Η αθροιστική αύξηση τζίρου κατά 26,2% και κερδοφορίας κατά 14,1% το 2022 αλλά και οι ενδείξεις αύξησης των πωλήσεων στο α’ εξάμηνο του 2023 (+ 4,6% στα 64,4 δισ. ευρώ) δεν αποδεικνύει την ευρωστία των ελληνικών μικρών και μεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων, όπως τουλάχιστον αναλύεται στα επιμέρους στοιχεία της Ετήσιας Έκθεσης Ελληνικού Εμπορίου που παρουσιάστηκε χθες. Ως γνωστόν, οι επιδόσεις αυτές βασίζονται κυρίως σε πληθωριστικούς λόγους, που εν πολλοίς δεν ευνοούν τελικώς τις επιχειρήσεις.
Παρότι παραμένει ένας μεγάλος εργοδότης (16,5% των συνολικών θέσεων εργασίας), εντούτοις το εγχώριο εμπόριο αυτή της κλίμακας έχασε το 2022 το 3,5% των εργαζομένων, παρά την οριακή συνολική ενίσχυση της απασχόλησης. Οι δε εργοδότες μειώθηκαν κατά 12,4% και οι αυτοαπασχολούμενοι κατά 4,4%. Η τελευταία κατηγορία δε έχει μειωθεί κατά 46,5% σωρευτικά τα τελευταία 20 χρόνια.
Επίσης την τελευταία δεκαετία το ποσοστό ίδρυσης νέων μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο εμπόριο περιορίστηκε στο 14%, ένδειξη που υπογραμμίζει την έλλειψη διάθεσης και σκοπού ενασχόλησης με τον κλάδο.
Οι ανισότητες
Στην έρευνα καταγράφονται σημαντικές διαφοροποιήσεις όσον αφορά τους κλάδους του εμπορίου αλλά και τη γεωγραφική κατανομή των πωλήσεων. Είναι χαρακτηριστικό πως ο κλάδος τροφίμων διατηρεί από το 2020 και μετά μερίδιο κατανάλωσης άνω του 20% (20,9% το 2022), ενώ αντίθετα το μερίδιο της ένδυσης έχει σταθεροποιηθεί από το 2020 σε ποσοστό πέριξ του 3,5% (3,6% το 2022), όταν το 2008 το μερίδιό της ήταν σχεδόν διπλάσιο.
Η δε καταναλωτική δαπάνη αυξάνει μόνο στην Αττική και στο Νότιο Αιγαίο από το 2018 και μετά, ως απόρροια τόσο της συγκέντρωσης πληθυσμού στο μεγάλο αστικό κέντρο της Αθήνας όσο και των τουριστικών ροών που σαφώς ευνοούν τις περιοχές της νησιωτικής χώρας.
Στασιμότητα
Το 49% των επιχειρήσεων ανάφερε στασιμότητα των πωλήσεων στο α’ εξάμηνο του 2023, γεγονός που κατά τους συνεργάτες του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ Δρ. Χ. Αράχωβα, οικονομολόγου - συντονιστή Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης ΕΣΕΕ και Δρ. Μ. Μανιούδη, οικονομικού αναλυτή ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, αποτελεί το «καμπανάκι» για τη δυναμική της μικρομεσαίας αγοράς.
Τα βασικά ζητήματα που καλούνται δε να αντιμετωπίσουν οι μικρές επιχειρήσεις δεν είναι μόνο οι φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις (οι οποίες παρέμειναν σταθερές το 2022 ή τα μέσα λειτουργικά έξοδα, τα οποία οριακά μειώθηκαν το 2022, αλλά κυρίως οι αυξήσεις τιμών στα εμπορεύματα που προμηθεύονται.
Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε πως αποτελεί πλέον «δομική πρόκληση» η διαχείριση των ανατιμήσεων, καθώς αυτές δεν μπορούν να απορροφηθούν -στερώντας ανταγωνιστικότητα- αλλά και ως εκ τούτου να εξυπηρετηθούν όταν οι τζίροι μένουν σταθεροί.
Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, ενισχύεται περαιτέρω η τάση συγκέντρωσης και η μείωση των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων.