Αλήθεια, ποιος από τους σημερινούς 50άρηδες-60άρηδες δεν θυμάται το διαφημιστικό σποτ του 1981, που μας ρωτούσε πόσα πορτοκάλια φάγαμε και μας προέτρεπε να τρώμε τρία την ημέρα;
Τέσσερις δεκαετίες μετά, τα πορτοκάλια -εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι εκ των οποίων έχουν θαφτεί στις χωματερές όλα αυτά τα χρόνια- έχουν γίνει το πιο πολύτιμο φρούτο. Όχι λόγω της βιταμίνης C.
Η πτώση της παγκόσμιας παραγωγής, λόγω των προβλημάτων κυρίως σε Βραζιλία και ΗΠΑ, έχει οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση της τιμής του συμπυκνωμένου χυμού -για την παραγωγή 1 κιλού χρειάζονται 15 κιλά πορτοκάλια- και το ανατιμητικό ράλι δεν φαίνεται να φρενάρει.
Τις τελευταίες εβδομάδες, καταγράφηκε ιστορικό επίπεδο τιμών, το υψηλότερο από το 1996, όταν άρχισαν να διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης τα μελλοντικά συμβόλαια για κατεψυγμένο συμπυκνωμένο χυμό πορτοκαλιού. Ένας από τους βασικούς λόγους, οι δυσοίωνες προβλέψεις για την πορεία της παγκόσμιας παραγωγής στο άμεσο μέλλον.
Σύμφωνα με το βραζιλιάνικο ερευνητικό κέντρο Cepea, οι τιμές για τις όψιμες ποικιλίες που κατευθύνονται στη βιομηχανία έχουν αυξηθεί 60,3% σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2022, ενώ η προσφορά στη Βραζιλία, τον νούμερο ένα παραγωγό πορτοκαλιών, αναμένεται να είναι χαμηλότερη από τη ζήτηση τουλάχιστον μέχρι το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου. Ενώ εάν τη σεζόν 2024/25 η καλλιέργεια είναι κάτω του μέσου όρου, η κατάσταση μπορεί να είναι κρίσιμη, αναφέρει σε πρόσφατη ενημέρωσή του το βραζιλιάνικο ερευνητικό κέντρο.
Δυστυχώς, τα προβλήματα στην παγκόσμια παραγωγή πορτοκαλιού επηρεάζουν άμεσα και την Ελλάδα, που παράγει ετησίως μόλις 7.000-8.000 τόνους συμπυκνωμένου χυμού πορτοκαλιού και τις ανάγκες της τις καλύπτει μέσω εισαγωγών.
«Δεν υπάρχει συμπυκνωμένος χυμός πορτοκαλιού. Είμαστε άγραφο χαρτί», είχε πει πριν από ένα μήνα στο Euro2day.gr ο Γιάννης Δημάκης, γενικός διευθυντής του Συνεταιρισμού ΕΑΣΑ - ΡΕΑ από την Αργολίδα. «Μιλάμε για τραγωδία», είχε σημειώσει. Ο ίδιος είχε εκτιμήσει ότι αυτή η κατάσταση θα συνεχιστεί για τα επόμενα 4-5 χρόνια.
Η μείωση της παραγωγής, η διατήρηση της ζήτησης και η κατακόρυφη άνοδος των παγκόσμιων τιμών, έχει φέρει και τις πρώτες ανατιμήσεις στα ελληνικά ράφια. Ήδη αρκετές εγχώριες εταιρείες, τα προϊόντα των οποίων έχουν ως βασική πρώτη ύλη το πορτοκάλι, όπως είναι ο χυμός πορτοκαλιού, ή περιέχουν πορτοκάλι, δηλαδή χυμοί και αναψυκτικά, έχουν προχωρήσει σε αυξήσεις.
Όμως το μεγάλο κύμα βρίσκεται προ των πυλών. «Οι νέοι τιμοκατάλογοι που στέλνουν οι προμηθευτές χυμών και αναψυκτικών περιλαμβάνουν ανατιμήσεις 40% από τις αρχές του χρόνου», λέει στέλεχος αλυσίδας σούπερ μάρκετ στο Euro2day.gr. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι δεν θα δεχθεί να περάσει όλη την ανατίμηση στο ράφι.
Αντίθετη άποψη έχουν οι προμηθευτές. «Όταν η πρώτη ύλη έχει ανατιμηθεί κατά 100%, δεν μπορεί η αύξηση να μην είναι 50% στο τελικό προϊόν», λέει στο Euro2day.gr βιομήχανος, ο οποίος δεν εξαρτάται από το συγκεκριμένο αντικείμενο. Η εν λόγω βιομηχανία που παράγει μεταξύ άλλων και χυμούς ψυγείου δεν έχει προχωρήσει ακόμη σε ανατιμήσεις. «Θα κάνουμε ανατιμήσεις, αλλά δεν έχουμε αποφασίσει ακόμη το ύψος», λέει και συμπληρώνει: «Υπάρχει η σκέψη οι ανατιμήσεις να επιμεριστούν και στους υπόλοιπους χυμούς, ούτως ώστε να μην πέσει μόνο πάνω στο πορτοκάλι».
Τιμολογιακή πολιτική στην οποία προχώρησαν ήδη δύο περιφερειακές βιομηχανίες παραγωγής αναψυκτικών και χυμών. Η πρώτη πέρασε αυξήσεις 15% στα προϊόντα που περιέχουν πορτοκάλι και 10% σε όσα περιέχουν λεμόνι ενώ η δεύτερη, που δραστηριοποιείται κυρίως στα αναψυκτικά, προχώρησε σε οριζόντια αύξηση 5% στις τιμές όλων των προϊόντων που διαθέτει στην αγορά.
Για τη βιομηχανία χυμών, η οποία δεν έχει «αντίβαρο» τα αναψυκτικά ή άλλα προϊόντα στο πορτφόλιό της, το πορτοκάλι, που αποτελεί το 40% της κατανάλωσης της κατηγορίας στα σούπερ μάρκετ, έχει πολύ μεγάλο βάρος στο κόστος παραγωγής, λένε στελέχη του κλάδου. Όπως υποστηρίζουν, μια κακή εκτίμηση των τιμών παραγωγού και ένα λάθος στην τιμολόγηση στα συμβόλαια που θα κλείσουν με τα σούπερ μάρκετ, ισοδυναμεί με «θάνατο».