Αρκετά λιγότερα δάνεια με αυστηρότερους όρους χρηματοδότησης από τις τράπεζες, αλλά ταυτόχρονα περαιτέρω διόγκωση της «φούσκας» των αιτήσεων για νέα έργα από επενδυτές, οι οποίοι δεν δείχνουν να λαμβάνουν τα αρνητικά σινιάλα, είναι τα αντιφατικά μηνύματα που συνεχίζει να στέλνει η αγορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Και παρότι στα νέα αιτήματα προς τον ΑΔΜΗΕ καταγράφεται αυξητική τάση ενσωμάτωσης των μπαταριών, αυτές καλύπτουν ακόμη μικρό ποσοστό του συνόλου, δείγμα ότι η στροφή των επενδυτών προς τη συγκεκριμένη τεχνολογία γίνεται ακόμη με μέτρο.
Αυτές τις δύο όψεις εμφανίζει σήμερα η αγορά για τη μεγάλη μάζα των επενδυτών και ενώ γίνεται όλο και πιο σαφές ότι στον χώρο θα παραμείνουν μόνο λίγοι, «μεγάλοι» και καθετοποιημένοι, καθώς τα τύμπανα της πράσινης υπερθέρμανσης χτυπούν όλο και πιο δυνατά.
Η μία όψη αφορά τον πιο ώριμο κρίκο της αλυσίδας, τους επενδυτές με έργα που έχουν όρους σύνδεσης, οι οποίοι μπροστά στα πιο αυστηρά κριτήρια των τραπεζών, τις περικοπές της πράσινης παραγωγής και τις μηδενικές - αρνητικές τιμές, «πιάνουν» τα σινιάλα, υποβάλλουν λιγότερα αιτήματα για νέα δάνεια και κάποιοι εγκαταλείπουν το εγχείρημα.
Λιγότερα 30% τα αιτήματα για νέα δάνεια
Στο πρώτο εξάμηνο του έτους, οι αιτήσεις για νέα δάνεια έργων ΑΠΕ ήταν λιγότερες κατά τουλάχιστον 30% έναντι του ίδιου διαστήματος πέρυσι, σύμφωνα με τραπεζικές πήγες. Είναι ασφαλώς μια ένδειξη αυτορρύθμισης της αγοράς, από όσους συνειδητοποιούν ότι πλέον οι ανανεώσιμες δεν είναι μια επένδυση για όλους, όπως πίστευαν πολλοί προ μερικών ετών.
Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, η μικρότερη ζήτηση για δάνεια αφορά τους μικρομεσαίους επενδυτές (όχι τους καθετοποιημένους), αυτούς στους οποίους στηρίχθηκε η μαζική ανάπτυξη των ΑΠΕ τα προηγούμενα χρόνια, πολλοί εκ των οποίων είτε κάνουν πίσω μόνοι τους είτε κόβονται επειδή δεν πληρούν τους αυστηρότερους όρους.
Στα προαπαιτούμενα είναι πλέον τα διμερή μακροχρόνια συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας (PPAs), οι υψηλότεροι δείκτες κάλυψης ως προς το κατά πόσο οι ετήσιες ταμειακές ροές ενός έργου ξεπερνούν τις δόσεις του δανείου, το υψηλότερο equity σε σχέση με το παρελθόν (ίδια κεφάλαια) και οι μεγαλύτερες εξασφαλίσεις. Η τιμολόγηση είναι πιο «τσουχτερή» στα νέα αυτά δάνεια. Αν δεν πληρούνται τα παραπάνω κριτήρια, οι τράπεζες απλώς δεν εγκρίνουν το δάνειο.
Δύο… Ελλάδες ηλεκτρικής κατανάλωσης
Aλλά υπάρχει και η άλλη Ελλάδα. Αυτοί που συνεχίζουν να καταθέτουν φακέλους για όρους σύνδεσης στον ΑΔΜΗΕ σαν να μην υπάρχει αύριο, μεταξύ των οποίων αρκετοί developers, με βασικό σκοπό να πουλήσουν μελλοντικά τις άδειες, όταν και εφόσον τις λάβουν.
Στον κύκλο Ιουλίου, που ολοκληρώθηκε προ ημερών, υποβλήθηκαν 45 νέα αιτήματα για έργα συνολικής ισχύος 0,98 GW (έναντι 1,47 GW τον Ιούνιο), «φουσκώνοντας» κι άλλο το σύνολο όσων βρίσκονται σε αυτή την κατηγορία, στα 48,5 GW. Σε απόλυτους αριθμούς, μιλάμε αθροιστικά για 10.709 έργα, τα οποία μαζί με όσα λειτουργούν ή έχουν κατοχυρώσει όρους σύνδεσης, υπερκαλύπτουν ακόμη και τους εθνικούς στόχους της χώρας για το 2050.
Αν δούμε αυτά τα 48,5 GW υπό το πρίσμα της παραγόμενης ενέργειας, τότε μπορούν να παραγάγουν πάνω από 90 τεραβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας, όταν η ετήσια κατανάλωση της χώρας είναι 49,5 τεραβατώρες. Στην ουρά δηλαδή του ΑΔΜΗΕ έχουμε μαζεμένες δύο… Ελλάδες σε ό,τι αφορά την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, συν άλλη μία και πλέον Ελλάδα (28 GW), αθροίζοντας τα εν λειτουργία μαζί με όσα έχουν όρους σύνδεσης.
Υπό το πρίσμα της ισχύος, αυτά τα 48,5 GW ΑΠΕ, μαζί και με τα παραπάνω 28 GW, ισούνται με πάνω από 70 GW. Δηλαδή με πάνω από 10 Ελλάδες, καθώς η τελική ζήτηση στη χώρα κινείται κατά μέσο όρο στα 6 GW, φτάνοντας τα 10 GW μόνο στις αιχμές, ήτοι για ελάχιστες ώρες τον χρόνο.
Ακόμη και αν όλα αυτά τα έργα βάλουν από μια μπαταρία το καθένα, δεν καθίστανται βιώσιμα, αφού η αποθήκευση απλώς ετεροχρονίζει την παραγωγή, δεν επιλύει το πρόβλημα του υπερπλεονάσματος.
Αυξητική τάση ενσωμάτωσης μπαταριών
Η ασταμάτητη φόρα της υποβολής νέων αιτήσεων είναι η μία πτυχή της υπόθεσης. Η άλλη αφορά την αυξητική τάση ενσωμάτωσης μπαταριών σε πολλά από τα νέα αιτήματα.
Αναλύοντας κανείς τις αιτήσεις που έλαβε ο ΑΔΜΗΕ στον κύκλο Ιουλίου, βλέπει ότι αφορούσαν 45 νέα έργα ΑΠΕ, συνολικής ισχύος 986,7 MW. Εξ αυτών, τα νέα αιτήματα για 118,7 MW έχουν ενσωματωμένη αποθήκευση συνολικής ισχύος 193,7 MW. Στο δε σκέλος αμιγώς των μπαταριών, είχαμε 10 νέες αιτήσεις για standalone, συνολικής ισχύος 329 MW.
Στην πράξη, τα παραπάνω νούμερα δείχνουν ότι τα μηνύματα ενσωμάτωσης μπαταριών στα νέα έργα αρχίζουν να περνούν στην αγορά αλλά με αργό ακόμη ρυθμό. Η στροφή γίνεται με μέτρο, τα 118,7 MW ΑΠΕ με ένταξη μπαταρίας είναι ακόμη λίγα, μπροστά στο σύνολο των νέων αιτημάτων του Ιουλίου (986,7 MW), καθώς αντιστοιχούν σε μόλις 1 στα 10.
Σχολιάζοντας τα παραπάνω, αρμόδιες πηγές εξηγούν ότι η αβεβαιότητα που υπάρχει ακόμη γύρω από το κεφάλαιο της αποθήκευσης στην Ελλάδα δεν βοηθάει και πως όταν θα ανακοινωθεί το σχετικό νομοσχέδιο που ετοιμάζει το ΥΠΕΝ, η εικόνα θα αλλάξει. Σήμερα, παραμένει ασαφές για τους επενδυτές που εντάσσουν στο αίτημά τους και μπαταρία, αν και κατά πόσο κερδίζουν σε προτεραιότητα ή όχι. Αν η αδειοδότηση μιας επένδυσης σε αποθήκευση θα γίνεται γρήγορα ή όχι (μερικές φορές η έγκριση εξαρτάται από την Περιφέρεια στην οποία βρίσκεται το έργο), καθώς και αν θα λάβουν τελικά επιδότηση ή όχι.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης έχει ξεκαθαρίσει ότι στο εξής οι επενδύσεις σε συστήματα αποθήκευσης δεν θα συνοδεύονται από επιδοτήσεις, ωστόσο η αγορά ποντάρει πάντα στο ενδεχόμενο να υπάρξουν κάποιες τροποποιήσεις της τελευταίας στιγμής.
Ενα είναι βέβαιο. Το τοπίο θα ξεκαθαρίσει όταν η κυβέρνηση κάνει γνωστές τις τελικές της προθέσεις, ολοκληρωθεί προσεχώς το νομοσχέδιο και ανοίξει η αγορά της αποθήκευσης, με την πρόσκληση που λέγεται ότι θα απευθύνει το ΥΠΕΝ το φθινόπωρο προς κάθε ενδιαφερόμενο που θέλει να επενδύσει σε μπαταρίες συνολικής ισχύος 2 GW. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, μοναδικό κίνητρο για τη λήψη της άδειας θα είναι η δέσμευση του επενδυτή ως προς το πόσο γρήγορα μπορεί να ολοκληρώσει και να ηλεκτρίσει το έργο του.
Εννοείται πάντως ότι πληθωρισμό αιτημάτων δεν έχουμε μόνο στα έργα ΑΠΕ, αλλά και στα αντίστοιχα για μπαταρίες. Αθροιστικά, μέχρι σήμερα φτάνουν τα 322 και αντιστοιχούν σε μια συνολική ισχύ 17,6 GW, όταν το νέο επικαιροποιημένο ΕΣΕΚ, που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην ηγεσία του ΥΠΕΝ, θέτει, σύμφωνα με πληροφορίες, ως στόχο για το 2030 μπαταρίες της τάξης των 4 GW.