Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και η ενίσχυση της τεχνικής εκπαίδευσης των εργαζομένων και της επαγγελματικής κατάρτισης των ανέργων είναι μεταξύ των προτάσεων του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, στην ετήσια έκθεσή του για την εγχώρια οικονομία.
Αναλυτικά, στην έκθεση, η μείωση ή η επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών τίθεται ως επιτακτική ανάγκη για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και επισημαίνεται ότι και το 2024 το μισθολογικό κόστος θα αυξηθεί κατά 4,4%.
Την ίδια στιγμή, ο κεντρικός τραπεζίτης διαπιστώνει αύξηση των κενών θέσεων εργασίας κατά 62,6% το 2023, έναντι του 2022, ως απόρροια της συνεχούς αύξησης της απασχόλησης και της μείωσης του ποσοστού ανεργίας, με αποτέλεσμα να περιορίζεται σημαντικά η «δεξαμενή» διαθέσιμου προσωπικού.
Σύμφωνα με την ΤτΕ, η επιτάχυνση της οικονομικής δυναμικής αναμένεται να επηρεάσει θετικά την παραγωγικότητα της εργασίας, ενώ οι μισθολογικές εξελίξεις ενδέχεται να έχουν αρνητική επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα.
Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι η άνοδος της παραγωγικότητας της εργασίας αναμένεται να παραμείνει περιορισμένη το 2024 σε 1,0% (όσο και το 2023). Στον αντίποδα, οι μέσες αποδοχές και το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα εξακολουθήσουν να αυξάνονται με ρυθμούς παρόμοιους με εκείνους του 2023.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΤτE, το 2024 προβλέπεται αύξηση των αμοιβών ανά μισθωτό κατά 5,4% (έναντι 5,5% το 2023) και του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά 4,4% (από 4,5%). Οι τάσεις αυτές αναμένεται να ασκήσουν καθοδικές πιέσεις στα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων και καθιστούν επιτακτική, επισημαίνει η Κεντρική Τράπεζα, την ανάγκη μείωσης ή επιδότησης των ασφαλιστικών εισφορών.
Η στενότητα της αγοράς εργασίας
Η ΤτE επισημαίνει βέβαια ένα ακόμη πρόβλημα, τη «στενότητα στην αγορά εργασίας» (labour market tightness), η οποία αντανακλά την υπέρβαση των κενών θέσεων εργασίας σε σύγκριση με εκείνους που αναζητούν εργασία. Βασικός δείκτης που για τη «στενότητα» αυτή είναι αυτός των κενών θέσεων εργασίας, με το ποσοστό να είναι αυξημένο κατά 10 μονάδες, μετά την πανδημία.
Συνολικά, η αγορά εργασίας παρουσιάζει μεγαλύτερη στενότητα σε σχέση με την προ πανδημίας περίοδο, με τις κατασκευές, τη μεταποίηση, το εμπόριο και τον τουρισμό να επηρεάζονται περισσότερο.
Ειδικότερα, ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας το 2023, οι κατασκευές (ποσοστό κενών θέσεων 2,6%), η μεταποίηση (1,8%), το εμπόριο (1,7%), τα καταλύματα (4,3%), οι επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες (4,0%), καθώς και η διαχείριση ακίνητης περιουσίας (1,7%) σημείωσαν τα υψηλότερα ποσοστά στενότητας. Αντίθετα, οι χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες και η εκπαίδευση κατέγραψαν τα χαμηλότερα ποσοστά κενών θέσεων εργασίας, παρουσιάζοντας ωστόσο ήπιες αυξήσεις έναντι του 2022.
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται στην έκθεση, η συνεχής αύξηση της απασχόλησης και η μείωση του ποσοστού ανεργίας έχουν περιορίσει σημαντικά τη δεξαμενή του διαθέσιμου προς πρόσληψη προσωπικού από τις επιχειρήσεις, όπως φαίνεται από την αύξηση των δεικτών στενότητας της αγοράς εργασίας, και αυτό αφορά τόσο το ειδικευμένο όσο και το ανειδίκευτο προσωπικό.
Για την αντιμετώπιση της στενότητας στην αγορά εργασίας είναι απαραίτητη η περαιτέρω ενίσχυση της τεχνικής εκπαίδευσης των εργαζομένων, καθώς και της κατάρτισης των μακροχρόνια ανέργων σε νέες δεξιότητες. Σημαντική θεωρείται και η ενσωμάτωση μεταναστών, αλλά και η θέσπιση κινήτρων για την προσέλκυση εξειδικευμένων μεταναστών. Χρειάζονται επίσης να δημιουργηθούν μηχανισμοί για την αντιστοίχιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο.
* Δείτε αναλυτικά την έκθεση του διοικητή της ΤτE για το 2023 στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".