Στις 12 Ιανουαρίου, όταν η Εθνική Στατιστική Αρχή ανακοινώσει το τελικό ύψος του πληθωρισμού για το 2023, θα «κλειδώσει» το ύψος των αυξήσεων στις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολούμενων και των αγροτών.
Οι μη μισθωτοί θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για αυξήσεις, σημαντικά μικρότερες από αυτές του 2023, κοντά στο 3,9% με 4%, καθώς και για τον επόμενο χρόνο, οι αυξήσεις θα ακολουθήσουν την πορεία του πληθωρισμού. Από το 2025, οι εισφορές, βάσει του νόμου του 2020 (Ν. 4670/2020), θα αναπροσαρμόζονται κατά το ποσοστό αύξησης των μισθών του προηγούμενου έτους. Στην πράξη, το ύψος της αύξησης των μισθών για το 2024 θα είναι αυτό που θα καθορίσει και τις εισφορές του 2025.
Σύμφωνα πάντως με την εκτίμηση του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, όπως αυτή καταγράφεται στον προϋπολογισμό για το 2024, ο πληθωρισμός το 2023 θα «κλείσει» στο 3,9%. Ακόμη βέβαια κι αν υπάρξει κάποια ανοδική μεταβολή, η διαφορά θα είναι πάρα πολύ μικρή και οι αυξήσεις δεν εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν το 4%, σημαντικά κάτω από το 9,6% που εφαρμόστηκε το 2023, εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού κατά τον προηγούμενο χρόνο.
Αυτό, στην πράξη, οδηγεί σε μια πρόσθετη μηνιαία επιβάρυνση τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, μόνο για τον κλάδο της κύριας ασφάλισης, κατά 10 ευρώ το κατώτερο και 25 ευρώ το ανώτατο. Αυτοί βέβαια που έχουν υποχρέωση ασφάλισης και στους κλάδους επικουρικής ασφάλισης ή και εφάπαξ, θα έχουν επιπλέον επιβάρυνση, η οποία δεν θα ξεπερνά τα 30 ευρώ τον μήνα.
Αντίστοιχα, οι αγρότες θα δουν τις εισφορές τους να αυξάνονται από 1η Ιανουαρίου (τα ειδοποιητήρια για όλους τους μη μισθωτούς θα «κρεμαστούν» στη σχετική σελίδα του ΕΦΚΑ στο τέλος Φεβρουαρίου) από 5 ευρώ για την 1η κατηγορία έως και 14 ευρώ για τους αγρότες που έχουν επιλέξει την 6η και υψηλότερη ασφαλιστική κατηγορία. Η αύξηση αφορά τους κλάδους κύριας σύνταξης, επικουρικής, εφάπαξ, τον κλάδο ασθένειας και επιπρόσθετα για τους αγρότες τον λογαριασμό αγροτικής εστίας.
Να σημειωθεί επίσης ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι καταβάλλουν επιπλέον εισφορά της τάξης των 10 ευρώ τον μήνα, υπέρ ανεργίας, που μένει σταθερή. Πρόκειται για το ποσό που έχει κατά καιρούς απασχολήσει τις υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας, καθώς δεν εξυπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο αρχικά είχε θεσμοθετηθεί. Είχε μάλιστα πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων και η κατάργηση του 10ευρου, ως μια σημαντική μηνιαία ελάφρυνση των μη μισθωτών. Όμως, κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί, με δεδομένο ότι στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας που αναμένεται να ψηφιστεί σήμερα, προβλέπεται ότι η εισφορά αυτή θα χρησιμοποιηθεί και για την καταβολή του νέου επιδόματος μητρότητας σε όλες ανεξαιρέτως τις μη μισθωτές.
Η επιλογή της ασφαλιστικής κατηγορίας απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Αν και από τη θέσπιση του συγκεκριμένου συστήματος φάνηκε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ασφαλισμένων μη μισθωτών επιλέγουν την 1η, χαμηλότερη κατηγορία, οι ειδικοί ξεκαθαρίζουν ότι «αυτό που πληρώνεις ως ασφαλισμένος, παίρνεις ως συνταξιούχος». Συνεπώς, η κατώτατη κατηγορία θα οδηγήσει σε πολύ χαμηλές συντάξεις, πιθανότατα κοντά στα 650 ευρώ. Να επισημανθεί πάντως ότι οι ασφαλισμένοι μπορούν οποιαδήποτε στιγμή επιθυμούν να δηλώσουν αλλαγή της ασφαλιστικής τους κατηγορίας.
Προσοχή όμως. Αυτή η αλλαγή θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους.