Νέες μεθόδους στις υπηρεσίες των εργαζόμενων αλλά και των επιχειρήσεων σχεδιάζει να ενεργοποιήσει η διοίκηση της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, παράλληλα βέβαια με τον μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό που προβλέπει στοχευμένους ελέγχους για το 2024 σε κλάδους όπως εστίαση, τουρισμός και λιανεμπόριο για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας, αλλά και σε εργοτάξια μεγάλων έργων, πανελλαδικά, εταιρείες κούριερ και βιομηχανίες τροφίμων για να περιοριστούν τα εργατικά ατυχήματα.
Βάσει του αρχικού προγραμματισμού, εντός του έτους θα πραγματοποιηθούν τουλάχιστον 67.700 έλεγχοι, οι οποίοι όμως, όπως και τον προηγούμενο χρόνο, εκτιμάται ότι θα ξεπεραστούν, καθώς παράλληλα με το νέο σύστημα risk analysis, που λύνει τα χέρια των υπηρεσιακών παραγόντων της Αρχής, σχεδιάζονται η αναβάθμιση του πληροφοριακού συστήματος καθώς και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ).
Ο Διοικητής της Αρχής Γιώργος Τζιλιβάκης ήδη έχει συμμετάσχει σε ειδικές συσκέψεις ενημέρωσης των μεθόδων χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης, ενώ εξετάζονται και άλλα εργαλεία, όπως η χρήση drones σε δύσβατες περιοχές ή χαώδεις εγκαταστάσεις και οι κάμερες στα ρούχα των ελεγκτών.
Με αυτόν τον τρόπο, η Αρχή, χρησιμοποιώντας μεθόδους που ήδη εφαρμόζονται σε άλλες χώρες, με τις οποίες υπάρχει συνεργασία και ανταλλαγή τεχνικών, θα μπορεί για παράδειγμα, πριν από τη διενέργεια ελέγχων, να «τσεκάρει» από αέρος εάν βρίσκονται σε μεγάλες και χαώδεις περιοχές, προκειμένου να μη χάνεται χρόνος, αφού έχει διαπιστωθεί πως ειδικά σε μεγάλα εργοτάξια κ.λπ., μέχρι να εγκριθεί η άδεια των ελεγκτών στην κεντρική είσοδο του έργου, έχουν προλάβει να απομακρυνθούν οι εργαζόμενοι που δεν είναι δηλωμένοι ή εργάζονται εκτός ωραρίου. Αντίστοιχα και οι κάμερες στις στολές των ελεγκτών θα αυξήσουν τόσο τη διαφάνεια στο έργο της Αρχής όσο και την ασφάλεια των ελεγκτών.
«Κανείς δεν είναι στο απυρόβλητο», δηλώνει χαρακτηριστικά ο κ. Τζιλιβάκης, για να συμπληρώσει ότι πλέον, με το σύστημα risk analysis τίθενται συγκεκριμένες παράμετροι, βάσει των οποίων γίνονται οι έλεγχοι και το σύστημα οδηγεί σε πιο στοχευμένους ελέγχους. Για τον λόγο αυτό φαίνεται αυξημένη η παραβατικότητα τον τελευταίο χρόνο, παρότι στην πράξη, αυτό που έχει γίνει, είναι ότι οι έλεγχοι είναι πιο αποτελεσματικοί.
Η Επιθεώρηση Εργασίας βέβαια αντιμετωπίζει και κάποια… εσωτερικά προβλήματα, λόγω της μετατροπής της σε Ανεξάρτητη Αρχή, ακόμη και κτηριακά, ενώ υπάρχουν και πολλές κενές οργανικές θέσεις. Σύμφωνα με τον Διοικητή, εντός του 2024 έχουν εγκριθεί και θα γίνουν 70 προσλήψεις, ενώ έχει αιτηθεί τουλάχιστον άλλες τόσες. Συνολικά, οι οργανικές θέσεις στην Αρχή είναι 950 και οι εργαζόμενοι 750.
Όσο για τον σχεδιασμό του 2024, οι έλεγχοι στα εργασιακά θέματα θα στοχεύσουν κατά κύριο λόγο στην εστίαση, ενώ στους ελέγχους που σχετίζονται με την υγεία και την ασφάλεια θα επικεντρωθούν στα εργοτάξια που βρίσκονται σε εξέλιξη και ειδικά στα πιο μεγάλα έργα που πραγματοποιούνται στη χώρα (οδικοί άξονες, μετρό, Ελληνικό).
Ειδικά για το σκέλος των ελέγχων στα εργασιακά, οι κατευθύνσεις που έχουν δοθεί είναι οι ακόλουθες:
- Επιχειρήσεις και κλάδοι με υψηλό δείκτη παραβατικότητας: Πρόκειται κατά κύριο λόγο για επιχειρήσεις στον τομέα της εστίασης, από καντίνες, ταβέρνες έως και μεγάλα εστιατόρια, μπαρ και κέντρα διασκέδασης. Σε αυτές μάλιστα, εκτός από την ανασφάλιστη εργασία, η πλέον συνηθισμένη παράβαση είναι η υποδηλωμένη εργασία, εργαζόμενοι που δηλώνονται για 4ωρα και εργάζονται 8ωρα, 10ωρα, ακόμη και 12ωρα.
- Επιχειρήσεις που δεν έχουν ελεγχθεί την τελευταία τριετία: Πρόκειται για εκείνες τις επιχειρήσεις που τα ηλεκτρονικά συστήματα δεν κατάφεραν να εντοπίσουν.
- Επιχειρήσεις που έχουν ελεγχθεί την τελευταία τριετία και βρέθηκαν παραβατικές: Πρόκειται για εταιρείες στις οποίες έχουν κατ’ επανάληψη εντοπιστεί παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας εντός της τελευταίας τριετίας, έχουν επιβληθεί πρόστιμα, αλλά δεν έχουν συμμορφωθεί.
- Επιχειρήσεις που λειτουργούν σε εποχική βάση: Η έμφαση αναμένεται να δοθεί κυρίως σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό και ειδικά σε νησιά και μεγάλους τουριστικούς προορισμούς.
- Κλάδοι στους οποίους απασχολούνται αποσπασμένοι εργαζόμενοι ή εργαζόμενοι πολίτες τρίτων χωρών: Σε αυτή την περίπτωση οι έλεγχοι θα επικεντρωθούν σε επιχειρήσεις που παρέχουν εργατικό δυναμικό σε άλλες εταιρείες. Εκεί έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι που είναι πολίτες τρίτων χωρών και υπάρχουν εστίες παραβατικότητας σε σχέση με τα ωράρια απασχόλησης αλλά και τις μηνιαίες απολαβές τους.
- Επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται ή θα εφαρμοστεί το σύστημα ψηφιακής κάρτας εργασίας: Στόχος των ελέγχων είναι να διαπιστωθεί εάν λειτουργεί το νέο μοντέλο καταγραφής των υπερωριών, αλλά και να φανεί στην πράξη αν υπάρχουν επιχειρήσεις που ξεπερνούν τη δέσμευση της ψηφιακής κάρτας και εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους πέρα από το ωράριο που έχει καταγραφεί.
- Επιχειρήσεις και κλάδους με υψηλή συγκέντρωση ανήλικης εργασίας: Πάλι θα δοθεί έμφαση στον τουρισμό για τον εντοπισμό εργασίας στις ηλικίες 14-18 ετών. Για να είναι νόμιμοι αυτοί οι ανήλικοι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν εκδώσει κάρτα εργασίας συνοδεία του κηδεμόνα τους και θα πρέπει να απασχολούνται σε πιο «ελαφρές» εργασίες (π.χ. βοηθός σερβιτόρου, όχι λαντζέρης).
- Κατασκευές - τεχνικά έργα, διανομείς, αλλά και βιομηχανία τροφίμων: Έμφαση θα δοθεί στο σκέλος της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων για να περιοριστούν τα εργατικά ατυχήματα. Ειδικά στον κατασκευαστικό κλάδο, οι έλεγχοι εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 10% σε σχέση με το 2023.