«Υπάρχει κάποια κινητικότητα, αλλά όχι σπουδαία πράγματα». Με αυτή τη φράση χαρακτήρισε υψηλόβαθμο στέλεχος μεγάλης ασφαλιστικής εταιρείας την επίδραση του μέτρου για μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για όσες κατοικίες καλυφθούν έναντι φυσικών καταστροφών.
«Δεν γνωρίζω αν η περιορισμένη αύξηση της ζήτησης που παρατηρείται οφείλεται στο συγκεκριμένο κυβερνητικό μέτρο, ή στη συνειδητοποίηση κάποιων Ελλήνων ότι στο εξής οι φυσικές καταστροφές θα είναι συχνότερες και περισσότερο καταστροφικές. Δεν πρόκειται για κάποιο σπουδαίο κίνητρο και δεν είναι ικανό από μόνο του να πείσει τους Έλληνες να ασφαλίσουν τις κατοικίες τους. Από την άλλη πλευρά, ο ασφαλιστικός κλάδος θεωρεί ως δραστηριότητα αιχμής τις καλύψεις κατοικιών για το 2024, με αρκετές εταιρείες να έχουν ξεκινήσει προωθητικές καμπάνιες και με πολύ περισσότερες να κατευθύνουν προς αυτή την κατεύθυνση τα συνεργαζόμενα δίκτυά τους» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με άλλους κύκλους της αγοράς, το κίνητρο λειτουργεί περισσότερο ως μια προτροπή της Πολιτείας προς τα νοικοκυριά, ότι είναι προς το συμφέρον τους να ασφαλίσουν τα σπίτια τους, παρά ως φορολογικό αποτέλεσμα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (ΕΑΕΕ) Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου κάλεσε πρόσφατα την Πολιτεία να προβάλλει το συγκεκριμένο μέτρο, σημειώνοντας πως «αφού προχωρήσατε σε κάτι θετικό, ας βγείτε να το προβάλετε».
Πάντως, με βάση τα στοιχεία της μελέτης της ΕΑΕΕ, στο τρίτο τρίμηνο του 2023 μόλις το 17% των κατοικιών της χώρας ήταν ασφαλισμένο έναντι φυσικών καταστροφών και δύσκολα θα δούμε κάποια θεαματική άνοδο του συγκεκριμένου ποσοστού στο ορατό μέλλον, στην περίπτωση που δεν ληφθούν γενναιότερα μέτρα από την Πολιτεία.
Επιπλέον, ένα πολύ σημαντικό ποσοστό των ήδη ασφαλισμένων κατοικιών δεν δικαιούται την έκπτωση του ΕΝΦΙΑ, καθώς σε πολλά συμβόλαια δεν προβλέπεται ταυτόχρονη κάλυψη για πλημμύρα, φωτιά και σεισμό όπως αναγράφει ο νόμος. Προφανώς, τόσο, τα τραπεζικά όσο και τα δίκτυα των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών καλούνται να κάνουν πολύ δουλειά προκειμένου να διευρύνουν τις προσφερόμενες καλύψεις στα συγκεκριμένα συμβόλαια, έτσι ώστε να δουν τον ΕΝΦΙΑ να μειώνεται κατά 10% από τον επόμενο χρόνο.
«Άπνοια» στα στεγαστικά δάνεια
Ένας ακόμη παράγοντας που κρατά σε χαμηλά επίπεδα τις ασφαλίσεις κατοικιών είναι ο μικρός αριθμός των χορηγούμενων στεγαστικών δανείων από τις εγχώριες τράπεζες (τα συγκεκριμένα ακίνητα ασφαλίζονται υποχρεωτικά). Συγκεκριμένα, μετά το 2009 η πιστωτική επέκταση στη στεγαστική πίστη είναι αρνητική, με τη συγκεκριμένη εξέλιξη να συνεχίζεται έως και σήμερα. Αξιοσημείωτο είναι πως η στεγαστική πίστη είναι η μόνη κατηγορία δανείων που συνεχίζει να μειώνεται ακόμη και κατά την τελευταία διετία, περίοδο κατά την οποία οι τράπεζες είναι περισσότερο «απλόχερες» σε ότι αφορά τη χορήγηση τόσο επιχειρηματικών, όσο και καταναλωτικών δανείων.
Γενικότερα, τόσο τα νοικοκυριά, όσο και οι τράπεζες είναι διστακτικές σε ότι αφορά τη συγκεκριμένη κατηγορία δανείων φοβούμενες οι πρώτες την έξαρση των επισφαλειών και τα δεύτερα τον κίνδυνο αδυναμίας τους να αποπληρώσουν «αλμυρές» τοκοχρεολυτικές δόσεις, σε μια περίοδο όπου τόσο οι τιμές των ακινήτων, όσο και τα επιτόκια έχουν φτάσει στα ύψη.
Κυβερνητικά προγράμματα, όπως το «σπίτι μου» (δανειοδότηση με ευνοϊκούς όρους νεαρών ζευγαριών) δεν φαίνεται πως είναι σε θέση από μόνα τους να αλλάξουν σημαντικά την κατάσταση στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Παρόλα αυτά, διαφαίνεται μια μεσομακροπρόθεσμη διάθεση των τραπεζών για περισσότερες χρηματοδοτήσεις και στο συγκεκριμένο μέτωπο, ιδίως στο βαθμό που θα συνεχιστούν μέσα στο επόμενο δωδεκάμηνο κάποιες μειώσεις επιτοκίων που ήδη ξεκίνησαν.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, ήρθε και η κίνηση της Τραπέζης της Ελλάδος να θέσει περιοριστικά μέτρα προκειμένου να αποτρέψει ένα κύμα μελλοντικών επισφαλειών στα στεγαστικά δάνεια, θέτοντας όρια όπως για παράδειγμα οι τοκοχρεολυτικές δόσεις να μην υπερβαίνουν το 50% του εισοδήματος των αγοραστών, ή το δάνειο να υπολείπεται από το 90% της αξίας του ακινήτου. Κύκλοι της ασφαλιστικής αγοράς θεωρούν πως οι τράπεζες -στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων- κινούνται εδώ και πολλά χρόνια μέσα στα πλαίσια που ορίζει η Τράπεζα της Ελλάδος, επιδεικνύοντας μάλιστα μια ιδιαίτερα συντηρητική στάση.
«Δεν περιμένουμε κάποια σημαντική τόνωση της ζήτησης στα συμβόλαια κατοικίας, λόγω μιας ενδεχόμενης αύξησης των χορηγούμενων στεγαστικών δανείων στο προσεχές μέλλον» δηλώνει στο Euro2day.gr υψηλόβαθμο στέλεχος του κλάδου, προσθέτοντας πως «ακόμη και κάτι να υπάρξει μέσα στην επόμενη διετία, προβλέπεται ότι θα το καρπωθούν στο μέγιστο βαθμό οι λίγες ασφαλιστικές εταιρείες που έχουν συμβόλαια συνεργασίας με τις συστημικές τράπεζες».