Στεγαστική κρίση και δημογραφικό, δύο από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τα οποία καλείται να βρει βιώσιμες και πρακτικές λύσεις η κυβέρνηση, αποτελούν τα βασικά επιχειρήματα του οικονομικού επιτελείου, στις διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στόχος είναι να εκταμιευθούν κεφάλαια ύψους τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ προκειμένου να τρέξει του «Σπίτι μου ΙΙ», από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Συνολικά, εντός των επόμενων χρόνων, σχεδιάζεται να πέσουν στην μάχη κατά της στεγαστικής κρίσης που πλήττει όχι μόνο τους νέους, αλλά και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, που αδυνατούν να βρουν προσιτή κι αξιοπρεπή στέγη, όχι μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και στην περιφέρεια, κεφάλαια που ενδέχεται να ξεπεράσουν και τα 2,5 δισ. ευρώ.
Με το κόστος της στέγασης να αυξάνεται δραματικά και ταχύτερα από το εισόδημα, η αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος εξελίσσεται σε ένα από τα κρισιμότερα προβλήματα για την κυβέρνηση, ενώ δρα ενισχυτικά σε ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα, αυτό της γήρανσης του πληθυσμού. Για τον λόγο αυτό άλλωστε, το πρόγραμμα «Σπίτι μου Ι» που ολοκληρώθηκε με επιτυχία, το προηγούμενο διάστημα, αφορούσε νέα ζευγάρια ηλικίας έως 39 ετών, ως κίνητρο για την δημιουργία οικογένειας.
Πλέον, οι διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το νέο, βελτιωμένο πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» αφορούν ζευγάρια ή άτομα ηλικίας έως 49 ετών, ενώ σημαντικές είναι και οι αλλαγές στους όρους του προγράμματος, προκειμένου να είναι πιο εύκολη η εύρεση επιλέξιμων κατοικιών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι συζητήσεις που συνεχίζονται, βρίσκονται σε πολύ καλό στάδιο, με την ελληνική πλευρά να ζητεί επιπλέον πόρους τουλάχιστον 1,7 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 300 εκατ. ευρώ θα καλυφθούν από εθνικούς πόρους.
Παράλληλα, πιθανότατα εντός των επόμενων μηνών, αναμένεται να ξεκινήσει ένα ακόμη μεγάλο στεγαστικό πρόγραμμα, αυτό της «κοινωνικής αντιπαροχής». Στόχος είναι η κατασκευή νέων κατοικιών αλλά και αλλαγή χρήσης κτιρίων που βρίσκονται στην κατοχή του Δημοσίου, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για οικονομικά προσιτή στέγαση, με τη συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.
Μέσα στο Φθινόπωρο, εκτιμάται ότι θα «τρέξει» και το βελτιωμένο πρόγραμμα Ανακαινίζω – Νοικιάζω. Στόχος είναι να θεσμοθετηθεί αύξηση της επιδότησης από 4.000 σε 6.000 ευρώ προκειμένου να ανακαινιστούν και να δοθούν προς ενοικίαση περίπου 12.000 κατοικίες, και μάλιστα με αναδρομική ισχύ, ώστε να καλυφθούν και οι περίπου 1.500 που έχουν ήδη υποβάλλει αίτηση και έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα.
Καινοτόμο, αν και με περιορισμένη απήχηση, είναι το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία» που απευθύνεται σε άστεγους, ενώ σχεδιάζεται και πρόγραμμα για την ανακαίνιση 3.000 κατοικιών, ατόμων με αναπηρία.
Οι μεγάλες αλλαγές στο Σπίτι μου ΙΙ
Εντός του Φθινοπώρου αναμένεται να «κλειδώσει» η συμφωνία της Ελλάδας με την Κομισιόν για την χρήση έως και 2 δισ. ευρώ εκ των κονδυλίων που προέρχονται από Ταμείο Ανάκαμψης προκειμένου να χρηματοδοτηθεί μια δεύτερη φάση του προγράμματος «Σπίτι μου» που έτρεξε με μεγάλη συμμετοχή, το προηγούμενο διάστημα. Σύμφωνα με πληροφορίες, με βάση και την εμπειρία της πρώτης φάσης, σχεδιάζονται οι εξής αλλαγές:
- Διεύρυνση των δικαιούχων με βάση την ηλικία, καθώς θα μπορούν να ενταχθούν άτομα ηλικίας έως 49 ετών (στο προηγούμενο οι δικαιούχοι ήταν έως 39 ετών).
- Διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων. Σήμερα το εισοδηματικό όριο είναι στις 24.000 ευρώ για το ζευγάρι και αυτό αυξάνεται κατά 3.000 ευρώ ανά τέκνο ενώ όταν είναι μονογονεϊκή οικογένεια το εισοδηματικό κριτήριο αυξάνεται στις 27.000 ευρώ και 3.000 ανά τέκνο.
- Θα υπάρχει ειδική πρόνοια μηδενικού επιτοκίου και πλήρους κάλυψης από το κράτος για τους τρίτεκνους και πολύτεκνους.
- Η παλαιότητα των ακινήτων θα είναι μικρότερη από 15 έτη.
- Με βάση την εμπειρία του πρώτου προγράμματος, θα υπάρξουν και αρκετές τεχνικού και γραφειοκρατικού τύπου διορθώσεις.
Με βελτιωμένους όρους αναμένεται να εκκινήσει εκ νέου, μέχρι το τέλος του έτους, και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω». Στο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής εξετάζεται η αύξηση της επιδότησης από 4.000 σε 6.000 ευρώ (60% για συνολικό κόστος έως 10.000 ευρώ) και μάλιστα με αναδρομική ισχύ, προκειμένου να συμμετέχουν όσοι ήδη έχουν υποβάλλει αίτηση αλλά και άλλοι, ιδιοκτήτες ακινήτων που παραμένουν «κλειδωμένα». Παράλληλα, θα αυξηθεί και η προκαταβολή του ποσού, στο 50%. Σύμφωνα με την αρμόδια υπουργό Σοφία Ζαχαράκη, στόχος είναι ο αριθμός των κατοικιών προς ανακαίνιση και στη συνέχεια προς ενοικίαση να φτάσει τις 12.500.
Να σημειωθεί ότι, όσοι υπέβαλαν αίτηση μέχρι σήμερα έλαβαν επιδότηση έως 4.000 ευρώ για να ανακαινίσουν κατοικίες που παραμένουν κλειστές, επιφάνειας έως 100 τ.μ., και στη συνέχεια να τις νοικιάσουν, για τουλάχιστον 3 χρόνια. Οι ιδιοκτήτες των ακινήτων που δεν θα τηρήσουν τους όρους του προγράμματος θα κληθούν να επιστρέψουν στο κράτος τα χρήματα της επιδότησης που έλαβαν για την ανακαίνιση της κατοικίας τους.
Έως το τέλος του έτους, ή το αργότερο στις αρχές του νέου, αναμένεται να προκηρυχθεί ο πρώτος, διεθνής διαγωνισμός για την ανέγερση 3.000 κατοικιών σε οικόπεδα του Δημοσίου, αλλά και την αξιοποίηση (διαμόρφωση) άλλων 1.600 κενών ακινήτων σε όλη τη χώρα για τη στέγαση 5.000 νέων ζευγαριών με κοινωνικά κριτήρια. Μέσω του προγράμματος «Κοινωνικής Αντιπαροχής», εκτιμάται ότι έως το 2026 θα έχουν κατασκευαστεί κατοικίες σε Κηφισιά, Λάρισα, Ξάνθη και Βόλο, ενώ τα πρώτα διαμερίσματα αναμένεται να διατεθούν από τα ήδη υπάρχοντα ακίνητα του δημοσίου, εντός του 2025. Το ενοίκιο θα είναι σημαντικά χαμηλό, βάσει κοινωνικών και οικονομικών κριτηρίων ενώ θα υπάρχει ειδική ποσόστωση για τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες.