Την εκ βάθρων αλλαγή του επιδόματος ανεργίας περιλαμβάνει ο σχεδιασμός του υπουργείου Εργασίας. Στόχος είναι ένα δικαιότερο, πιο ανταποδοτικό αλλά και αυστηρότερο ως προς τις προϋποθέσεις λήψης του, επίδομα ανεργίας.
Βάσει του σχεδιασμού, το νέο επίδομα θα εφαρμοστεί σε πιλοτικό επίπεδο, έως το τέλος του τρέχοντος έτους. Θα είναι αυξημένο κατά τους πρώτους μήνες της ανεργίας, ενώ θα προσαυξάνεται με ένα «μπόνους ανταποδοτικότητας» ανάλογο με τον χρόνο συνεχόμενης εργασίας και το ύψος των εισφορών που έχει καταβάλει ο άνεργος, κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Θα αφορά μόνο τους νέους άνεργους, ενώ θα πληρώνεται, όπως και σχεδόν όλα τα υπόλοιπα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ, μέσω προπληρωμένης κάρτας.
Όπως ξεκαθάρισε χθες η αρμόδια υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό Παραπολιτικά, στόχος των παρεμβάσεων που θα γίνουν στο σύστημα είναι η δημιουργία κινήτρων για την εύρεση εργασίας.
«Η σκέψη είναι στην αρχή της περιόδου της ανεργίας να είναι πιο υψηλό το επίδομα, να είναι εμπροσθοβαρές και μετά να βαίνει μειούμενο για να σου δίνει ένα κίνητρο να βρεις δουλειά», σημείωσε χαρακτηριστικά η υπουργός, εξηγώντας ότι η λογική είναι ο άνεργος να παίρνει περισσότερα στην αρχή, στη δύσκολη περίοδο που ξεκινάει η ανεργία, και εν συνεχεία αυτό το ποσό να βαίνει μειούμενο προκειμένου ακριβώς να τον ωθήσει να βρει απασχόληση.
Το εμπροσθοβαρές αυτό σκέλος του επιδόματος θα είναι σταθερό. Θα το λαμβάνει κάθε άνεργος και θα συναρτάται με τον εκάστοτε νόμιμο κατώτατο μισθό. Όμως, κατά τους πρώτους, δύσκολους μήνες της ανεργίας θα παίρνει μεγαλύτερο ποσό, το οποίο θα φθίνει καθώς οι μήνες περνούν, δίχως το συνολικό ετήσιο επίδομα -όπως προκύπτει με βάση το ισχύον σήμερα σύστημα- να διαφοροποιείται. Ένα πιθανό σενάριο θέλει τους πρώτους μήνες ανεργίας, το επίδομα να ανέρχεται στο 70% του κατώτατου μισθού.
Παράλληλα, κι εφόσον ο άνεργος ήταν εργαζόμενος για πολλά συνεχόμενα χρόνια, θα δικαιούται κι ένα επιπλέον ποσό, το οποίο θα εξαρτάται από τα έτη προϋπηρεσίας, τις εισφορές που έχει καταβάλει αλλά και το ύψος του τελευταίου του μισθού. Πρόκειται στην ουσία για ένα «μπόνους ανταποδοτικότητας», που θα καθιστά το συνολικό επίδομα δικαιότερο και ανταποδοτικότερο.
Έτσι, για παράδειγμα, κάποιος με λιγότερα από 5 χρόνια ανεργίας, θα λαμβάνει μόνο το πρώτο, κοινό και ίδιο για όλους σκέλος του επιδόματος. Κάποιος με 5 χρόνια εργασίας που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό θα λάβει ένα επιπλέον ανταποδοτικό ποσό, που θα είναι ωστόσο μικρότερο από κάποιον άλλον, που πριν από την ανεργία ήταν π.χ. για 20 χρόνια εργαζόμενος και ο μισθός του ήταν άνω των 1.000 ευρώ.
Επίσης, βάσει του σχεδιασμού, ακόμη και το σταθερό σκέλος του επιδόματος θα είναι μειωμένο, για όσους εργάζονται με μερική, εκ περιτροπής ή περιστασιακή απασχόληση. Νέα κριτήρια και χρονικοί περιορισμοί στην καταβολή του θα προβλεφθούν σύμφωνα με πληροφορίες και για τους εποχικά εργαζόμενους.
Πιθανό θεωρείται η χρονική διάρκεια καταβολής του επιδόματος, που σήμερα είναι από 5 έως 12 μήνες, να επιμηκυνθεί και να φτάσει έως και 24 μήνες, ανάλογα με τις ημέρες απασχόλησης.
Η καταβολή του επιδόματος θα συνδυαστεί με την υποχρέωση των ανέργων να ενταχθούν σε πρόγραμμα κατάρτισης ώστε να αποκτήσουν την εξειδίκευση που χρειάζονται για να τοποθετηθούν σε θέση εργασίας. Θα προβλεφθούν επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, επιπλέον επιπρόσθετες παροχές σε συγκεκριμένες ομάδες ανέργων, όπως: δώρα Χριστουγέννων/Πάσχα, προσαυξήσεις ανά προστατευόμενο μέλος, προσαυξήσεις για μονογονεϊκές οικογένειες.
Αν και το σχέδιο των αλλαγών έχει καταρτιστεί εδώ και καιρό, από τον διοικητή της ΔΥΠΑ Σπύρο Πρωτοψάλτη, με βάση και τη σχετική μελέτη του ΟΟΣΑ, στο πλαίσιο των δεσμεύσεων της χώρας μας για τη χρηματοδότηση κατά 100 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, στο οικονομικό επιτελείο κρατούν ως επτασφράγιστο μυστικό το συνολικό και το ανώτατο ύψος του νέου επιδόματος, όπως και το ποιος θα είναι ο απαιτούμενος χρόνος εργασίας για τη λήψη του επιδόματος και ποια η αναλογία χρόνου εργασίας και μισθού, ανά μήνα χορήγησης.
Οι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν εντός των επόμενων ημερών, προκειμένου να ανακοινωθούν από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, ενώ στη συνέχεια θα υπογραφεί η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση για το πιλοτικό πρόγραμμα. Εφόσον αυτό εφαρμοστεί, δοκιμαστεί και αξιολογηθεί, θα θεσμοθετηθούν οι αλλαγές για το σύνολο των νέων ανέργων.
Να σημειωθεί, τέλος, ότι το επίδομα ανεργίας συγκαταλέγεται στα επιδόματα που -με σημαντική καθυστέρηση- θα καταβάλλονται υποχρεωτικά μέσω προπληρωμένης κάρτας. Έτσι, θα υπάρξει άλλη μια σημαντική αλλαγή τους επόμενους μήνες, με τους ανέργους που το δικαιούνται να μπορούν να ξοδεύουν σε μετρητά έως το 50% του επιδόματος, ενώ το άλλο μισό θα πρέπει να δαπανάται μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών, μέσω της κάρτας.