Ένα 24ωρο πριν την αυριανή σύσκεψη στη Λευκωσία, η οποία γίνεται με την προϋπόθεση ότι θα παραστεί ο πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης, το διπλό αμερικανικό μήνυμα από τη ΔΕΘ, δια στόματος του Τζέφρι Πάιατ και της πρέσβειρας στην Κύπρο Τζούλι Φίσερ, αναδεικνύει τη σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης για τις ΗΠΑ, διαμορφώνοντας μαζί με τη δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη τον τόνο των εξελίξεων.
Τόσο η δήλωση του υφυπουργού για θέματα ενέργειας του State Department, ότι το έργο αφορά τη γενικότερη διασυνδεσιμότητα της Αν. Μεσογείου, κάνοντας μνεία και στο Ισραήλ, όσο κυρίως της κας Φίσερ που πήρε ακόμη πιο ξεκάθαρη θέση, λέγοντας ότι «τώρα είναι η ώρα να το κάνουμε, γιατί αυτές οι ευκαιρίες θα περάσουν και η Κύπρος θα μείνει πίσω», δείχνουν το στρατηγικό ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου και δεν περνούν απαρατήρητες από τη Λευκωσία, ενόψει της αυριανής συνάντησης.
«Έφτασε τώρα η στιγμή να μη σκεφτόμαστε μόνο τα χρήματα και την εμπλοκή της ΕΕ σχετικά με το Great Sea Interconnector», ανέφερε με νόημα η Αμερικανίδα πρέσβειρα στη Λευκωσία από το βήμα του 4ου Thessaloniki Metropolitan Summit, προσθέτοντας ότι «τώρα είναι η στιγμή, αν περάσει αυτή η ευκαιρία θα είναι πολύ δύσκολό μετά να ξαναεπιστρέψει και η Κύπρος θα μείνει να καίει μαζούτ, την ώρα που υπάρχει ανάγκη για πράσινη μετάβαση». Τοποθέτηση, στην οποία η συχνή επανάληψη της φράσης «τώρα είναι η ώρα» δεν είναι προφανώς τυχαία.
Ο αμερικανικός παράγοντας, με μια διπλή παρέμβαση, μερικές ώρες πριν την αυριανή σύσκεψη, όπου η παρουσία Χριστοδουλίδη δεν έχει σύμφωνα με πληροφορίες κλειδώσει -παρότι έχει θεωρηθεί ως προαπαιτούμενο για τη παρουσία του υπ. ΠΕΝ Θόδωρου Σκυλακάκη- στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι η ηλεκτρική διασύνδεση «έχει ευρύτερη γεωπολιτική αξία και υπερβαίνει τα στενά πλαίσια της Κύπρου», κάτι που αναδεικνύεται και στα κυπριακά δημοσιεύματα.
Σε ό,τι αφορά τη δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, κατά τη συνέντευξή του στη ΔΕΘ, ότι «αν εξασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα του έργου, το έργο θα γίνει και οι όποιοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα ξεπεραστούν», δείχνει ότι η κυβερνητική γραμμή είναι πως προέχει να κλείσουν οι ρυθμιστικές εκκρεμότητες, όπως συμφωνήθηκαν την περασμένη Δευτέρα, αφήνοντας τα πιο δύσκολα σε μεταγενέστερη φάση.
Το δύσκολο πολιτικά για τη Λευκωσία γεωπολιτικό θέμα έχει συμφωνηθεί να διαχωριστεί προς το παρόν από το οικονομικό. Τώρα προέχει η συμφωνία καταβολής 125 εκατ. ευρώ στον ΑΔΜΗΕ κατά τη φάση της κατασκευής (2025-2030) και ότι το έργο θα έχει εγγυημένη απόδοση 8,3%, τακτική με την οποία προσέρχεται η Αθήνα στην αυριανή σύσκεψη, με το θέμα της ανάληψης από την Κύπρο του γεωπολιτικού ρίσκου, δηλαδή της αποδοχής ότι εφόσον το έργο μπλοκάρει (τουρκικός παράγοντας), η ελληνική πλευρά δικαιούται να ανακτήσει τις μέχρι τότε δαπάνες, να συζητείται σε κάποιο επόμενο στάδιο.
Η δήλωση ΥΠΕΞ
Σε ένα ζήτημα πάντως που αποτελεί τον «ελέφαντα στο δωμάτιο» και παραμένει ακόμη θολό, έχει τη σημασία της η προχθεσινή δήλωση, πάντα από τη ΔΕΘ, του υπ. Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη ότι «το καλώδιο θα γίνει και εμείς θα το διασφαλίσουμε γεωπολιτικά», χωρίς ο ίδιος να διευκρινίσει τι εννοεί.
Ερωτηθείς σχετικά, περιορίστηκε να επισημάνει ότι «δεν αισθάνομαι γεωπολιτικό ρίσκο, δεν υπάρχει κίνδυνος», λέγοντας πως «το διεθνές δίκαιο προστατεύει όλες τις έρευνες, όπως επίσης και την πόντιση του καλωδίου».
Η ΕΤΕπ μελετά ξανά τη δανειοδότηση
Στο αμιγώς οικονομικό σκέλος, έχει την αξία της μια τελευταία εξέλιξη, που προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η οποία φέρεται να μελετά ξανά τη δανειοδότηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, παρότι αρχικά την είχε αρνηθεί.
Σε επιστολή που απέστειλε η τράπεζα τη περασμένη εβδομάδα στη Λευκωσία κάνει γνωστό ότι μετά τα στοιχεία της μελέτης κόστους - οφέλους (CBA), που της κατέθεσε ο ΑΔΜΗΕ, ανοίγει ξανά τον φάκελο του έργου, το οποίο αρχικά είχε κρίνει ως «μη βιώσιμο», αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να το χρηματοδοτήσει.
Βολές από ΔΗΣΥ
Στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της Κύπρου, αυξάνονται οι φωνές κατά της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, από κόμματα όπως ο Δημοκρατικός Συναγερμός (ΔΗΣΥ), η πρόεδρος του οποίου, Αννίτα Δημητρίου, χαιρετίζει τη σημασία της διασύνδεσης για την Κύπρο, τονίζοντας ότι η Λευκωσία «αντί να κρύβεται πίσω από θεσμούς και διαδικασίες και να απεκδύεται των ευθυνών της, οφείλει να λάβει επιτέλους τις αποφάσεις της».
Η επιστολή στήριξης προκάλεσε ενστάσεις στο εσωτερικό του ΔΗΣΥ, που δεν έχει ενιαία γραμμή, με τον επικεφαλής της Επιτροπής Εμπορίου Κ. Χατζηγιάννη όσο και τον τέως πρόεδρο του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου να χαρακτηρίζουν το έργο ως «το σκάνδαλο του αιώνα», για να εισπράξουν την απάντηση της κας Δημητρίου ότι η θέση του κόμματος ήταν και παραμένει μία.
«Δεν θα πρέπει να κάνουμε συνδυασμούς μακρόπνοους; Δεν θα πρέπει να συμβάλλουμε στον οποιοδήποτε σχεδιασμό. Αν ήταν έτσι δεν θα μπαίναμε ποτέ στην ΕΕ. Δικαίωμα του καθενός να έχει την άποψή του, ελεύθεροι άνθρωποι είμαστε», αναφέρει σε απάντησή της.
Το κλίμα που επικρατεί στο νησί αναδεικνύεται και από δημοσιεύματα («Πολίτης») που παραπέμπουν ξανά στον ρόλο των τοπικών συμφερόντων και στην εναντίωσή τους προς στο καλώδιο, μιλώντας για τις μεγάλες απώλειες που θα υποστούν οι μεγαλοϊδιοκτήτες φωτοβολταϊκών στην Κύπρο, καθώς έχουν «… κόστος παραγωγής γύρω στα 5-6 σεντ η κιλοβατώρα…», αλλά «… διαθέτουν το ρεύμα τους προς 20-21 σεντ την κιλοβατώρα, δηλαδή με 400% κέρδος…».
Στο συγκεκριμένο μάλιστα δημοσίευμα αφήνονται σαφείς υπόνοιες για τη σχέση των συγκεκριμένων συμφερόντων με την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, γεγονός που πάντα σύμφωνα με τον «Πολίτη», εξηγεί και τον προβληματισμό της κυβέρνησης έναντι του έργου, τις συνεχείς ανατροπές και χρονοτριβές σε χρονοδιαγράμματα και αποφάσεις.