Τα παιχνίδια τελευταίας στιγμής από τη Λευκωσία για την ηλεκτρική διασύνδεση συνεχίζονται, η υπόθεση παίρνει όλο και πιο δυσάρεστη τροπή και η ενόχληση της Αθήνας μεγαλώνει, μετά και τη χθεσινή εξέλιξη που οδηγεί σε ολοσχερή ανατροπή της συμφωνίας της Δευτέρας.
Η χθεσινή ανακοίνωση από την κυπριακή προεδρία, ότι συγκαλεί σύσκεψη την Τρίτη στη Λευκωσία για το καλώδιο, σε υψηλό πολιτικό επίπεδο, με τη συμμετοχή του Ελληνα υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρου Σκυλακάκη, εκπροσώπων της Κομισιόν και όλων των εμπλεκόμενων μερών (ΑΔΜΗΕ, Nexans, ρυθμιστικών αρχών) αναζωπυρώνει τα χειρότερα σενάρια για την έκβαση του έργου.
Εκτροχιάζει, εν τοις πράγμασι τη συμφωνία που είχε επέλθει μεταξύ ελληνικής, κυπριακής κυβέρνησης και Βρυξελλών στις αρχές της εβδομάδας, βάσει της οποίας οι οικονομικές εκκρεμότητες θα έκλειναν μέχρι σήμερα Παρασκευή, ενισχύει το έλλειμμα εμπιστοσύνης και επιβαρύνει το ήδη κακό κλίμα σε πολιτικό επίπεδο.
Επιβεβαιώνοντας όσους υποστήριζαν ότι τίποτα δεν έχει κλείσει μέχρι να εφαρμοσθούν και στην πράξη τα συμφωνηθέντα, η πρωτοβουλία που ανακοινώθηκε χθες με γραπτή δήλωση από τον κύπριο κυβερνητικό εκπρόσωπο ανοίγει ένα νέο γύρο διαβουλεύσεων, άγνωστης διάρκειας. Εγείρει, όπως λένε κυβερνητικές πηγές, το εύλογο ερώτημα για ποιο λόγο συγκαλείται, αν όχι για να κερδίσει κι άλλο χρόνο η Λευκωσία, αφού στην πράξη τίποτα δεν έχει αλλάξει από τα όσα συμφωνήθηκαν τη Δευτέρα, αλλά δεν εφαρμόστηκαν.
Κανονικά, η κυπριακή ρυθμιστική αρχή (ΡΑΕΚ) θα έπρεπε να λάβει εντός της εβδομάδας δύο κρίσιμες αποφάσεις. Μία την Τετάρτη, για την καταβολή 125 εκατ. ευρώ στον ΑΔΜΗΕ κατά τη φάση κατασκευής του έργου, με χρέωση των κυπρίων καταναλωτών και εν συνεχεία επιδότηση των λογαριασμών τους από το κράτος μέσω του Ταμείου Ρύπων, και μία δεύτερη, σήμερα Παρασκευή, για την εγγυημένη απόδοση 8,3% επί των επενδεδυμένων κεφαλαίων της διασύνδεσης, γνωστή ως WACC (χθες η ΡΑΕΕΥ ανακοίνωσε ότι το WACC του ελληνικού σκέλους θα είναι 7,22%).
Η πρώτη συνεδρίαση της κυπριακής αρχής ματαιώθηκε επειδή το προγραμματισμένο για την Τετάρτη υπουργικό συμβούλιο στην Κύπρο δεν συζήτησε το θέμα, παρά το παρέπεμψε σε έκτακτη συνεδρίαση που θα γινόταν χθες, που ούτε αυτή όμως έγινε. Αντ’ αυτού ανακοινώθηκε η πρωτοβουλία για σύσκεψη κορυφής στη Λευκωσία την επόμενη Τρίτη, δίχως και πάλι ενδείξεις ότι θα βγει λευκός καπνός.
«Η ελληνική κυβέρνηση κατεβαίνει στην επίμαχη σύσκεψη χωρίς διάθεση να κουβεντιάσει, να υπαναχωρήσει ή να αποκλίνει απ’ όσα συμφωνήθηκαν τη Δευτέρα, αυτές είναι οι κόκκινες γραμμές μας», λένε στο Euro2day.gr κυβερνητικές πηγές, δείχνοντας το κλίμα που επικρατεί πλέον στις διμερείς παρασκηνιακές διαβουλεύσεις και την απώλεια εμπιστοσύνης. Αν και ακούγεται κοινότοπο, μετά τα όσα έχουν συμβεί τους τελευταίους μήνες, εντούτοις η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή από τότε που ξεκίνησε ως σχέδιο.
Ακόμη και αν οι Γάλλοι της Nexans παρατείνουν το «τελεσίγραφο» για την αναστολή της σύμβασης κατασκευής του καλωδίου, ύψους 1,4 δισ ευρώ -το suspension δεν είναι μια εύκολη απόφαση, καθώς το έργο αποτελεί πάνω από το 20% του συνολικού ανεκτέλεστου υπολοίπου της-, το βασικό πρόβλημα είναι ότι το κλίμα ανάμεσα σε Αθήνα και Λευκωσία είναι πολύ βαρύ, ασχέτως που αυτό δεν βγαίνει προς τα έξω, για ευνόητους λόγους.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει ξοδέψει πολιτικό κεφάλαιο για να κλείσουν οι εκκρεμότητες, στελέχη της έχουν εκτεθεί στην υπόθεση και η διάχυτη άποψη είναι ότι η Λευκωσία θα φέρει την πλήρη ευθύνη για ένα τυχόν ναυάγιο, το οποίο «δεν έχει κατανοήσει πόσο κοντά βρίσκεται», σύμφωνα με κυβερνητική πηγή.
Το γεωπολιτικό
Σύμφωνα με γνώστες των διεργασιών, η ουσία του προβλήματος είναι το γεωπολιτικό και δευτερευόντως το οικονομικό. Η ουσία της υπόθεσης, λένε οι συνομιλητές μας, είναι ότι δεν μπορεί η Λευκωσία να αναλάβει το πολιτικό κόστος να συμφωνήσει ότι οι κύπριοι καταναλωτές, σε περίπτωση μιας πιθανής εμπλοκής με ευθύνη του τουρκικού παράγοντα, θα καταβάλουν κόστη στον ΑΔΜΗΕ εν είδει αποζημίωσης για ένα έργο που δεν θα γίνει, επειδή δεν θα το ήθελε η Αγκυρα. Ο λόγος, για το αίτημα του ΑΔΜΗΕ να μπορεί σε περίπτωση κινδύνου και εμπλοκής για λόγους ανωτέρας βίας να ανακτήσει τις δαπάνες που θα έχουν μέχρι τότε γίνει, και να μη χάσει τα λεφτά του, αν π.χ. υπάρξει εμπλοκή της Τουρκίας κατά την πόντιση του καλωδίου σε κάποια θαλάσσια περιοχή.
Βολές εκ των έσω
Απόρροια των παραπάνω είναι ότι στην Κύπρο έχουν ήδη αρχίσει τα «όργανα» και η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη δέχεται βολές ακόμη και από πολιτικούς φορείς που τη στηρίζουν, όπως μερίδα της βάσης του Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗΣΥ), κρίνοντας από τα όσα είπε χθες ο εκπρόσωπος τύπου του κόμματος.
Στρεφόμενος υπέρ της λήψης αποφάσεων από τη Λευκωσία, ο κ. Κουλλάς κάλεσε την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη να ξεκαθαρίσει τη θέση της γι’ αυτό το μεγάλο και στρατηγικό ζήτημα, που αποκτά και γεωπολιτική αξία, λόγω της πιθανής συμμετοχής στη διασύνδεση και άλλων γειτονικών χωρών, στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Την κατηγόρησε για ατολμία, λέγοντας ότι αν θέλει να αφήσει την Κύπρο ως τη μόνη μη συνδεμένη χώρα στο ηλεκτρικό σύστημα της ΕΕ να το πει ευθέως και να αναλάβει την ευθύνη. Είχε προηγηθεί μερικές εβδομάδες πριν ο Νίκος Παπαδόπουλος, πρόεδρος του ΔΗΚΟ, κόμμα που επίσης στηρίζει την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, ο οποίος είχε μιλήσει για τοπικά μονοπώλια και συμφέροντα που θησαυρίζουν από την ηλεκτρική ενέργεια και γι’ αυτό δεν θέλουν τη διασύνδεση.
Στο κάδρο, αναμένεται προσεχώς να μπει πιο ενεργά και η Κομισιόν, που ενεπλάκη στην προσπάθεια να ξαναμπεί το έργο σε τροχιά και δεν θα ήθελε να εκτεθεί εφόσον αυτό ναυαγήσει, με τις κοινοτικές υπηρεσίες να έχουν επισείσει αρκετές φορές τον κίνδυνο απώλειας για την Κύπρο των 687 εκατ. ευρώ της κοινοτικής χρηματοδότησης, κάτι που προφανώς θα επαναληφθεί στη συνάντηση της Τρίτης.
Στο σενάριο πάντως που δεν βγει λευκός καπνός ούτε την επόμενη εβδομάδα, παρά η υπόθεση μπει σε μια νέα φάση διαβουλεύσεων και ενδοσκόπησης, ακόμη και αν δεν ανασταλεί η σύμβαση, το έργο θα μπορούσε να περιπέσει σε ένα είδος «χειμερίας νάρκης», δηλαδή να μπει επ’ αόριστο στον πάγο, ανοίγοντας αναπόφευκτα τον δρόμο σε δικαστικές προσφυγές.