Τις «τρύπες» που διαπιστώθηκαν στο σύστημα ασφάλισης και αμοιβής των εργαζόμενων σε περιστασιακές εργασίες ή ημιαπασχόληση, το γνωστό εργόσημο, επιδιώκει να κλείσει το υπουργείο Εργασίας.
Ελεγχοι τόσο του ΕΦΚΑ, όσο και της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας κατέληξαν σε περιπτώσεις καταφανούς καταστρατήγησής του. Έτσι, βρέθηκαν εργόσημα - χρυσάφι αξίας άνω των 500.000 ευρώ που εξαργύρωναν μέσα σε έναν χρόνο «εργάτες γης» αλλά και… κουβαρντάδες εργοδότες που εμφανίζονταν να καταβάλλουν σε ανειδίκευτους εργάτες σημαντικά ποσά.
Πρόκειται για ένα μέτρο, που θεσπίστηκε μεν το 2010, παρουσιάζει δε, σημαντικές δυσλειτουργίες με αποτέλεσμα πολλοί να είναι οι εργοδότες, αλλά και οι εργαζόμενοι που εκμεταλλεύονται όλα αυτά τα χρόνια, τις «τρύπες» του συστήματος. Κάποιες τέτοιες τρύπες κατέγραψε πριν από περίπου ενάμιση χρόνο η ΕΑΔ, μετά από έλεγχο σε όλη την επικράτεια, με τη συμμετοχή εμπειρογνώμονα του e-ΕΦΚΑ και αντικείμενο τη νομιμότητα έκδοσης και εξαργύρωσης επιταγών εργοσήμου για την ασφάλιση εργατών κι εργατριών γης.
Ο έλεγχος ξεκίνησε κατόπιν αιτήματος της Γενικής Διεύθυνσης Εισφορών του e-ΕΦΚΑ, η οποία μετά από αρχικούς ελέγχους είχε διαπιστώσει μεταξύ άλλων τα εξής:
α) εξαργυρώσεις εργοσήμων ιδιαίτερα μεγάλης αξίας έως και 519.031 ευρώ από πρόσωπα που φέρονταν να απασχολούνται ως εργάτες ή εργάτριες γης και
β) εκδόσεις εργοσήμων από εργοδότες με υπέρογκα ποσά που ξεπερνούσαν το 1.500.000 ευρώ!
Στο πλαίσιο του ελέγχου της ΕΑΔ διερευνήθηκαν και καταγγελίες σχετικά με την έκδοση εργοσήμων από εργοδότες/τριες με χρήση προσωπικών στοιχείων ατόμων, τα οποία ουδέποτε τους είχαν παράσχει εργασία.
Μάλιστα, για τον έλεγχο αντλήθηκαν στοιχεία από συναρμόδια υπουργεία και Φορείς (υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, Α.Α.Δ.Ε., ΕΛ.ΤΑ., ΗΔΙΚΑ Α.Ε., Τραπεζικά Ιδρύματα) και προέκυψαν απίστευτες περιπτώσεις καταστρατήγησης της νομοθεσίας, με ενδεικτικότερες τις εξής:
Α. Εντοπίστηκαν 49.799 εργοδότες που δήλωσαν υπέρογκα ποσά αμοιβής σε εργάτες, αρκετοί εκ των οποίων είχαν παράλληλα εκδώσει εργόσημα αξίας άνω των 15.000 ευρώ, το καθένα. Υπήρξε για παράδειγμα εργοδότης, που το 2017 είχε δηλώσει ως αμοιβές προς εργάτες, κοντά στο 1 εκατ. ευρώ (986.802,33 ευρώ). Παράλληλα, εμφανιζόταν κατά την ίδια χρονιά, να έχει εκδόσει 47 εργόσημα, τα οποία είχαν αξία ανώτερη των 15.000 ευρώ το καθένα.
Το 2018, ο ίδιος εργοδότης είχε δηλώσει αμοιβές ύψους 1,5 εκατ. ευρώ και 53 εργόσημα άνω των 15.000 ευρώ, ενώ η ίδια κατάσταση συνεχίστηκε έως και το 2020, κατά το οποίο κατέβαλε κατά την δήλωσή του αμοιβές ύψους 1,6 εκατ. ευρώ και 73 εργόσημα, άνω των 15.000 ευρώ έκαστο.
Β. Εντοπίστηκε περίπτωση εργάτη γης που δηλώθηκε να έχει απασχοληθεί κατά το έτος 2017 από 29 εργοδότες, το 2018 από 58 εργοδότες, το 2019 από 35 εργοδότες και από 42 εργοδότες το έτος 2020. Οι δηλωθείσες εργοδοτικές δαπάνες για το συγκεκριμένο άτομο ανέρχονται αντίστοιχα σε 195.660,66 ευρώ, 277.180,77 ευρώ, 211.756,82 ευρώ και 519.031,34 ευρώ.
Γ. Κατεγράφησαν περιπτώσεις εργατών κι εργατριών γης, οι οποίοι φέρονταν να εξαργύρωσαν υπέρογκα ποσά μέσω εργοσήμου. Για παράδειγμα, υπήρξε το 2017 εργάτης που έλαβε αμοιβές μέσω εργοσήμου ύψους 195.660 ευρώ, το 2018 ο ίδιος εργάτης έλαβε 293.000 ευρώ, όσα περίπου και το 2019 (230.557 ευρώ) ενώ το 2020 έλαβε, πάντα μέσω εργοσήμου, αμοιβή ύψους 519.031 ευρώ.
Δ. Εντοπίστηκαν 24.779 εργάτες κι εργάτριες γης που δεν είχαν ασφαλιστεί στον e-ΕΦΚΑ για οποιαδήποτε απασχόληση, ενώ φέρονταν να έχουν εισπράξει ιδιαίτερα υψηλά ποσά ως αποζημίωση για παροχή εργασίας. Ενδεικτικά: εργάτης έλαβε αποζημίωση ύψους 540.478 χωρίς στον ΕΦΚΑ να υπάρχει το παραμικρό ένσημο.
Ε. Καταρτίστηκε κατάλογος με 1.469 καταχωρίσεις, που περιλαμβάνει στοιχεία εργοδοτών που φαίνονται να έχουν δαπανήσει σε αποζημίωση απασχολούμενων μέσω συστήματος εργοσήμου ποσά αξίας ίσης ή ανώτερης των εκατό χιλιάδων ευρώ (100.000 ευρώ). Στον κατάλογο αυτό μάλιστα, υπάρχουν επιχειρήσεις με δαπάνες αξίας ακόμη και πάνω από 1,650 εκατ. ευρώ, μέσα σε ένα χρόνο.
Το πόρισμα έχει φθάσει – εκτός από τα χέρια των αρμόδιων εισαγγελικών αρχών – και στο αρμόδιο υπουργείο Εργασίας καθώς και στην διοίκηση του ΕΦΚΑ, καθώς κατά τον έλεγχο διαπιστώθηκαν εκτός από τις σοβαρές αποκλίσεις στην εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας και σημαντικές ελλείψεις στις υφιστάμενες προβλέψεις του κανονιστικού πλαισίου.
Για τον λόγο αυτό άλλωστε, στο υπουργείο σχεδιάζουν ήδη αλλαγές προκειμένου να αποφεύγονται φαινόμενα καταστρατήγησης του μέτρου, εισφοροκλοπής και φοροδιαφυγής, αλλά και «κρυπτόµενης» πλήρους απασχόλησης, με άμεση συνέπεια την στρέβλωση του ανταγωνισμού αλλά και την απώλεια εσόδων για τον ΕΦΚΑ. Εφόσον δε, υπάρξει σχέδιο νόμου εντός του Φθινοπώρου με διάφορες διατάξεις, κυρίως ασφαλιστικές, από τη νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, δεν αποκλείεται το θέμα του εργοσήμου να είναι ένα από αυτά που θα περιλαμβάνονται σε αυτό.