Το μονοπώλιο της Visa και της Mastercard έχει αρχίσει να απειλείται από το σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS, μετά την καθιέρωση προμηθειών για επαγγελματίες και επιχειρήσεις που κυμαίνονται από μηδέν έως 0,5%, όταν το «καπέλο» του POS μπορεί να στοιχίζει ακόμα και πάνω από 3,5%.
Οι τράπεζες καθιέρωσαν χρεώσεις υποπολλαπλάσιες στις πληρωμές μέσω του συστήματος IRIS έναντι των αντίστοιχων συνολικών χρεώσεων μέσω POS και ετοιμάζονται τώρα να περιορίσουν και το δικό τους μερίδιο συμμετοχής στις συνολικές χρεώσεις για συναλλαγές μικρής αξίας με POS.
Η πίεση σε Visa και Mastercard ενισχύεται ενώ ο ΥΠΕΘΟ Κωστής Χατζηδάκης διαμηνύει πως η κυβέρνηση δεν θα διστάσει να νομοθετήσει χαμηλότερες χρεώσεις, αν η αγορά δεν προσαρμοστεί.
Σήμερα, Εθνική, Αττικής, Optima και Viva χρεώνουν προμήθεια 0,3% για κάθε συναλλαγή μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων με IRIS. Η χρέωση επιβαρύνει τον πωλητή, ενώ ο καταναλωτής δεν έχει την παραμικρή χρέωση. Η Πειραιώς από την πλευρά της έχει καθιερώσει προμήθεια IRIS στο 0,4% και η Eurobank στο 0,5% ενώ η Alpha επί του παρόντος διατηρεί μηδενική προμήθεια.
Φθηνότερο το IRIS
Από την άλλη πλευρά, κάθε φορά που γίνεται μια συναλλαγή μέσω POS, οι τράπεζες χρεώνουν στον πωλητή προμήθεια 0,2%, οι εκκαθαριστές συναλλαγών ένα επιπρόσθετο 0,5% έως 0,8% και τα διεθνή σχήματα πληρωμών Visa και Mastercard βάζουν «καπέλο» χρέωσης έως και 3,5%.
Στη ζυγαριά των χρεώσεων, ήδη το IRIS είναι σαφώς φθηνότερο. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ σχεδόν όλη η αγορά έχει POS και όλοι έχουν συνηθίσει να πληρώνουν με πλαστικό χρήμα, το σύστημα IRIS, αν και ανεβάζει ταχύτητα κάθε μέρα, έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει για να είναι διαθέσιμο σε όλη την αγορά.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΔΙΑΣ, οι εγγεγραμμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες (προθεσμία έως τις 30 Ιουνίου) είναι 270.000 σε σύνολο περίπου ενός εκατομμυρίου, εκ των οποίων οι 115.000 εγκατέστησαν φέτος το σύστημα άμεσων πληρωμών. Οι συνολικοί χρήστες του IRIS έφτασαν τα 2,5 εκατομμύρια, με το 70% των χρηστών να βρίσκονται στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 18 και 34 ετών.
Η αξία των συναλλαγών μέσω IRIS το πρώτο τρίμηνο του έτους έφτασε τα 500 εκατ. ευρώ από 145 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, ενώ οι συναλλαγές αυξήθηκαν αντίστοιχα στα 10 εκατομμύρια από 3,39 εκατ. το πρώτο τρίμηνο του 2023.
Μάλιστα, σχεδόν 4 στις δέκα συναλλαγές έχουν αξία χαμηλότερη των 10 ευρώ, καθιστώντας το IRIS σαφώς φθηνότερο για επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες σε σχέση με τις αντίστοιχες χρεώσεις POS οι οποίες σε συναλλαγές χαμηλής αξίας φτάνουν ακόμα και να εξανεμίζουν το όποιο κέρδος των επαγγελματιών.
Στοιχεία της ΔΙΑΣ δείχνουν ότι το 18% των συναλλαγών έχουν αξία έως 5 ευρώ και για ένα επιπρόσθετο 18,2% κυμαίνεται από 5 έως και 10 ευρώ.
Ο Κωστής Χατζηδάκης έχει ανακοινώσει ότι έως το τέλος του έτους το σύστημα IRIS θα επεκταθεί σε όλη την αγορά, βάζοντας στο παιχνίδι εκτός από τους ελεύθερους επαγγελματίες και κάθε μορφή επιχείρησης, ενισχύοντας και με αυτό τον τρόπο την πίεση στους ισχυρούς της αγοράς να μειώσουν τις χρεώσεις POS αρχικά για συναλλαγές μικρής αξίας. Αργά ή γρήγορα, η πίεση θα αυξηθεί από την ίδια την επέκταση της χρήσης του IRIS.