Μπορεί οι τιμές του φυσικού αερίου να έχουν μειωθεί, χάρη στις ήπιες θερμοκρασίες του περασμένου χειμώνα, ωστόσο, τα επίπεδα του ρίσκου και της αβεβαιότητας παραμένουν υψηλά. Η αγορά βρίσκεται σε πολύ λεπτή γραμμή ισορροπίας, με την κρίση να μην έχει ξεπερασθεί ακόμη.
Το μήνυμα αυτό έστειλε η CEO του ΔΕΣΦΑ Μαρία-Ρίτα Γκάλι, μιλώντας στην εναρκτήρια εκδήλωση του 23ου World LNG Summit. Η ίδια χαρακτήρισε τους τελευταίους 12-18 μήνες ως «την πιο θυελλώδη περίοδο στην ιστορία της βιομηχανίας αερίου», καθώς βρέθηκε στο μάτι της καταιγίδας το 2022.
Το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) κατάφερε να κρατήσει «τα φώτα ανοικτά» κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της ενεργειακής κρίσης, επισήμανε η κ. Γκάλι. Ωστόσο, πρόσθεσε, η ενεργειακή ασφάλεια είχε μεγάλο κόστος για τους Ευρωπαίους καταναλωτές, καθώς έπρεπε να καταβάλουν υψηλό τίμημα για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών τους. Αυτές οι πρόσθετες ποσότητες που ήρθαν στην Ευρώπη μέσα σε χρόνο ρεκόρ, για να αντιμετωπιστεί το σοκ εφοδιασμού λόγω της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης, ανακατευθύνθηκαν από άλλους αγοραστές, με τους προμηθευτές να χρειάζεται ταυτόχρονα να ξεπεράσουν και διάφορα προβλήματα με τις υφιστάμενες υποδομές.
Οι ευρωπαϊκές αγορές, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε η κ. Γκάλι, ενισχύθηκαν τον περασμένο χρόνο με επιπλέον LNG σε ποσοστό 66%, προκειμένου να αντικατασταθεί το απολεσθέν ρωσικό αέριο από αγωγούς. Το συνολικό εμπόριο ΥΦΑ αυξήθηκε κατά περίπου 7%, συνδέοντας 20 χώρες εξαγωγής με 48 χώρες εισαγωγής, συμπεριλαμβανομένης για πρώτη φορά της Γερμανίας, η οποία προχώρησε σε χρόνο ρεκόρ σε νέα τερματικά αεριοποίησης και αποθήκευσης.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε την παγκόσμια δυναμική του φυσικού αερίου, με ανάπτυξη του LNG κατά 10% μεταξύ του 2020 και του 2022, υπερθεμάτισε από την πλευρά του ο εκτελεστικός διευθυντής στον τομέα προμήθειας και εμπορίου της Mytilineos Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Η ευρωπαϊκή ζήτηση LNG έχει αυξηθεί σημαντικά, καλύπτοντας το 32% των παγκόσμιων ποσοτήτων που διακινήθηκαν το 2022, έναντι 23% το 2020.
Προβλέπεται, μάλιστα, η παγκόσμια ζήτηση υγροποιημένου αερίου να αυξηθεί κατά 2-4% ετησίως έως το 2040. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν διάφορες αβεβαιότητες, παρά το γεγονός ότι οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις και όσες προβλέπεται να γίνουν φαίνεται να είναι επαρκείς για να καλύψουν τη μεσοπρόθεσμη ζήτηση. Τέσσερις αβεβαιότητες κατηγοριοποίησε ο κ. Κανελλόπουλος:
- Η εξέλιξη της ζήτησης σε συνάρτηση με τα θεμελιώδη της αγοράς.
- Οι γεωπολιτικές εντάσεις που μπορεί να επηρεάσουν την ασφάλεια του εφοδιασμού.
- Τα μακροοικονομικά δεδομένα και η δυνατότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση.
- Οι ρυθμιστικές εξελίξεις και οι απαιτήσεις της πράσινης μετάβασης.
Το ποιος θα πληρώσει αυτή τη μετάβαση είναι το πιο σημαντικό, τόνισε ο κ. Κανελλόπουλος. «Θα υπάρχει αύξηση του LNG στα επόμενα χρόνια, θα είναι αρκετό για την Ευρώπη. Εφόσον πληρώσεις, θα πάρεις. Θα είναι, όμως, η τιμή τέτοια που θα μπορέσει να δημιουργήσει ένα περιβάλλον ανάπτυξης;». Στο πλαίσιο αυτό, ο ίδιος υπογράμμισε την ανάγκη να υιοθετηθούν πολιτικές από την Ε.Ε. για την ενίσχυση της βιομηχανίας, γιατί σε διαφορετική περίπτωση εγκυμονούν διάφορα προβλήματα, κοινωνικά, απασχόλησης. «Εάν δεν έχουμε βιομηχανία, ποιο θα είναι το περιβάλλον ανάπτυξης;» διερωτήθηκε.
Τα δεδομένα στην Ελλάδα
Από την έναρξη της ρωσο-ουκρανικής κρίσης, περισσότερες από 10 ευρωπαϊκές χώρες έβαλαν σε τροχιά υλοποίησης νέα σχέδια κατασκευής τερματικών σταθμών αεριοποίησης, με 26 έργα, που αντιστοιχούν συνολικά σε 104,5 εκατ. τόνους σε ετήσια βάση. Το 70% της δυναμικότητας αυτής, όπως ανέφερε η κ. Γκάλι, θα προέλθει από πλωτούς τερματικούς σταθμούς.
«Η Ελλάδα και ο ΔΕΣΦΑ αποδείχθηκαν πολύ διορατικοί στο θέμα αυτό, με την επέκταση της Ρεβυθούσας το 2018», επισήμανε η ίδια. Σήμερα, πάνω από το 50% των εισαγωγών της Ρεβυθούσας προέρχεται από τη Mytilineos.
Επιπλέον, ο ΔΕΣΦΑ συμμετέχει ως μέτοχος και στο FSRU της Αλεξανδρούπολης, της εταιρείας Gastrade. Το ειδικά διαμορφωμένο πλοίο έχει αποπλεύσει ήδη από τη Σιγκαπούρη και αναμένεται να φθάσει στην Αλεξανδρούπολη μέσα στο επόμενο δεκαήμερο, ώστε να ξεκινήσει την εμπορική λειτουργία του το FSRU μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου του 2024.
Με την πρόσθετη αυτή εγκατάσταση η Ελλάδα θα μπορεί όλο και περισσότερο να διαδραματίσει ρόλο ως πύλη εισόδου για την κάλυψη των αναγκών χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που εξαρτώνται ακόμη από το ρωσικό φυσικό αέριο, επισήμανε η κ. Γκάλι.
Η κατασκευή ενός ακόμη FSRU βρίσκεται σε στάση αναμονής, καθώς εκκρεμεί η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης. Πρόκειται για το τερματικό της εταιρίας Διώρυγα Gas, του ομίλου Motοr Oil, στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας.
Εξάλλου, ένα χρόνο πριν ο ΔΕΣΦΑ, η Gastrade, η ICGB (εταιρεία διαχείρισης του αγωγού IGB) υπέγραψαν μαζί με τους Διαχειριστές Μεταφοράς φυσικού αερίου της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας συμφωνία για την προώθηση και ανάπτυξη του Κάθετου Διαδρόμου, με στόχο τη διοχέτευση επιπλέον ποσοτήτων LNG μέσω της Ελλάδος στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στο πρώτο εξάμηνο του 2024, ανακοίνωσε η κ. Γκάλι, θα γίνει από κοινού market test με δεσμευτικές προσφορές για την κατανομή της χωρητικότητας και την έγκριση των αναγκαίων έργων.
«Είναι η κατάλληλη στιγμή οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να καθορίσουν καλύτερα τα μακροπρόθεσμα σχέδια ενεργειακής ασφάλειας τόσο για τα επόμενα 2-3 χρόνια όσο και μετά το 2030, καθώς ο κόσμος θα απαιτεί όλο και περισσότερη ενέργεια και η Ευρώπη θα κινδυνεύσει να πληρώσει πάλι υψηλότερες τιμές στο μέλλον, αν δεν εξασφαλίσει επαρκείς μακροπρόθεσμες ποσότητες LNG για την ομαλή μετάβαση σε άλλες πηγές ενέργειας», κατέληξε η κ. Γκάλι.