαρό κόστος 440 εκατ. ευρώ. Η σωρευτική μείωση των εισφορών από το 2019 θα ανέρχεται σε 5,4 ποσοστιαίες μονάδες (από 40,56% σε 35,16%), με αποτέλεσμα οι ασφαλιστικές εισφορές στη χώρα μας να φθάσουν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σημειώνεται ότι οι ασφαλιστικές εισφορές θα μειωθούν επιπλέον 0,5% το 2027 έτσι ώστε η σωρευτική μείωση να ανέλθει σε 5,9 ποσοστιαίες μονάδες.
2. Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Το τέλος επιτηδεύματος μειώθηκε πέρυσι κατά 50 %, από 650 στα 325 ευρώ και το 2025 καταργείται. Το κόστος εκτιμάται στα 120 εκατ. ευρώ (σημειώνεται ότι το τέλος επιτηδεύματος παραμένει για τα νομικά πρόσωπα και για τα υποκαταστήματα).
Ελάχιστο ποσό καθαρού εισοδήματος. Αναφορικά με το ελάχιστο ποσό καθαρού εισοδήματος θα εφαρμοστούν σημειακές αλλαγές για το φορολογικό έτος 2024 (δηλώσεις 2025). Αναλυτικά:
- H μείωση κατά 50% του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος που ισχύει σήμερα για οικισμούς με έως 500 κατοίκους (καταλαμβάνει σήμερα το 11,4% του πληθυσμού), θα ισχύσει και για οικισμούς που ανήκουν σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως 1500 κατοίκους. Έτσι η μείωση θα καταλαμβάνει το 18% του πληθυσμού.
- Το κριτήριο του μέγιστου μισθού εργαζομένου ως βάση σύγκρισης μεταφέρεται στο τέλος, ως πεδίο σύγκρισης μετά την προσμέτρηση των λοιπών κριτηρίων (σήμερα επιπλέον του μέγιστου μισθού εργαζομένου προστίθεται ο τζίρος και ποσοστό του μισθολογικού κόστους
Σημειώνεται ότι αναπροσαρμόζεται προς τα άνω ο μέσος τζίρος του ΚΑΔ (και άρα μειώνεται το ποσό επιβολής επί του τζίρου), με βάση τα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2023.
3. Μονιμοποίηση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο με την εφαρμογή μηδενικού συντελεστή από το 2025, όπως είχε δεσμευτεί η κυβέρνηση. Οι αγρότες, μέσω διαδικασίας που θα καθοριστεί με Υπουργική Απόφαση, θα λαμβάνουν την επιστροφή του ΕΦΚ που έχουν πληρώσει μέσα σε κάθε έτος. Σημειώνεται ότι το ποσό επιστροφής του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης είναι ανεκχώρητο και ακατάσχετο. Το μέτρο περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο για την κατάργηση του χαρτοσήμου που έχει κατατεθεί στη Βουλή.
4. Απαλλαγή φόρου εισοδήματος για κενά ακίνητα που θα ενοικιαστούν. Όποιος ιδιοκτήτης μετατρέψει από τις 8/9/2024 και έως 31/12/2025 κενό ακίνητο (όπως προκύπτει από το Ε2 για τουλάχιστον 3 έτη) ή ακίνητο που βρίσκεται σε βραχυχρόνια μίσθωση (για τουλάχιστον 3 έτη), σε μακροχρόνια μίσθωση (τουλάχιστον 3ετή όπως προκύπτει από το ηλεκτρονικό μισθωτήριο), θα έχει απαλλαγή φόρου εισοδήματος για το εν λόγω ενοίκιο για 3 έτη. Αφορά ακίνητα έως 120 τ.μ. Εκτιμάται απώλεια εσόδων περίπου 3 εκατ. ευρώ για το 2025 και 13 εκατ. κατ’ έτος για τα έτη 2026-2028.
5.Απαλλαγή από ΦΠΑ για νέα κτίρια (επέκταση το 2025). Η αναστολή ΦΠΑ στις νέες οικοδομές παρατείνεται τα 5 τελευταία έτη με δημοσιονομικό κόστος: 20 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.
6. Κατάργηση τέλους σταθερής τηλεφωνίας (5%) για συνδέσεις με οπτική ίνα (≥100 mbps)
Με σκοπό την ανάπτυξη της ψηφιοποίησης της Ελληνικής οικονομίας και της ευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων μέσω οπτικών ινών, καταργείται το τέλος σταθερής τηλεφωνίας που ανέρχεται σε 5% για συνδέσεις με οπτική ίνα με ταχύτητες 100 mbps και άνω. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 24 εκατ. ευρώ ετησίως.
7. Απαλλαγή από το φόρο ασφαλίστρου (15%) συμβολαίων υγείας για παιδιά έως 18 ετών. Σε περίπτωση οικογενειακού ή ομαδικού συμβολαίου ο φόρος μειώνεται αναλογικά με τον αριθμό των ανήλικων μελών που καλύπτει. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 17 εκατ. ευρώ ετησίως.
8. Φοροαπαλλαγή οικειοθελών παροχών επιχειρήσεων υπέρ νέων γονέων. Δεν υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, οικειοθελείς χρηματικές παροχές του εργοδότη οι οποίες παρέχονται σε νέο γονέα για το χρονικό διάστημα έως δώδεκα μήνες από την απόκτηση τέκνου, μέχρι του ποσού των 5.000 ευρώ ετησίως προσαυξανόμενο κατά επιπλέον 5.000 για κάθε εξαρτώμενο τέκνο. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην υπάρχει μείωση αποδοχών του νέου γονέα κατά τους μήνες που έλαβε την παροχή καθώς και για τους αμέσως προηγούμενους και επόμενους έξι μήνες, σε σχέση με τις αποδοχές του τελευταίου μηνός πριν την παροχή. Επιπλέον θεσπίζεται φοροαπαλλαγή των voucher για βρεφονηπιακούς σταθμούς που παρέχουν οι επιχειρήσεις σε εργαζομένους τους.
9. Μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 20% για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές
Διπλασιάζεται η μείωση του ΕΝΦΙΑ για κατοικίες, με φορολογητέα αξία έως 500.000 ευρώ, που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές από 10% σε 20% (αφορά και τον ΕΝΦΙΑ που θα βεβαιωθεί το 2025 για τους μήνες που κάποιος είναι ασφαλισμένος το 2024 αναλογικά).
Οι κατοικίες με φορολογητέα αξία άνω των 500.000 ευρώ συνεχίζουν να έχουν έκπτωση 10% και θα πρέπει έως 1/6/2025 να έχουν ασφαλιστεί για φυσικές καταστροφές (πλημμύρα, πυρκαγιά, σεισμό). Σε περίπτωση φυσικής καταστροφής μετά την 01/06 δεν θα αποζημιώνονται.
Σήμερα με βάση τα στοιχεία από τον ΕΝΦΙΑ του 2024 είναι ασφαλισμένες επαρκώς (για πλημμύρα, πυρκαγιά και σεισμό) περίπου 215.171 ιδιοκτήτες (από τους 5,3 εκατ. ιδιοκτήτες) με 298.210 δικαιώματα επί κατοικιών (από τα 10,8 εκατ. δικαιώματα), με φορολογητέα αξία ακινήτων 21,2 δισ. ευρώ (5% της συνολικής φορολογητέας αξίας των ακινήτων της χώρας που ανέρχεται σε 424,4 δισ. ευρώ).
Ακίνητα με φορολογητέα αξία άνω των 500.000 ευρώ έχουν 120.389 ιδιοκτήτες με 625.816 δικαιώματα και φορολογητέα αξία ακινήτων 56,7 δισ. ευρώ (13,4% της συνολικής φορολογητέας αξίας της χώρας).
Σε περίπτωση που οι κατοικίες με αξία άνω των 500.000 ασφαλιστούν και επιπλέον διπλασιαστεί το ποσοστό των κατοικιών με φορολογητέα αξία έως 500.000 που είναι ασφαλισμένες, θα έχει ασφαλιστεί περίπου το 23% της αξίας των κατοικιών της χώρας. Το δημοσιονομικό κόστος σε αυτή τη περίπτωση εκτιμάται σε 20 εκατ. για το 2025 και 40 εκατ. ευρώ για τα έτη 2026 και επόμενα.
10. Αυτοτελής φορολόγηση εφημεριών ιατρών ΕΣΥ με συντελεστή 22%. Το μηναίο καθαρό όφελος μεσοσταθμικά για τους ιατρούς υπολογίζεται σε 150 ευρώ και σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνάει τα 200. Υπενθυμίζεται ότι από τον Ιανουάριο του 2024 αυξήθηκε η αποζημίωση εφημεριών των ιατρών του ΕΣΥ κατά 20%.
11. Κίνητρα συγχωνεύσεων και εξαγορών. Το σχετικό σχέδιο νόμου παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Υπουργικό Συμβούλιο και πρόκειται να κατατεθεί σύντομα στη Βουλή. Προβλέπει αυξημένες εκπτώσεις δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, κίνητρα για εμπορική εκμετάλλευση ευρεσιτεχνίας, διεύρυνση φορολογικών κινήτρων για τους angel investors, κ.α.
Με άλλη ρύθμιση, ενισχύονται περαιτέρω τα κίνητρα για επένδυση σε νεοφυείς επιχειρήσεις στο πλαίσιο του θεσμού της Golden Visa. Σήμερα ισχύει ήδη η δυνατότητα χορήγησης Golden visa για εισφορά κεφαλαίου, ποσού 400.000 ευρώ τουλάχιστον, σε εταιρεία η οποία έχει έδρα ή εγκατάσταση στην Ελλάδα. Αυτός ο θεσμός επεκτείνεται, εστιάζοντας στις startup επιχειρήσεις. Πιο συγκεκριμένα από 1/1/2025 θα χορηγείται άδεια παραμονής υπό τη μορφή της Golden visa για επένδυση ποσού 250.000 ευρώ σε startup επιχείρηση μέλος του Εθνικού Μητρώου νεοφυών επιχειρήσεων (Elevate Greece).
12. Μείωση φόρων χαρτοσήμου σε μια σειρά από συναλλαγές. Το σχετικό νομοσχέδιο έχει κατατεθεί στη Βουλή. Οι κυριότερες συναλλαγές στις οποίες καταργείται το τέλος αφορούν τους τόκους επιχειρηματικών δανείων και πιστώσεων, ασφαλιστικές συναλλαγές, χρησιδάνεια, σύσταση και αύξηση κεφαλαίου μη κερδοσκοπικών νομικών προσώπων, διάφορες άδειες για άσκηση επαγγέλματος ή έναρξης δραστηριότητας, άδειες γάμου και πράξη διαζυγίου.