«Καπέλο» 50% πληρώνουν οι καταναλωτές από τους εδαφικούς περιορισμούς (territorial supply constraints - TSCs) που επιβάλλουν οι πολυεθνικές, με διαφορετικές ζώνες τιμολόγησης, διαφορετική ποιότητα, διαφορετικό μέγεθος συσκευασίας, διαφορετική επωνυμία για το ίδιο προϊόν, ώστε να μεγιστοποιούν το κέρδος. Αυτό προκύπτει από έρευνα που διενεργήθηκε σε Βέλγιο, Κάτω Χώρες και Λουξεμβούργο. Παραδείγματος χάριν, στο Βέλγιο το φάσµα των ανατιμήσεων ήταν 5-35% (διάµεσος 12,5%), στις Κάτω Χώρες 5-40% (διάµεσος 12,5%) και στο Λουξεµβούργο 0-50% (διάµεσος 14,5%).
Οι πρακτικές αυτές κοστίζουν ετησίως στους Ευρωπαίους καταναλωτές τουλάχιστον 14 δισ. ευρώ, έχει υπολογίσει η ΕΕ. Η έρευνα της Επιτροπής αφορούσε στις πρακτικές που χρησιμοποιούν οι μεγάλοι προμηθευτές, που μπορεί να έχουν τη μορφή της άρνησης προμήθειας συγκεκριμένων προϊόντων από συγκεκριμένη θυγατρική σε λιανοπωλητή που εδρεύει σε άλλη χώρα ή του περιορισμού του αριθμού, του εύρους ή των γλωσσών που χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες.
Εκτός από τις χώρες της Μπενελούξ που διαμαρτύρονται εδώ και καιρό για το πρόβλημα, πρόσφατα, ο πρωθυπουργός της Τσεχίας και ο Έλληνας πρωθυπουργός κάλεσαν την Επιτροπή να αναλάβει δράση. Αρκετά κράτη-μέλη υποστηρίζουν επί του παρόντος ένα ολλανδικό non paper που καλεί την Επιτροπή να απαγορεύσει τις αθέμιτες πρακτικές στους εδαφικούς περιορισμούς εφοδιασμού που εισάγουν διακρίσεις μεταξύ ενός λιανοπωλητή και ενός χονδρεμπόρου, με βάση τον τόπο εγκατάστασής τους μέσω υφιστάμενων ή νέων κανόνων της ΕΕ.
Το πρόβλημα ήρθε και πάλι χθες στην επιφάνεια με την επιβολή στη Mondelēz προστίμου 337,5 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για παρεμπόδιση του διασυνοριακού εμπορίου σοκολάτας, μπισκότων και προϊόντων καφέ μεταξύ κρατών-μελών, κατά παράβαση των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ, αναφέρει ανακοίνωση της Κομισιόν. Το Euro2day.gr επιχείρησε να επικοινωνήσει με την ελληνική θυγατρική του πολυεθνικού κολοσσού για σχολιασμό, όμως μέχρι αυτή τη στιγμή δεν έχει υπάρξει κάποια ανταπόκριση.
Για το θέμα, παρέμβαση έκανε η Christel Delberghe, γενική διευθύντρια της EuroCommerce, της ένωσης που εκπροσωπεί τους λιανοπωλητές και τους χονδρεμπόρους, η οποία σχολίασε:
«Τώρα είναι η ώρα για την Επιτροπή να δράσει πέρα από μεμονωμένες περιπτώσεις. Οι λιανοπωλητές και οι χονδρέμποροι παρεμποδίζονται εδώ και πάρα πολύ καιρό από τις πρακτικές των μεγάλων κατασκευαστών που τους στερούν την ελευθερία να προμηθεύονται προϊόντα από όπου θέλουν στην ενιαία αγορά. Στην προκειμένη περίπτωση, η Mondelēz εμπόδισε τους προμηθευτές να πωλούν σοκολάτες, μπισκότα και καφέ σε λιανοπωλητές και χονδρεμπόρους, στο πλαίσιο μιας σκόπιμης στρατηγικής που σήμαινε ότι δεν μπορούσαν να αναζητήσουν την καλύτερη δυνατή συμφωνία σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτό, τελικά, σημαίνει ότι σε μια εποχή που οι προϋπολογισμοί των νοικοκυριών βρίσκονται υπό τεράστια πίεση, ορισμένοι καταναλωτές της ΕΕ πληρώνουν περισσότερα από τους γείτονές τους, όταν δεν έχουν την πολυτέλεια να το αντέξουν».
Καταλήγοντας, η Christel Delberghe πρόσθεσε: «Η απόφαση αυτή έρχεται επίσης την παραμονή μιας συζήτησης στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας για το μέλλον της ενιαίας αγοράς στις Βρυξέλλες. Ήρθε η ώρα η Επιτροπή να δράσει και να σταματήσει τους μεγάλους κατασκευαστές να αρνούνται στους λιανοπωλητές και τους καταναλωτές τα οφέλη μιας πραγματικά Ενιαίας Αγοράς Όλων».
Η έρευνα της ΕΕ και οι πρακτικές της Mondelēz
Η έρευνα της Επιτροπής διαπίστωσε ότι η Mondelēz παραβίασε τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ με τη σύναψη αντιανταγωνιστικών συμφωνιών ή εναρμονισμένων πρακτικών που αποσκοπούν στον περιορισμό του διασυνοριακού εμπορίου διαφόρων προϊόντων σοκολάτας, μπισκότων και καφέ και με κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της σε ορισμένες εθνικές αγορές για την πώληση ταμπλετών σοκολάτας.
Όπως διαπίστωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Mondelēz εμπόδισε τους λιανοπωλητές να μπορούν να προμηθεύονται ελεύθερα προϊόντα σε κράτη-μέλη με χαμηλότερες τιμές και «τεμάχισε» τεχνητά την εσωτερική αγορά. Στόχος της Mondelēz, όπως σημειώνει η Κομισιόν, ήταν να αποφευχθεί ότι το διασυνοριακό εμπόριο θα οδηγούσε σε μειώσεις των τιμών σε χώρες με υψηλότερες τιμές. Τέτοιες παράνομες πρακτικές επέτρεψαν στη Mondelēz να συνεχίσει να χρεώνει περισσότερα για τα δικά της προϊόντα, εις βάρος των καταναλωτών στην ΕΕ.
Η Mondelēz, σύμφωνα με την ΕΕ, συμμετείχε σε 22 αντιανταγωνιστικές συμφωνίες ή εναρμονισμένες πρακτικές μεταξύ 2006 και 2020, που κάλυψαν όλες τις αγορές της ΕΕ, με:
Περιορισμό των περιοχών ή των πελατών στους οποίους 7 πελάτες χονδρικής θα μπορούσαν να μεταπωλήσουν τα προϊόντα της Mondelēz. Μια συμφωνία περιελάμβανε επίσης μια διάταξη που έδινε εντολή στον πελάτη της Mondelēz να εφαρμόζει υψηλότερες τιμές για τις εξαγωγές σε σύγκριση με τις εγχώριες πωλήσεις. Αυτές οι συμφωνίες και οι εναρμονισμένες πρακτικές πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2012 και 2019.
Αποτροπή 10 αποκλειστικών διανομέων που δραστηριοποιούνται σε ορισμένα κράτη-μέλη από το να απαντούν σε αιτήματα πώλησης από πελάτες που βρίσκονται σε άλλα κράτη-μέλη χωρίς προηγούμενη άδεια από τη Mondelēz. Αυτές οι συμφωνίες και πρακτικές πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2006 και 2020.
Μεταξύ 2015 και 2019, η Mondelēz έκανε κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της, με:
Άρνηση παροχής μεσολαβητή στη Γερμανία για να αποτρέψει τη μεταπώληση προϊόντων ταμπλέτας σοκολάτας στην Αυστρία, στο Βέλγιο, στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία, όπου οι τιμές ήταν υψηλότερες.
Διακοπή της προμήθειας προϊόντων ταμπλέτας σοκολάτας στην Ολλανδία για να αποτραπεί η εισαγωγή τους στο Βέλγιο, όπου η Mondelēz πουλούσε αυτά τα προϊόντα σε υψηλότερες τιμές.
H ανακοίνωση του διεθνούς ομίλου
H Mondelēz International επιβεβαιώνει ότι κατέληξε σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνοντας έτσι τέλος στην έρευνα που ξεκίνησε το 2021 αναφορικά με το διασυνοριακό εμπόριο προϊόντων.
Η απόφαση αφορά σε παλαιότερα, μεμονωμένα περιστατικά, εκ των οποίων τα περισσότερα είτε πλέον δεν υφίσταντο, είτε είχαν αποκατασταθεί πολύ πριν την έναρξη της έρευνας της Επιτροπής. Πολλά από τα περιστατικά αυτά σχετίζονταν με επιχειρηματικές συναλλαγές με εμπόρους (brokers) οι οποίες πραγματοποιούνταν περιστασιακά ως μεμονωμένες πωλήσεις, καθώς επίσης και με συναλλαγές μικρών διανομέων που δραστηριοποιούνται σε αγορές της ΕΕ στις οποίες η Mondelēz δεν έχει παρουσία ή δεν εμπορεύεται τα αντίστοιχα προϊόντα. Οι συναλλαγές αυτές αντιπροσωπεύουν ένα πολύ περιορισμένο τμήμα του συνόλου της δραστηριότητας της Mondelēz International στην Ευρώπη.
Το ζήτημα αυτό δεν είναι ενδεικτικό του τι πρεσβεύουμε ως εταιρία και σε καμιά περίπτωση δεν αντανακλά την πάγια πρακτική μας να επενδύουμε σε μία δυνατή κουλτούρα συμμόρφωσης με το ισχύον κανονιστικό και ρυθμιστικό πλαίσιο στο σύνολο των δραστηριοτήτων μας. Στην Mondelēz International, προτάσσουμε την ακεραιότητα και τον σεβασμό της νομοθεσίας κάθε χώρας στην οποία δραστηριοποιούμαστε. Εφαρμόζουμε τα υψηλότερα πρότυπα κανονιστικής συμμόρφωσης και λειτουργούμε πάντα με ευθύνη απέναντι στους συναδέλφους, πελάτες, διανομείς και τους καταναλωτές. Ως εκ τούτου, θα συνεχίσουμε, με αμείωτη ένταση, να καλλιεργούμε μέσα στην εταιρία μια κουλτούρα με γνώμονα τη συμμόρφωση στο κανονιστικό πλαίσιο ενισχύοντας περαιτέρω το σχετικό ετήσιο υποχρεωτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης.
Η συμφωνία κατέληξε στην επιβολή προστίμου ύψους €337,5 εκατ. Για το ποσό αυτό έχει γίνει ήδη λογιστική πρόβλεψη και επομένως δε θα χρειαστεί να λάβουμε περαιτέρω μέτρα για τη χρηματοδότηση του προστίμου.
Η ολοκλήρωση της υπόθεσης αυτής, μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να επικεντρωνόμαστε στην παραγωγή των προϊόντων που αγαπούν και απολαμβάνουν οι καταναλωτές σε όλο τον κόσμο.