Η διεθνής οικονομική δραστηριότητα δείχνει σημάδια «ομαλής προσγείωσης» στις αρχές του 2024, σε συνέχεια των διαταραχών που προκάλεσαν η κρίση ενέργειας και οι πόλεμοι διαρκείας σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Ωστόσο, η αβεβαιότητα παραμένει υψηλή, ο πληθωρισμός και το κόστος χρήματος επίσης, δημιουργώντας ένα μείγμα αποτρεπτικό για μακροπρόθεσμες παραγωγικές επενδύσεις από επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Στον αντίποδα, οι προσδοκίες στις διεθνείς χρηματαγορές καταγράφονται αισιόδοξες, σύμφωνα με το Attica Economic Review Μαρτίου 2024 με τίτλο: «Πρόκληση η επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας», το οποίο συντάσσεται από την Attica Bank σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ.
Παράλληλα, οι κεντρικές τράπεζες διατηρούν τα επιτόκια στα υψηλά επίπεδα του 2023, με προσδοκία σταδιακής και αργής υποχώρησης από το δεύτερο μισό του έτους.
Διεθνείς οικονομικές τάσεις
Στις επιμέρους οικονομικές τάσεις που καταγράφηκαν στην Ευρώπη και παγκοσμίως στο πρώτο τρίμηνο του 2024, ξεχωρίζουν οι εξής:
- Το οικονομικό κλίμα σημείωσε άνοδο στην Ευρώπη τον Μάρτιο, έπειτα από δύο διαδοχικούς μήνες πτώσης, κυρίως λόγω βελτίωσης των επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο, τις Υπηρεσίες, τη Βιομηχανία και την καταναλωτική εμπιστοσύνη, ενώ οι προσδοκίες στις Κατασκευές παρέμειναν αμετάβλητες.
- Οι διεθνείς τιμές ενέργειας κατέγραψαν ανοδική τάση τον Μάρτιο. Αντίστοιχα, το ευρώ κατέγραψε άνοδο έναντι του δολαρίου τον ίδιο μήνα.
- Το κόστος χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα κατέγραψε κάμψη στην Ευρωζώνη τον Φεβρουάριο. Οι αποδόσεις κρατικών ομολόγων σταθεροποιήθηκαν τον Μάρτιο.
- Οι διεθνείς κεφαλαιαγορές κατέγραψαν περαιτέρω άνοδο τον Μάρτιο, καταγράφοντας ιστορικά υψηλά στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη.
Εγχώριες τάσεις
Καθώς ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας επιβραδύνθηκε το 2023, κρίσιμο στοίχημα για το 2024 αποτελεί η ώθηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων που τονώνουν την παραγωγικότητα, μεταξύ άλλων μέσα από την έγκαιρη υλοποίηση του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Οι τάσεις σε επιμέρους δείκτες στο πρώτο τρίμηνο του έτους καλούν σε εγρήγορση, καθώς ανακόπηκαν οι θετικές τάσεις μείωσης της ανεργίας και του πληθωρισμού, με αμφότερα τα μεγέθη να παραμένουν υψηλότερα από τον μέσο όρο στην Ευρώπη, αναφέρει το Attica Economic Review.
Η συστηματική βελτίωση των θεμελιωδών μεγεθών της οικονομίας σε συνδυασμό με την ανάκτηση της εμπιστοσύνης της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας αποτελούν κλειδιά για μεσοπρόθεσμους ρυθμούς ανάπτυξης που θα επιταχύνουν τη σύγκλιση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Βραχυπρόθεσμα, ξεχωρίζουν οι παρακάτω θετικές εξελίξεις:
- Σε κλαδικό επίπεδο, η βιομηχανική παραγωγή συνέχισε την ανοδική πορεία στις αρχές του 2024.
- Το κόστος νέας ιδιωτικής χρηματοδότησης κατέγραψε σταθερότητα τον Φεβρουάριο, αν και παραμένει υψηλότερο από τον μέσο όρο στην ΕΕ.
- Το οικονομικό κλίμα ενισχύθηκε αισθητά τον Μάρτιο, ωθούμενο κυρίως από την καταναλωτική εμπιστοσύνη και τις προσδοκίες στη Βιομηχανία.
- Η αγορά εργασίας εμφάνισε επιδείνωση τον Φεβρουάριο, με αύξηση του ποσοστού ανεργίας, το οποίο και παραμένει διψήφιο.
- Σε κλαδικό επίπεδο, η δραστηριότητα αλλά και οι προσδοκίες στο λιανικό εμπόριο συνεχίζει να καταγράφει πτώση στις αρχές του 2024. Επίσης, κόπωση παρουσιάζει η δραστηριότητα στον κατασκευαστικό κλάδο.
- Το έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο παραμένει υψηλό, παρά τη σημαντική βελτίωση που κατέγραψε το 2023.
Ειδικό θέμα: Κοινωνικο-οικονομικές τάσεις στις ελληνικές περιφέρειες
- Αναλύοντας τις διαχρονικές τάσεις σε οικονομικούς και κοινωνικούς δείκτες ανά περιφέρεια, αναδεικνύονται ευκαιρίες για πρόοδο και σύγκλιση σε μια σειρά από τομείς.
- Η μείωση και γήρανση του πληθυσμού, αν και αποτελούν εθνικό πρόβλημα, παρουσιάζουν μειωμένη ένταση σε επιμέρους περιφέρειες: Ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται από το 2010, σημειώνοντας σωρευτική μείωση κατά 5,9% έως το 2022. Αντίστοιχη τάση εμφανίζουν και οι περιφέρειες, με ενδεικτικές όμως ετερογένειες, καθώς η Ηπειρωτική Ελλάδα συρρικνώνεται πληθυσμιακά με γρηγορότερο ρυθμό από τη νησιωτική Ελλάδα.
- Η οικονομική δραστηριότητα παρουσιάζει ιδιαίτερα υψηλή συγκέντρωση στην Αττική, όπου καταγράφεται με διαφορά και το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ: Υψηλή συγκέντρωση της οικονομικής δραστηριότητας στις περιφέρειες των δύο μεγάλων αστικών κέντρων, όπου καταγράφεται πάνω από το μισό των συνολικών επενδύσεων. Η περιφέρεια Αττικής συνεισφέρει σχεδόν το μισό του συνολικού ΑΕΠ, πάνω από το ένα τρίτο των συνολικών επενδύσεων και πάνω από το μισό των συνολικών εξαγωγών.
- Οι δείκτες ανταγωνιστικότητας διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των περιφερειών χωρίς διαχρονική τάση μείωσης των αποκλίσεων.
- Οι οικονομικοί δείκτες της νησιωτικής Ελλάδας καταγράφουν πρόσφατα θετικές επιδόσεις, σε τομείς όπως η αγορά εργασίας, οι ρυθμοί ανάπτυξης και ο βαθμός ένταξης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα: Η ευρεία πρόσβαση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων στο τραπεζικό σύστημα, χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς, αποτελεί κλειδί για την χρηματοδότηση επενδύσεων και την μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη. Το επίπεδο του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και η αξιοποίηση της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (fintech) αποτελούν καταλύτες για αποδοτικότερο ρόλο των τραπεζών στην τοπική και εθνική οικονομία.
- Η ετερογένεια μεταξύ περιφερειών παραμένει έντονη σε θέματα εισοδηματικής ανισότητας, υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής προστασίας, όπως το ποσοστό πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας.
* Δείτε όλη την ανάλυση, πίνακες και γραφήματα, στη στήλη "Συνοδευτικό Υλικό"