Χιλιάδες εκτιμάται πως είναι οι συνταξιούχοι που αναμένουν διάταξη του μίνι ασφαλιστικού, η οποία αφορά τη δυνατότητα λήψης του 40% της σύνταξής τους σε όσους μη μισθωτούς οφείλουν στον ΕΦΚΑ μεταξύ 20.000 και 30.000 ευρώ και σε όσους αγρότες χρωστούν αντίστοιχα μεταξύ 6.000 και 10.000 ευρώ.
Ακόμη περισσότεροι εκτιμάται πως είναι οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι για τους οποίους από την 1η Ιανουαρίου 2024 θεσπίζεται μη ανταποδοτικός «πόρος υπέρ ΕΦΚΑ», ίσος με το 10% του εισοδήματος από την εργασία.
Παράλληλα βέβαια, θα λαμβάνουν το σύνολο της κύριας και επικουρικής τους σύνταξης, χωρίς περικοπή του 30%, καθώς στόχος της διάταξης που περιλαμβάνεται στο μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο είναι η ενθάρρυνση της νόμιμης απασχόλησης συνταξιούχων.
Για τους μη μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους, ο πόρος θα είναι ίσος με το 50% της ασφαλιστικής κλάσης που έχουν επιλέξει, για κύρια ασφάλιση, ενώ σε περιπτώσεις που προβλέπεται και επικούρηση, θα καταβάλλει επιπλέον των ασφαλιστικών εισφορών, πόρο ίσο με το 40% της ασφαλιστικής κατηγορίας για κύρια ασφάλιση και 40% της κατηγορίας για επικουρική. Σε ετήσια βάση, ο πόρος δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το 12πλάσιο της εθνικής σύνταξης.
Το μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο που δίνεται σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να κατατεθεί στη Βουλή εντός του Δεκεμβρίου, περιλαμβάνει μια σειρά από σημαντικές διατάξεις, που έχουν εξαγγελθεί εδώ και καιρό και αναμένονται με αγωνία από χιλιάδες ενδιαφερόμενους. Στην πλειοψηφία τους, πρόκειται για συνταξιούχους που συνεχίζουν να εργάζονται. Αυτοί, με το νέο μοντέλο που προωθείται, από 1.1.2024 θα επιβαρύνονται με 10% «πόρο υπέρ ΕΦΚΑ».
Προσοχή: Αυτός ο πόρος είναι επιπλέον των ασφαλιστικών εισφορών που θα καταβάλλουν έτσι κι αλλιώς, για την ασφαλιστέα τους απασχόληση, οι συνταξιούχοι. Ο πόρος επιμερίζεται σε 7,7% για κύρια ασφάλιση και 2,2% για επικουρική. Για τους συνταξιούχους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους που δεν έχουν επικούρηση, θα επιβάλλεται πρόσθετη επιβάρυνση μόνο για την ασφάλιση στην κύρια σύνταξη ίση με το 50% επί της ασφαλιστικής κατηγορίας που έχουν επιλέξει. Εάν έχουν επικούρηση, η επιβάρυνση που θα επιβληθεί επιπλέον θα είναι 40% επί της ασφαλιστικής κατηγορίας που έχουν επιλέξει για κύρια ασφάλιση και 40% επί της αντίστοιχης για επικούρηση.
Θα προβλέπεται βέβαια και ετήσιο πλαφόν, ίσο της εθνικής σύνταξης επί 12, ήτοι (με τα σημερινά δεδομένα) 4.965 ευρώ.
Να σημειωθεί ότι εντός του 2024 αναμένεται και η ενεργοποίηση της ήδη ψηφισμένης εδώ και χρόνια διάταξης, που ορίζει την αξιοποίηση του επιπλέον χρόνου ασφάλισης των εργαζόμενων συνταξιούχων, στην προσαύξηση της σύνταξης. Η σχετική διάταξη ψηφίστηκε το 2020 (Ν. 4670/2020), προκειμένου οι καταβληθείσες εισφορές να χρησιμοποιούνται για την προσαύξηση του ανταποδοτικού μέρους της κύριας και της επικουρικής σύνταξης των εργαζόμενων συνταξιούχων, όμως ακόμη δεν έχει παραδοθεί στον ΕΦΚΑ το σχετικό λογισμικό για την υλοποίησή της.
Ασφαλισμένοι με χρέη
Σε αναμονή για τη ρύθμιση που θα διευθετεί το χρέος ύψους έως και 30.000 ευρώ βρίσκονται επίσης χιλιάδες πολίτες που έχουν συμπληρώσει την προβλεπόμενη ηλικία αλλά λόγω των οφειλών δεν γίνεται δεκτή η αίτηση συνταξιοδότησής τους από τον ΕΦΚΑ. Και αυτό γιατί μέχρι σήμερα, οφειλέτες με χρέη πάνω από 20.000 ευρώ (6.000 ευρώ για τους αγρότες) δεν μπορούν να λάβουν σύνταξη, εάν δεν αποπληρώσουν εφάπαξ το υπερβάλλον ποσό.
Με τη νέα διάταξη αυξάνονται τα ανώτατα όρια οφειλών για συνταξιοδότηση από 20.000 ευρώ σε 30.000 ευρώ και από 6.000 ευρώ σε 10.000 ευρώ για οφειλές στον π. ΟΓΑ. Υπό την προϋπόθεση ότι ο εν δυνάμει συνταξιούχος θα συναινέσει σε έλεγχο των καταθέσεών του, ώστε να μην υπερβαίνουν τις 12.000 ευρώ (ή τις 6.000 ευρώ για αγρότες). Έως ότου το οφειλόμενο ποσό πέσει στις 20.000 ευρώ, θα παρακρατείται τουλάχιστον το 60% του μηνιαίου ποσού σύνταξης.
Από τις 20.000 ευρώ και κάτω, θα εφαρμόζεται συμψηφισμός της οφειλής με τμήμα της σύνταξης, σε 60 κατ’ ανώτατο όριο μηνιαίες δόσεις, όπως ισχύει και σήμερα. Το μηνιαίως συμψηφιζόμενο ποσό της σύνταξης δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού της μηνιαίας δόσης.
Ο οφειλέτης θα πρέπει να έχει συμπληρώσει το 67ο έτος ηλικίας του και επιπλέον να έχει καταβάλει εισφορές για τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης.
Στις διατάξεις του μίνι ασφαλιστικού συγκαταλέγονται επίσης οι εξής:
- Καταβολή επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ και της ΔΥΠΑ με προπληρωμένη κάρτα. Η ένταξη των επιδομάτων στη διαδικασία θα είναι σταδιακή. Από το καταβαλλόμενο ποσό κάθε επιδόματος, βοηθήματος, παροχής ή ενίσχυσης, τουλάχιστον το 50% θα πρέπει να δαπανάται αποκλειστικά μέσω της κάρτας, η οποία θα εκδίδεται χωρίς επιβάρυνση από τους δικαιούχους. Δεν θα ενταχθούν στην κάρτα, μεταξύ άλλων, τα αναπηρικά επιδόματα, τα επιδόματα ανασφάλιστων υπερηλίκων, ομογενών προσφύγων, εισοδηματικής ενίσχυσης οικογενειών ορεινών και μειονεκτικών περιοχών καθώς και τα επιδόματα στέγασης.
- Χορήγηση δικαιώματος ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας στις αυτοαπασχολούμενες όχι μόνο του πρώην ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ αλλά και ασφαλιστικών ταμείων όπως ΤΑΥΤΕΚΩ και ΕΤΑΠ ΜΜΕ καθώς και σε αγρότισσες. Έτσι, όλες οι νέες μη μισθωτές, ασφαλιστικά ενήμερες μητέρες θα λαμβάνουν μηνιαίο επίδομα μητρότητας από τη ΔΥΠΑ ύψους 780 ευρώ (κατώτατος μισθός) για 9 μήνες. Το επίδομα μητρότητας θα καταβάλλεται εφόσον η μητέρα έχει λάβει επιδότηση για κυοφορία και λοχεία από οποιονδήποτε ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ Φορέα, Τομέα, Κλάδο ή Λογαριασμό ασφάλισης μισθωτών ή άλλο φορέα ασφάλισης ασθένειας μισθωτών.
- Απλοποίηση της διαδικασίας για τη λήψη επικουρικής σύνταξης για όλα τα Ταμεία. Βασική προϋπόθεση θα θεωρείται στο εξής η συμπλήρωση 15ετίας (4.500 ένσημα) είτε σε έναν φορέα είτε με διαδοχική ασφάλιση, κάτι που σήμερα ισχύει μόνο για το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, και όχι με τις προϋποθέσεις που προέβλεπε το κάθε Ταμείο. Η εφαρμογή των ενιαίων κανόνων για την απονομή των επικουρικών συντάξεων θα επιτρέπει την υπαγωγή τους στη διαδικασία fast track, δηλαδή θα εκδίδονται εντός προθεσμίας τριών μηνών από την ημερομηνία απονομής κύριας σύνταξης.
- Χορήγηση επιδόματος προσωπικής διαφοράς 200, 150 και 100 ευρώ σε συνταξιούχους του ΕΦΚΑ που δεν δικαιούνται τις αυξήσεις του 2024 καθώς διατηρούν προσωπική διαφορά κύριας σύνταξης άνω των 10 ευρώ. Η πληρωμή του επιδόματος έχει προγραμματιστεί να γίνει κοντά στα Χριστούγεννα. Το επίδομα είναι ανάλογο της κύριας σύνταξης ή του αθροίσματος κύριων συντάξεων. Συντάξεις άνω των 1.600 ευρώ δεν παίρνουν επίδομα.
- Πληρωμή εισφορών Ελεύθερων Επαγγελματιών και όχι Αγροτών θα καταβάλλουν από την 1η Ιανουαρίου 2024 όσοι αγρότες λειτουργούν παράλληλα τουριστικά καταλύματα έως 10 δωματίων.
Τα επαγγελματικά ταμεία
Στο ίδιο νομοσχέδιο προβλέπονται και αλλαγές στη νομοθεσία των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (TEA). Ορίζεται ότι από 1/1/2025 θα εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδας τόσο σε ό,τι αφορά την τήρηση της νομοθεσίας όσο και ως προς τη βιωσιμότητά τους και την επενδυτική τους στρατηγική και επιτρέπεται η σύσταση πολυεργοδοτικών ΤΕΑ ενώ θεσπίζονται ενιαίοι κανόνες χρηστής διακυβέρνησης.
Όσον αφορά τη φορολογική αντιμετώπιση, προβλέπεται (όπως και για τα ομαδικά ασφαλιστήρια των ιδιωτικών εταιρειών) κλιμακωτή φορολόγηση των παροχών, ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης κάθε ασφαλισμένου. Όσο περισσότερος χρόνος έχει διανυθεί σε ΤΕΑ ή Ομαδικό Ασφαλιστικό Συμβόλαιο, τόσο μικρότερος είναι ο συντελεστής φορολόγησης, ώστε να ενισχύεται η μακροπρόθεσμη αποταμίευση. Επιπλέον, παρέχονται επιπρόσθετα φορολογικά κίνητρα για την καταβολή σύνταξης μέσω της οποίας διασφαλίζεται συμπληρωματικό εισόδημα καθ’ όλη τη διάρκεια του συνταξιοδοτικού βίου. Ετσι,
- Για 0-5 έτη ασφάλισης, προβλέπεται 20% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 10% για τη σύνταξη.
- Για 6-15 έτη ασφάλισης, προβλέπεται 15% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 7,5% για τη σύνταξη.
- Για 16-25 έτη ασφάλισης, προβλέπεται 10% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 5 % για τη σύνταξη.
- Για 26 έτη ασφάλισης και άνω, προβλέπεται 5% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 2,5% για τη σύνταξη.