Μόλις μία στις τρεις επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου και δύο στις πέντε βιομηχανίες ήταν έτοιμες για την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, από την 1η Ιουλίου. Η πρεμιέρα του εμβληματικού μέτρου σε χιλιάδες επιχειρήσεις έγινε με χαμηλή συμμετοχή και μικρά τεχνικά προβλήματα.
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ενώ από την πλευρά της βιομηχανίας θα έπρεπε να έχουν ενταχθεί στη διαδικασία χρήσης της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας περίπου 52.022 επιχειρήσεις με 345.021 εργαζομένους και από την πλευρά του λιανεμπορίου 115.857 επιχειρήσεις που απασχολούν 229.382 εργαζόμενους, τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Εργασιακών Σχέσεων ήταν αποκαλυπτικά. Τα πραγματικά ποσοστά συμμετοχής, μετά και τη λήξη της παράτασης που δόθηκε για δύο ολόκληρους μήνες, είναι πολύ χαμηλά, αφού το ποσοστό χρήσης της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας για τη βιομηχανία κυμαίνεται γύρω στο 41% ενώ για το λιανεμπόριο πλησιάζει το 30%.
Μάλιστα, όλες τις προηγούμενες ημέρες, είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι θα υπάρξει και νέα παράταση. Όχι μόνο γιατί το ζητούσαν οι εκπρόσωποι κυρίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και γιατί αφέθηκε να εννοηθεί ότι από την πλευρά της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας θα υπάρξει -μετά από προφορική εντολή του υπουργείου Εργασίας- μια άτυπη ελαστικότητα ως προς την επιβολή προστίμων.
Σύμφωνα μάλιστα με τη Γενική Γραμματέα Εργασιακών Σχέσεων Άννα Στρατινάκη, οι επιθεωρητές εργασίας, από την έναρξη εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας, ενεργοποιούν και τον συμβουλευτικό τους ρόλο για να βοηθήσουν και να στηρίξουν τις επιχειρήσεις στην ορθή και νόμιμη εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας. Επίσημη οδηγία πάντως για τη μη επιβολή προστίμων δεν υπάρχει.
Άλλωστε, σύμφωνα με πληροφορίες από την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας (ΑΑΕΕ), στόχος των επιθεωρητών είναι και να συμβουλεύσουν τους επιχειρηματίες σε περιπτώσεις δυσκολίας εφαρμογής του μέτρου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα επιβληθούν πρόστιμα. Άλλωστε, η ψηφιακή κάρτα αποτελεί και για την Ανεξάρτητη Αρχή ένα εργαλείο όσον αφορά τον έλεγχο εφαρμογής της εργασιακής νομοθεσίας. Ανεξάρτητα δηλαδή από το εάν εφαρμόζεται ή όχι η κάρτα, οι έλεγχοι για τα ωράρια εργασίας, τις υπερωρίες, την υποασφαλισμένη ή την ανασφάλιστη εργασία θα γίνονται κανονικά και αντίστοιχα θα επιβάλλονται και πρόστιμα.
Κατά τη χθεσινή πρώτη μέρα εφαρμογής του μέτρου σε τόσο μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων και εργαζόμενων, αναφέρθηκαν δυσκολίες, κυρίως τεχνικές, ως προς την εισαγωγή επιχειρήσεων στο ηλεκτρονικό σύστημα. Οι ενδιαφερόμενοι ενημερώθηκαν βέβαια, άμεσα, ότι πρόκειται για τεχνικής φύσεως θέμα και δεν κινδυνεύουν με κυρώσεις.
Μάλιστα, από τη Γενική Γραμματεία Εργασιακών Σχέσεων ξεκαθαρίστηκε ότι τα όποια τεχνικά προβλήματα υπάρχουν, αντιμετωπίζονται άμεσα.
Όπως μάλιστα δήλωσε η κ. Στρατινάκη μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό real Fm, οι λογιστές των επιχειρήσεων έχουν ενημερωθεί πάρα πολύ καλά από την ερμηνευτική εγκύκλιο και τις οδηγίες που έχει βγάλει το υπουργείο Εργασίας και συνεργάζονται με τα υπηρεσιακά στελέχη.
«Σε κάθε περίπτωση, η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας χτίζει εργασιακή κουλτούρα», δήλωσε χαρακτηριστικά, για να συμπληρώσει ότι με τη χρήση της Ψηφιακής Κάρτας βρισκόμαστε όλο και πιο κοντά στην «εργασιακή αλήθεια», καθώς το μέτρο αρχίζει και αποδίδει, κυρίως στο κομμάτι της υποδηλωμένης εργασίας, δηλαδή στην παράνομη υπερωρία και στο κομμάτι της υποκλέπτουσας εργασίας μέσω της νόθας μερικής απασχόλησης, που στην ουσία υποκρύπτεται πλήρη απασχόληση.
Πρεμιέρα με… αντιδράσεις και για την 6ήμερη εργασία
Σε κλάδους «συνεχούς ροής», που λειτουργούν δηλαδή 24 ώρες, 7 ημέρες την εβδομάδα, θα μπορεί να εφαρμόζεται εφεξής η 6ήμερη εργασία, με τον εργοδότη να έχει το δικαίωμα να ζητήσει από τον εργαζόμενο να εργαστεί για επιπλέον 8 ώρες, μία ακόμη ημέρα, πέραν του 5ημέρου, καταβάλλοντας προσαυξημένο κατά 40% ημερομίσθιο. Αν μάλιστα η μέρα αυτή είναι επίσημη αργία ή Κυριακή, τότε το ημερομίσθιο μπορεί να φθάσει έως και 115%.
Παρότι η σχετική διάταξη ψηφίστηκε πριν από περίπου ένα χρόνο, μόλις πρόσφατα ξεκίνησαν οι έντονες αντιδράσεις, με τα συνδικάτα να κάνουν λόγο για κατάργηση της 5ήμερης εργασίας και εβδομάδα-λάστιχο. Βέβαια, οι ειδικοί εξηγούν ότι 6ήμερη εργασία στη χώρα μας ισχύει από το 2010. Με το νέο πλαίσιο μάλιστα, ξεκαθαρίζεται ότι αφορά αποκλειστικά:
- Επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας από τη φύση τους, που λειτουργούν όλες τις ημέρες της εβδομάδας επί 24ώρου βάσεως με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών και εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας για τους εργαζομένους τους καθώς και
- Επιχειρήσεις μη συνεχούς λειτουργίας που λειτουργούν 5 ή 6 ημέρες την εβδομάδα επί 24ώρου βάσεως με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών και εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας για τους εργαζομένους τους, σε περίπτωση αυξημένου φόρτου εργασίας, με υποχρέωση σχετικής δήλωσης στο πληροφοριακό σύστημα Εργάνη.
Δεν θα εφαρμοστεί σε ΔΕΚΟ, δημόσιο τομέα και τράπεζες, ενώ εξαιρούνται της ρύθμισης ο τουρισμός και ο επισιτισμός, καθώς σε αυτούς τους κλάδους το ωράριο καθορίζεται μέσω κλαδικής σύμβασης εργασίας.
Παράλληλα, δε, με την εφαρμογή της 6ήμερης εργασίας, ο νόμος ορίζει ρητά τις εξής υποχρεώσεις:
- Υποχρεωτική προδήλωση της 6ης ημέρας στο σύστημα Εργάνη ΙΙ.
- Δήλωση του αιφνίδιου και εξαιρετικού φόρτου εργασίας για τις επιχειρήσεις μη συνεχούς λειτουργίας.
- Απαγόρευση υπέρβασης των 8 ωρών ημερησίως και απαγόρευση υπερεργασίας και υπερωρίας.
- Ημερομίσθιο για την 6η ημέρα απασχόλησης προσαυξημένο κατά 40%. Σε περίπτωση που η 6η ημέρα συμπίπτει με Κυριακή ή επίσημη αργία, η προσαύξηση φτάνει στο 115% του ημερομισθίου.