Οι -εκ νέου- τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα αλλά και επιμέρους διατάξεις που περιλαμβάνονται στο προωθούμενο νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως πχ. οι καταργήσεις και συγχωνεύσεις Πρωτοδικείων και Εφετείων, βρίσκονται στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης που σοβεί στον πολύπαθο χώρο της Δικαιοσύνης. Αντιμέτωποι, για άλλη μία φορά, δικηγόροι, δικαστές και εισαγγελείς, οι οποίοι στρέφονται κατά του υπουργείου και του αρμόδιου υπουργού Γιώργου Φλωρίδη. Αρνητικές φαίνεται πως είναι και οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, με έμφαση στο θέμα της συγχώνευσης δικαστηρίων, χωρίς όμως ακόμα να έχει υπάρξει αναλυτική τεκμηρίωση των θέσεών τους.
Το κλίμα ήταν ιδιαίτερα ηλεκτρισμένο στην πρόσφατη τακτική συνέλευση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων. Στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης, η οποία αργότερα επεκτάθηκε και σε άλλα θέματα, βρέθηκαν οι τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα και η συμμετοχή, κατά το πρόσφατο παρελθόν, δικηγόρων στις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, ο οποίος έχει υποστεί μεγάλη κριτική για το γεγονός της μη σύστασης νομοπαρασκευαστικής για τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, τόνισε: «Δεχόμαστε μία κριτική και δεν θα μασήσω τα λόγια μου. Εγώ δεν έχω πολιτικές δεσμεύσεις, δεν έχω άγχος εκλογής ή επανεκλογής… Στις Επιτροπές Εργασίας θα υπάρχουν ειδικοί, οι οποίοι ξέρουν, αλλά και οι οποίοι δεν έχουν άλλου είδους δεσμεύσεις, δεν μετέχουν σε Νομοπαρασκευαστικές Επιτροπές για να νομοθετήσουν για τους δικούς τους πελάτες».
Μάλιστα ο κ. Φλωρίδης την επόμενη ημέρα μιλώντας στον ΣΚΑΪ, όταν ρωτήθηκε για το θέμα, επανήλθε δριμύτερος. «Θέλω να συγκρατήσω τα νεύρα μου. Δεχόμαστε μια κριτική από ελάχιστους, ελαχιστότατους, που λένε ότι οι αλλαγές δεν έγιναν από νομοπαρασκευαστική αλλά σε κουζίνα του υπουργείου. Θα πω ότι η κουζίνα του υπουργείου δεν είναι βρώμικη, βρώμικα είναι κάποια σαλόνια…. Παρατηρήθηκε κυρίως το 2019, να μετέχουν στις νομοπαρασκευαστικές κάποιοι δικηγόροι, με μεγάλα γραφεία και μεγάλες υποθέσεις, ως νομοθέτες. Ω του θαύματος, η εφαρμογή του νέου κώδικα είχε ως αποτέλεσμα να αθωωθούν κάποιοι λόγω του ότι μετατράπηκαν κακουργήματα σε πλημμελήματα, κάποιοι μεγαλοπελάτες τους που είχαν καταδικαστεί σε 15 χρόνια… Όλως τυχαίως έγινε αυτό… Όμως όλα στην Ελλάδα έχουν ονοματεπώνυμο…».
Κατά την τοποθέτησή της στο πλαίσιο της τακτικής συνέλευσης της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, η πρόεδρος της Ένωσης Μαργαρίτα Στενιώτη είπε χαρακτηριστικά ότι «το τελευταίο διάστημα βιώνουμε γενικευμένη αμφισβήτηση των λειτουργών και συλλειτουργών της χώρας» και προσέθεσε ότι η Δικαιοσύνη χαρακτηρίζεται από χρονίζοντα προβλήματα, από υποστελέχωση δικαστικών υπαλλήλων, υποχρηματοδότηση, έλλειψη υποδομών και έλλειψη ψηφιοποίησης.
Η πρόεδρος της ΕΔΕ διερωτήθηκε επίσης μήπως η 7η τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα μετά το έτος 2019 αντιβαίνει στις αρχές της καλής νομοθέτησης και αποδεικνύονται τα ελλείμματα νομοπαρασκευαστικής επιτροπής στη χώρα μας και προσέθεσε ότι η έννομη τάξη εμπλουτίζεται κυρίως για λόγους επικοινωνιακούς, δίχως να αναζητούν τα αίτια και υπακούοντας στα κελεύσματα του κοινού περί δικαίου αισθήματος που έχει γίνει άτυπη λαϊκή δικαιοσύνη.
Στο ζήτημα της μη συμμετοχής των δικηγόρων στις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές αναφέρθηκε και ο πρόεδρος το ΔΣΑ και πρόεδρος της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας Δημήτρης Βερβεσός. «Συμφωνούμε να τις πούμε ομάδες εργασίας; Αλλά όπως και να τις πούνε, μπορούν να λείπουν δικηγόροι; Εμείς προτιμούμε να είναι στις επιτροπές καθηγητές παρά μυστικοσύμβουλοι του υπουργείου, με παρουσία στα πρωινάδικα».
Κατά τα λοιπά, η κ. Στενιώτη στην τοποθέτησή της ανάφερε ότι η κατάργηση των Πρωτοδικείων και Εφετείων δεν ενδείκνυται σε μια νησιωτική χώρα. «Στις προθέσεις του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι η κατάργηση πέντε Εφετείων, μεταξύ αυτών είναι τα Εφετεία Κρήτης και Δωδεκανήσων. Η απόλυτη πρόσβαση του πολίτη στη δικαιοσύνη είναι συνταγματικό δικαίωμά του», επισήμανε η κυρία Στενιώτη.
Στη συνέχεια η κ. Στενιώτη αναφέρθηκε στην ενοποίηση του πρώτου βαθμού και στον ρόλο του Ειρηνοδίκη. Θεωρούμε αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία της Δικαιοσύνης τη διατήρηση των Ειρηνοδικείων, είπε η κυρία Στενιώτη, και προτείνουμε πολυδυναμικά μητροπολιτικά ειρηνοδικεία, αύξηση των δικαστικών επιδομάτων -που πετύχαμε με διαπραγμάτευση και οι έξι δικαστικές ενώσεις-, την αυτοτέλεια των δικαστηρίων και την ανακατανομή οργανικών θέσεων.
Καταλήγοντας, η κυρία Στενιώτη δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η εκτελεστική εξουσία αντιμετωπίζει τη δικαιοσύνη ως τον φτωχό συγγενή και είναι αναγκαίο στην επόμενη συνταγματική αναθεώρηση να θεσπιστεί η οικονομική αυτοτέλεια της δικαιοσύνης και ένας αυτοτελής οικονομικός προϋπολογισμός.
Η πρόεδρος του Αρείου Πάγου Ιωάννα Κλάπα τόνισε ιδιαίτερα την ανάγκη μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης, ενώ αναφερόμενη στην επικείμενη αλλαγή του δικαστικού χάρτη της χώρας σημείωσε ότι υπάρχει δυσανάλογη κατανομή εργασίας μεταξύ των δικαστηρίων και ότι ο ισχύων δικαστικός χάρτης δεν αντιστοιχεί στις σημερινές ανάγκες, καθώς πολλές φορές δεν είναι εφικτή ούτε η λειτουργία ενός δικαστηρίου λόγω απουσίας δικαστών.
Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη τάχθηκε υπέρ και των νέων διατάξεων για κατάργηση των πολυμελών συνθέσεων στα δικαστήρια του πρώτου και του δεύτερου βαθμού. Σε ό,τι αφορά την ενοποίηση και την ένταξη των Ειρηνοδικών στην ποινική και πολιτική δικαιοσύνη, εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις και τόνισε ότι η όποια μεταβολή για νέο δικαστικό χάρτη απαιτεί συναινέσεις.
Παράλληλα, η κυρία Αδειλίνη εξέφρασε την άποψη ότι πρέπει να υπάρξει και ευρεία αποποινικοποίηση των ήσσονος σημασίας αδικημάτων, προκειμένου να μειωθεί ο τεράστιος όγκος των ποινικών υποθέσεων, ενώ, χαρακτήρισε θετική την επαναφορά της αυτεπάγγελτης δίωξης για το αδίκημα της απιστίας των τραπεζικών στελεχών και υπενθύμισε τις αλλεπάλληλες αναιρέσεις που είχε ασκήσει ο προκάτοχός της πρώην εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Βασίλειος Πλιώτας επί του θέματος αυτού, οι οποίες δεν ευδοκίμησαν.