Μια απόφαση που πιθανότατα θα καθορίσει κατά μεγάλο μέρος το ύψος της μελλοντικής τους σύνταξης καλούνται να λάβουν, έως τις 31 Ιανουαρίου 2024, οι περίπου 1,3 εκατ. μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, καθώς πρέπει να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία που επιθυμούν να ασφαλιστούν για το νέο έτος.
Οι εισφορές θα είναι και φέτος αυξημένες, κατά το ύψος του πληθωρισμού, που επίσημα θα οριστικοποιηθεί από την ΕΛΣΤΑΤ στις 12 Ιανουαρίου, όμως πρόκειται για μικρότερη επιβάρυνση σε σχέση τόσο με τις αυξήσεις του 2023 (9,6%) όσο και με τις υπόλοιπες αλλαγές κυρίως στη φορολόγηση των εισοδημάτων τους με τεκμαρτό τρόπο.
Στο υπουργείο Εργασίας και τον ΕΦΚΑ, εκτιμούν ότι ο πληθωρισμός θα «κλειδώσει» στο 3,9%, όπως αναφέρεται και στον προϋπολογισμό που ψηφίστηκε από τη Βουλή και ήδη έχει σταλεί ειδοποίηση στους ασφαλισμένους, προκειμένου να προχωρήσουν στην επιλογή της νέας ασφαλιστικής κατηγορίας, που θα καθορίσει άλλωστε και το ύψος της μελλοντικής τους σύνταξης.
Καθώς μάλιστα οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ξεκαθαρίζοντας ότι όσο χαμηλότερες είναι οι εισφορές τόσο χαμηλότερη και η μελλοντική σύνταξη, οι ασφαλισμένοι που βρίσκονται κοντά στην ηλικία συνταξιοδότησης τείνουν να επιλέγουν υψηλότερη ασφαλιστική κατηγορία. Όμως, και σε αυτή την περίπτωση οι ειδικοί ξεκαθαρίζουν ότι λίγα χρόνια σε υψηλή κατηγορία δεν είναι αρκετά.
Και επισημαίνουν ότι φέτος είναι ευκαιρία να ξεκινήσουν την επιλογή μιας κατηγορίας από την 3η ή και πάνω, καθώς οι αυξήσεις δεν πρόκειται να ξεπεράσουν το 3,9% με 4%.
Έτσι, για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας και αυτοαπασχολούμενος που θα επιλέξει για κύρια ασφάλιση την α’ κατηγορία, θα καταβάλει μηνιαίως 239,23 ευρώ για κύρια σύνταξη (από 230,25 ευρώ φέτος), συν 10 ευρώ, που είναι η εισφορά υπέρ ΔΥΠΑ, η οποία ισχύει για όλες τις ασφαλιστικές κατηγορίες, ανεξαιρέτως.
Αντίστοιχα, η δεύτερη κατηγορία, από 276,31 ευρώ που ήταν φέτος, αναμένεται να αυξηθεί σχεδόν 11 ευρώ τον μήνα και να ανέλθει στα 287,09 ευρώ.
Η τρίτη κατηγορία θα φτάσει τα 344,04 ευρώ, 13 ευρώ περισσότερα από τα 331,03 ευρώ που είναι τώρα. Η τέταρτη κατηγορία αναμένεται να ανέλθει στα 413,54 ευρώ (+15 ευρώ τον μήνα), η πέμπτη κατηγορία θα ανέλθει στα 495,56 (περίπου +19 ευρώ σε μηνιαία βάση) και η έκτη και τελευταία ασφαλιστική κατηγορία, θα φτάσει στα 644,80 ευρώ, δηλαδή 24,20 ευρώ περισσότερα από τα 620,60 ευρώ που ήταν φέτος.
Οι αγρότες
Ανάλογη επιβάρυνση, όμως, πρόκειται να υποστούν και οι αγρότες που καταβάλλουν επίσης εισφορές, επιλέγοντας ασφαλιστική κατηγορία. Για εκείνους το ασφάλιστρο στην 1η κατηγορία ήταν φέτος 137,06 ευρώ και του χρόνου θα αναπροσαρμοστεί στα 142,41 ευρώ. Στη 2η ασφαλιστική κατηγορία, από 164,47 ευρώ, που ήταν το 2023, αναμένεται να αυξηθεί στα 170,88 ευρώ. Στην 3η κατηγορία, θα ανέλθει στα 205,07 ευρώ τον μήνα, από 197,37 ευρών που είναι φέτος. Στην 4η ασφαλιστική κατηγορία, υπολογίζεται ότι θα φτάσει στα 246,08 ευρώ, από 236,84 που ήταν το 2023. Στην 5η κατηγορία θα ανέλθει, από 285,09 ευρώ φέτος, σε 296,21 ευρώ το 2024 και στην 6η και τελευταία κατηγορία θα φτάσει στα 386,20 ευρώ, από 371,70 ευρώ το 2023.
Αναπροσαρμογές βέβαια θα γίνουν και στις εισφορές για επικούρηση όπως και σε αυτές για εφάπαξ (όπου προβλέπεται).
Οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να υποβάλουν σχετική ηλεκτρονική αίτηση στον ΕΦΚΑ, εφόσον ταυτοποιηθούν με τους κωδικούς Taxis και τον ΑΜΚΑ που διαθέτουν. Παράλληλα, θα πρέπει να δηλώσουν, εφόσον έχουν, την παράλληλη μισθωτή απασχόλησή τους.
Το πρώτο ειδοποιητήριο με τις νέες εισφορές θα το λάβουν στο τέλος Ιανουαρίου, με την υποχρέωση πληρωμής εντός του Φεβρουαρίου. Εάν κάποιος δεν υποβάλει αίτηση, θα παραμείνει στην ασφαλιστική κατηγορία που είναι ασφαλισμένος και φέτος.
Όπως εξηγεί ο γνωστός δικηγόρος Δημήτρης Μπούρλος, με δεδομένο ότι η πλειοψηφία των ελεύθερων επαγγελματιών επιλέγει για καταβολή εισφορών την πρώτη, την κατώτερη δηλαδή ασφαλιστική κατηγορία, και βάσει όσων ισχύουν σήμερα, η σύνταξη που θα τους δοθεί μετά από 40 έτη ασφάλισης θα ανέρχεται σε 828 ευρώ. Αντίστοιχα, κάποιος που επιλέγει την 3η ασφαλιστική κατηγορία, θα λάβει σύνταξη, εφόσον διατηρήσει την ίδια κατηγορία για το σύνολο του ασφαλιστικού του βίου, 1.060 ευρώ.
Τέλος, αν κάποιος επιλέξει την ανώτερη, δηλαδή την 6η ασφαλιστική κατηγορία, μετά από σαράντα έτη ασφάλισης, διατηρώντας την ίδια αυτή κατηγορία, θα λάβει σύνταξη 1.784 ευρώ. Η διαφορά μεταξύ πρώτης και έκτης ασφαλιστικής κατηγορίας είναι εμφανέστατη, όπως βέβαια εμφανέστατη είναι και η διαφορά στο ύψος της ασφαλιστικής εισφοράς που θα καταβάλλει.
Υπενθυμίζει, τέλος, ότι η σύνταξη υπολογίζεται με τον μέσο όρο των εισφορών που έχει καταβάλει ο ελεύθερος επαγγελματίας από το 2002 μέχρι τον χρόνο που συνταξιοδοτείται, που βέβαια σημαίνει ότι κάποιος που αρχίζει ασφάλιση σήμερα θα λάβει σύνταξη με βάση τον μέσο όρο εισφορών του συνόλου του ασφαλιστικού βίου.