Νέες μετακλήσεις εργαζομένων από τρίτες χώρες εγκρίνονται με υπουργική απόφαση που δημοσιεύθηκε ήδη σε ΦΕΚ, την ίδια στιγμή που στο υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής εξετάζουν αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο, προς την κατεύθυνση απλοποίησης και επίσπευσης των διαδικασιών.
Ήδη η Κοινή Υπουργική Απόφαση που συμπληρώνει αυτήν που εκδόθηκε πριν από περίπου έναν χρόνο, τον Απρίλιο του 2023, προβλέπει τη μετάκληση επιπλέον 32.517 εργαζόμενων από τρίτες χώρες, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των εργοδοτών κυρίως στον αγροτικό τομέα, στις κατασκευές καθώς και στον τουρισμό - επισιτισμό.
Οι επιπλέον μετακλήσεις που εγκρίνονται είναι:
- Στην Περιφέρεια Αττικής, οι επιπλέον μετακλήσεις είναι 9.967, εκ των οποίων οι 7.527 αφορούν εξαρτημένη εργασία σε θέσεις όπως εργάτες κατασκευών - οικοδομών (2.000 άτομα), αλλά και οικιακοί βοηθοί και γηροκόμοι (2.500 άτομα). Στον τομέα του τουρισμού ζητώνται 2.320 εποχικά εργαζόμενοι, εκ των οποίων 1.100 στην κουζίνα και 1.000 στην καθαριότητα.
- Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, οι επιπλέον θέσεις μετακλητών εργαζόμενων είναι 2.110, κυρίως εποχικοί (1.730) εργάτες υλοτομικών και δασικών εργασιών και ανειδίκευτοι εργάτες γης.
- Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, συμπληρώνονται οι άδειες διαμονής για τα έτη 2023 και 2024 με 6.125 θέσεις, στην πλειοψηφία τους εποχικής απασχόλησης (4.015) ανειδίκευτων εργατών γεωργίας, κτηνοτροφίας, δασοκομίας και αλιείας.
- Στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, εγκρίνονται επιπλέον 405 θέσεις, για μάγειρες και λαντζέρηδες.
- Στην Περιφέρεια Κρήτης, μπορούν να καλυφθούν με μετακλήσεις επιπλέον 3.125 θέσεις, τόσο εξαρτημένης εργασίας (1.325 θέσεις) κυρίως για αγροτικές ασχολίες και οικοδομικές εργασίες όσο και εποχικούς, κυρίως σε κουζίνες αλλά και γενικών καθηκόντων σε ξενοδοχεία.
- Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, οι επιπλέον ανάγκες αφορούν 5.630 μετακλητούς εργαζόμενους, σε κλάδους εξαρτημένης εργασίας, εκ των οποίων 1.500 καμαριέρες και 1.000 εργαζόμενους στο σέρβις.
- Στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, οι επιπλέον ανάγκες αφορούν 690 μετακλητούς εργαζόμενους.
- Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, ζητούνται επιπλέον 10 άτομα υψηλής ειδίκευσης και συγκεκριμένα εκπαιδευτές αυτόνομης κατάδυσης.
- Στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, οι επιπλέον μετακλήσεις είναι 2.150, σε θέσεις εξαρτημένης εργασίας κυρίως στη γεωργία - κτηνοτροφία και μετά στη μεταποίηση και την εκφόρτωση.
- Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, συμπληρώνεται το ανώτατο όριο αδειών διαμονής για τα έτη 2023 και 2024 με 2.225 θέσεις εξαρτημένης εργασίας, κυρίως στον αγροτικό τομέα (2.000).
- Στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων συμπληρώνεται η λίστα των εγκρίσεων, με 70 θέσεις, 45 για πωλητές σε καταστήματα εστίασης και 25 βοηθούς κουζίνας.
Να σημειωθεί ότι πρόκειται για επιπλέον μετακλήσεις από αυτές που είχαν προβλεφθεί το 2023 και αφορούσαν τη διετία 2023-2024. Τότε, είχαν επιτραπεί 167.925 μετακλήσεις, εκ των οποίων οι 20.000 θα καλύπτονταν μέσω των διμερών συμφωνιών που έχει υπογράψει η χώρα μας με την Αίγυπτο και το Μπαγκλαντές. Από τις υπόλοιπες 147.925 θέσεις, η πλειονότητα (113.467 ή 76,7%) έχει κατανεμηθεί στον πρωτογενή τομέα. Από αυτές, οι 91.630 αφορούν εποχική εργασία διάρκειας 3 έως 9 μηνών, 16.572 εξαρτημένη εργασία τουλάχιστον δωδεκάμηνης διάρκειας και 5.265 σε αλιεργάτες αιγυπτιακής καταγωγής, οι οποίοι εισέρχονται στη χώρα για μέγιστο διάστημα 11 μηνών, βάσει σχετικής διμερούς συμφωνίας. Οι εγκρίσεις, δε, ήταν πολύ χαμηλότερες από τα αιτήματα που είχαν υποβληθεί μέσω των Περιφερειών και τα οποία προσέγγισαν τις 400.000.
Η απόφαση παρείχε μάλιστα τη δυνατότητα μετάκλησης αυξημένου αριθμού εργαζομένων στους κλάδους εστίασης και καταλυμάτων (9.261 έναντι 2.811 την προηγούμενη διετία), αλλά σημαντικά χαμηλότερου σε σχέση με τις προτάσεις που υπεβλήθησαν για 80.316 εργαζόμενους. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, στόχος της απόφασης είναι να καλυφθούν οι ανάγκες, αφού όμως ληφθούν υπόψη η προσφορά εργασίας και η δυνατότητα κάλυψης των κενών θέσεων από το εγχώριο ανθρώπινο δυναμικό.
Στον κλάδο των κατασκευών, το ανώτατο όριο ορίστηκε σε 10.338 θέσεις και αφορά κυρίως σε ειδικευμένους οικοδόμους, για τους οποίους με βάση τα στοιχεία της ΔΥΠΑ διαπιστώθηκαν μεγάλες ελλείψεις ανθρώπινου δυναμικού. Ιδίως ενόψει της υλοποίησης των έργων που είναι ενταγμένα στο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και την αύξηση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, τα προγράμματα ενεργειακής/αισθητικής αναβάθμισης κτιρίων που υλοποιούνται κ.λπ.
Να σημειωθεί πως για τους εργαζόμενους από τρίτες χώρες ισχύει το ίδιο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις εργασιακές σχέσεις των Ελλήνων και Ευρωπαίων εργαζομένων σε αμοιβές, στο ύψος του κατώτατου μισθού, το ωράριο εργασίας, τις συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας κ.λπ. Επιπλέον για τους εποχικούς εργαζόμενους θα πρέπει να εξασφαλίζεται κατάλυμα για τη διαμονή τους. Κι αυτός είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, ένας από τους λόγους -μαζί με τη χρονοβόρα και γραφειοκρατική διαδικασία μετάκλησης- που οι εργοδότες εύκολα ζητούν, δύσκολα προσφεύγουν όμως στη λύση της μετάκλησης.
Βέβαια, σύμφωνα με πληροφορίες, τόσο το 2023 όσο και διαχρονικά, όλα τα προηγούμενα χρόνια, μόλις το 20% με 30% των εγκεκριμένων θέσεων καλύπτονταν τελικά με πολίτες τρίτων χωρών, κυρίως εξαιτίας της γραφειοκρατίας αλλά και του μαξιμαλισμού που υπάρχει όσον αφορά τα αιτήματα - ανάγκες.
Σύμφωνα με την υπουργό Εργασίας Δόμνα Μιχαηλίδου, σε κάθε φάση της διαδικασίας των μετακλήσεων υπάρχει η γνωμοδότηση της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, αφού εξετάζει ανά κλάδο και ανά γεωγραφική περιφέρεια τις πραγματικές ανάγκες, τα αιτήματα και την εικόνα της εγγεγραμμένης ανεργίας στις λίστες της ΔΥΠΑ. «Προτεραιότητα έχουν οι Έλληνες. Για τον λόγο αυτό, η ΔΥΠΑ παρεμβαίνει και όταν καταρτίζεται η απόφαση για τις μετακλήσεις αλλά και μετά για την εισαγωγή των συγκεκριμένων ειδικοτήτων από κάθε χώρα.
Το σύνολο πάντως των εμπλεκόμενων φορέων, είτε αυτοί είναι επιχειρήσεις που μόλις τα τελευταία χρόνια επιδιώκουν την κάλυψη των αναγκών τους μέσω των μετακλήσεων είτε πιο παλιοί και εκ των πραγμάτων πιο έμπειροι «παίκτες», ξεκαθαρίζουν ότι απαιτείται μια πιο γρήγορη και με λιγότερη γραφειοκρατία διαδικασία, τόσο ως προς το σκέλος της έγκρισης των ειδικοτήτων, είτε πολύ περισσότερο ως προς το σκέλος της εισαγωγής. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής αναμένεται να προχωρήσει σε νομοθετική παρέμβαση που, μεταξύ άλλων, θα περνά ένα μέρος των αρμοδιοτήτων από τις υπηρεσίες του υπουργείου Εσωτερικών και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, σε αυτές του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής.
Τέτοιες αρμοδιότητες θα μπορούσαν να είναι, για παράδειγμα, η διαδικασία καταγραφής και διεκπεραίωσης των αιτημάτων, ώστε όταν οι ανάγκες να «εισάγει» η Ελλάδα εργατικά χέρια είναι μεγάλες για να καλυφθούν εποχικές εργασίες, να συνεπικουρούν και οι υπηρεσίες Ασύλου.
Παράλληλα, και καθώς παρατηρείται ότι η πρόβλεψη για επιστροφή των μετακλητών εργαζόμενων στις χώρες τους, τρεις μήνες ανά έτος, είναι κοστοβόρα και στην ουσία λειτουργεί ως αντικίνητρο, το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής εξετάζει το ενδεχόμενο να επιτραπεί η παραμονή των εργαζόμενων 18 συνεχόμενους μήνες και στη συνέχεια να επιστρέφουν στη χώρα τους για συνεχόμενους 6 μήνες.
Η νομοθετική παρέμβαση θα στοχεύει, σύμφωνα με πληροφορίες, και σε μια πιο συμμετρική εκπροσώπηση της ζήτησης με τις πραγματικές ανάγκες, καθώς και σε αυτή την περίπτωση παρατηρείται αναντιστοιχία, με αποτέλεσμα πολλές από τις εγκεκριμένες θέσεις να παραμένουν τελικά στα χαρτιά. Βέβαια, όπως επισημαίνει η κ. Μιχαηλίδου, πολλές φορές ο μαξιμαλισμός στα αιτήματα στηρίζεται στην ύπαρξη της γραφειοκρατίας, της οποίας επιχειρείται ο περιορισμός, μέσω διακρατικών συμφωνιών.
Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση μέσω του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής επιδιώκει με την επίτευξη διμερών συμφωνιών να απλουστεύσει τη διαδικασία, φέρνοντας ξένους εργαζόμενους από συγκεκριμένες χώρες, στις οποίες έχει ήδη γίνει μια αρχική διερεύνηση και με τις οποίες η Ελλάδα έχει διμερείς διπλωματικές σχέσεις και σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει το στοιχείο ομοιότητας σε κάποια κοινωνικά χαρακτηριστικά. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται συμφωνίες με το Βιετνάμ, τις Φιλιππίνες, την Ινδία και τη Μολδαβία.
Και οι «εισαγωγές» εργατικών χεριών μέσω διακρατικών συμφωνιών, βέβαια, εμπίπτουν στη διαδικασία των μετακλήσεων, ήτοι συγκαταλέγονται στις συνολικά 200.442 εγκεκριμένες θέσεις, όπως αυτές καθορίζονται με τις δύο Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις.
Οι μεγαλύτερες ανάγκες προέρχονται από τον πρωτογενή τομέα και ακολουθούν ο τουρισμός και τα καταλύματα, οι κατασκευές αλλά και η βιομηχανία και οι υπηρεσίες. Τα αιτήματα αφορούσαν ανειδίκευτους εργάτες γης και οικοδομής, σφαγείς, εργάτες σε παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων, ανιματέρ αλλά και εργάτες αεροδρομίων.