Στον ορισμό εξωτερικού διαχειριστή που θα ελέγξει εάν έγινε συνετή διαχείριση της περιουσίας του, από το Διοικητικό Συμβούλιο του Αλληλοβοηθητικού Ταμείου Πρόνοιας Εργαζομένων Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΑΤΠΕ-ΑΤΕ), προχώρησε το υπουργείο Εργασίας. Παράλληλα έχει κινηθεί η διαδικασία επιβολής διοικητικών κυρώσεων, ενώ μέλη του Ταμείου έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη κι έχουν ασκήσει ποινική δίωξη για παράβαση καθήκοντος.
Το ΑΤΠΕ-ΑΤΕ είναι ένα ταμείο με περίπου 1.900 ασφαλισμένους, που λειτουργεί ως φορέας υποχρεωτικής ασφάλισης και χορηγεί εφάπαξ συνταξιοδοτικές παροχές. Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, υπάγεται στην άμεση εποπτεία του, αλλά και της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής.
Οι Αρχές αυτές επιφορτίζονται από το νόμο με την αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων και της βιωσιμότητας του Ταμείου, τον έλεγχο συνετής διαχείρισης της δημόσιας περιουσίας που του έχει παραχωρηθεί και την εν γένει τήρηση της νόμιμης λειτουργίας του προς όφελος των ασφαλισμένων.
Με ανακοίνωσή του το υπουργείο Εργασίας τονίζει ότι κατά την άσκηση των εποπτικών τους αρμοδιοτήτων, αμφότερες οι εποπτικές αρχές προχώρησαν σε εκτεταμένους ελέγχους και διαπίστωσαν σειρά ελλείψεων και παρεκκλίσεων στον τρόπο λειτουργίας του, οι οποίες θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τη βιωσιμότητά του. Στο πλαίσιο αυτό και για την αποκατάσταση της νομιμότητας και της εύρυθμης λειτουργίας του Ταμείου, εκκίνησαν τη διοικητική διαδικασία «Επιβολή Διοικητικών Κυρώσεων», διαβιβάζοντας ταυτόχρονα τον φάκελο στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές για τη διερεύνηση τυχόν ποινικών ευθυνών.
Αναλυτικά, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας, διαπιστώθηκε σειρά σοβαρών παραβάσεων ως προς τον τρόπο λειτουργίας και οικονομικής διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων του Αλληλοβοηθητικού αυτού Ταμείου.
Ενδεικτικά κάποιες από τις παραβάσεις περιλαμβάνουν την τροποποίηση του καταστατικού του χωρίς την απαιτούμενη εγκριτική απόφαση, τη μη υποβολή αναλογιστικών μελετών και οικονομικών εκθέσεων αλλά και την λήψη απόφασης για τη λύση και εκκαθάριση του Ταμείου, με την οποία απειλείται η ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου, που είχαν παραχωρηθεί στο Ταμείο.
Μάλιστα το υπουργείο Εργασίας έθεσε σχετικό ερώτημα του προς το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, το οποίο με την με αρ. 138/2023 γνωμοδότησή του επιβεβαίωσε και τη μη νομιμότητα της λύσης και θέσης του ΑΤΠΕ-ΑΤΕ σε εκκαθάριση.
Έτσι, εκτός από την επιβολή χρηματικού προστίμου στα μέλη της Διοίκησης, το υπουργείο προχωρά και στον διορισμό διαχειριστή ο οποίος έχει ως αρμοδιότητες, μεταξύ άλλων, να αξιολογήσει την κατάσταση του Ταμείου, να διαχειριστεί τις υποθέσεις αυτού με γνώμονα την προστασία των συμφερόντων των ασφαλισμένων και να υποβάλει εισήγηση ως προς τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθηθούν.
Ενδεικτικές Παραβάσεις που διαπιστώθηκαν:
- Απουσία αναλογιστικής μελέτης και οικονομικών καταστάσεων: Πρώτη φορά υποβλήθηκαν οικονομικές καταστάσεις το 2023 μετά την ενεργοποίηση της διαδικασίας των κυρώσεων.
- Καμία έγκριση για τις τροποποιήσεις των Καταστατικών τους παρά μόνο για το αρχικό. Έκτοτε έχουν προχωρήσει σε συνολικά πέντε τροποποιήσεις και συγκεκριμένα τα έτη 2008 όπου έθεσαν και για πρώτη φορά τη δυνατότητα διάλυσης του Ταμείου, 2011, 2014, 2019 και Μάιο του 2023 για τις οποίες ουδέποτε εκδόθηκε ΚΥΑ που να τις εγκρίνει, όπως προβλέπει ο νόμος.
- Αναδρομική τροποποίηση Καταστατικού επί του τρόπου υπολογισμού των συνταξίμων αποδοχών και των παροχών χωρίς την έκδοση εγκριτικής ΚΥΑ, με αποτέλεσμα να καταβάλλονται μεγαλύτερες παροχές από αυτές που προβλέπονταν στο αρχικό Καταστατικό.
- Όσοι ασφαλισμένοι δεν έλαβαν αυξημένα ποσά εφάπαξ που δόθηκαν σε άλλους ασφαλισμένους, προσέφυγαν στα Δικαστήρια για να τα διεκδικήσουν, ωστόσο ο Άρειος Πάγος έκρινε αμετάκλητα ότι τέτοιες παροχές ήταν μη νόμιμες, επειδή δεν είχαν εγκριθεί με ΚΥΑ.
- Το Ταμείο εξακολουθεί να θεωρεί μέλη τα πρόσωπα που έλαβαν σχεδόν όλη την παροχή το 2012 και είναι δικαιούχοι μικρού υπολοίπου, ενώ αυτά δεν καταβάλουν εισφορές.
- Δεν έχουν δοθεί εξηγήσεις επί σειρά ζητημάτων που αφορούν αυτούς τους ασφαλισμένους.
- Το Ταμείο τέθηκε παρανόμως σε λύση και εκκαθάριση, ορίζοντας τα μέλη του ΔΣ ως εκκαθαριστές. Αν και από την πλευρά του υπουργείου Εργασίας δόθηκε σαφής εντολή στη Διοίκηση του Ταμείου να μην προχωρήσει σε εκκαθάριση και διανομή της περιουσίας του, αυτό προχώρησε.
- Το Ταμείο αμφισβητεί μέχρι και την εποπτεία του Υπουργείου, παρακωλύοντας ουσιωδώς τους ελέγχους των εποπτικών αρχών.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας, η παρέμβαση κατ’ εφαρμογή του νόμου, κρίθηκε επιβεβλημένη προκειμένου να διαπιστωθούν ελλείψεις που ενδεχομένως να επηρέασαν τη βιωσιμότητα του Ταμείου όλα αυτά τα χρόνια. Εκτός από την επιβολή χρηματικού προστίμου στα μέλη της Διοίκησης, το υπουργείο προχωρά και στον διορισμό διαχειριστή ο οποίος έχει ως αρμοδιότητες, μεταξύ άλλων, να αξιολογήσει την κατάσταση του Ταμείου, να διαχειριστεί τις υποθέσεις αυτού με γνώμονα την καλύτερη δυνατή προστασία των συμφερόντων των ασφαλισμένων και να υποβάλει εισήγηση ως προς τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθηθούν, έχοντας πλέον το ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2023.
Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκο Μηλαπίδη, στο πλαίσιο εξορθολογισμού της λειτουργίας των αλληλοβοηθητικών ταμείων, το υπουργείο Εργασίας έχει εντείνει τους εποπτικούς ελέγχους των φορέων αυτών, ενώ πρόσφατα προχώρησε και στην αναμόρφωση του θεσμικού τους πλαισίου με τον νόμο 5078/2023.
Με το νέο νόμο προβλέπονται αυστηροί κανόνες διακυβέρνησης για την αποτελεσματική λειτουργία και την αξιόπιστη και υπεύθυνη διαχείριση των αλληλοβοηθητικών ταμείων ενώ αναβαθμίζεται και η εποπτεία αυτών, με την πρόβλεψη νέων εποπτικών εργαλείων, όπως η δυνατότητα της εποπτικής αρχής να διορίσει διαχειριστή όταν το αλληλοβοηθητικό ταμείο προβαίνει σε παραβάσεις ή όταν υπάρχουν εύλογες αμφιβολίες για τη συνετή διαχείρισή του.