Πέρυσι, υπό το βάρος της ενεργειακής κρίσης, το οικονομικό επιτελείο καλούσε τους καταναλωτές να γυρίσουν την πλάτη στο φυσικό αέριο και τον ηλεκτρισμό για τη θέρμανση των νοικοκυριών, καθιερώνοντας μάλιστα διπλάσιο επίδομα θέρμανσης σε όσους το έκαναν.
Φέτος, με την τιμή του φυσικού αερίου να κυμαίνεται κοντά στα 50 ευρώ ανά μεγαβατώρα, σε μεγάλη απόσταση ασφαλείας από το ιστορικό υψηλό των 340 ευρώ ανά μεγαβατώρα αλλά αισθητά υψηλότερο από το προπολεμικό (στην Ουκρανία) εύρος των 15-20 ευρώ, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ανακοινώσει τη χορήγηση επιδόματος θέρμανσης και σε όσους χρησιμοποιούν ηλεκτρικό ρεύμα για να ζεσταθούν τον χειμώνα, με τα ίδια κριτήρια που θα ισχύσουν και για όσους καταναλώνουν πετρέλαιο θέρμανσης, ξύλα, φυσικό αέριο ή πέλετ.
Με τα σημερινά δεδομένα, η απόφαση αυτή αναμένεται να δώσει ανάσα στα νοικοκυριά. Το πετρέλαιο θέρμανσης με τιμή, χωρίς επιδότηση, στο 1,429 ευρώ το λίτρο θεωρείται κάθε άλλο παρά φθηνό και δεν αποκλείεται να γίνει ακόμα ακριβότερο τους επόμενους μήνες σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.
Πριν την έναρξη των χερσαίων επιχειρήσεων του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, η διεθνής τιμή του πετρελαίου δοκίμασε χαμηλότερα επίπεδα διαπραγμάτευσης έως και τα 88 δολάρια το βαρέλι, υπό το βάρος προβλέψεων για ασθενική ζήτηση. Κανένας όμως δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο νέας έκρηξης των τιμών του πετρελαίου και ακόμα χειρότερα μιας νέας ενεργειακής κρίσης, η οποία θα υπαγορεύσει επαναπροσδιορισμό της δημοσιονομικής πολιτικής, αυτή τη φορά σε καθεστώς περιοριστικής νομισματικής πολιτικής καθώς η μάχη του πληθωρισμού δεν έχει ακόμα κερδηθεί.
Είναι το σενάριο το οποίο απεύχεται και η ΕΚΤ, η οποία στη λογική του «βλέποντας και κάνοντας» πάτησε την περασμένη εβδομάδα φρένο στις αυξήσεις επιτοκίων, με την Κριστίν Λαγκάρντ να καθιστά απολύτως ξεκάθαρο ότι «αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να υπάρξουν και νέες αυξήσεις επιτοκίων».
Η εξίσωση δυσκολεύει πολύ, σε ένα τέτοιο σενάριο, καθώς οι κυβερνήσεις θα βρεθούν και πάλι στη «γωνία» των κοινωνικών πιέσεων για αύξηση των μέτρων στήριξης, τα οποία θεωρητικά και πρακτικά πρέπει έως το τέλος του έτους να έχουν αποσυρθεί.
Το νέο επίδομα
Σε αυτό το περιβάλλον και με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, ο υπουργός Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης αναμένεται να ανακοινώσει εντός της εβδομάδας την επέκταση χορήγησης επιδόματος θέρμανσης και σε όσους καίνε ρεύμα για να ζεσταθούν. Τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια θα είναι ενιαία και μάλιστα προσαυξημένα (στο εισόδημα) για οικογένειες με παιδιά.
Αθροιστικά, περισσότερα από 2 ή ακόμα και 2,5 εκατομμύρια νοικοκυριά αναμένεται να ενισχυθούν φέτος με το ύψος του επιδόματος να κινείται πέριξ των 400 εκατ. ευρώ. Από αυτά, περισσότερα από 1 εκατ. νοικοκυριά θα λάβουν το κλασικό επίδομα θέρμανσης με πόρους 237 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό και επιπλέον 1 με 1,5 εκατ. νοικοκυριά θα μοιραστούν κονδύλια της τάξεως των 150-200 εκατ. ευρώ από πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.
Οι αιτήσεις
Η πρώτη δόση του επιδόματος θέρμανσης αναμένεται να καταβληθεί τον Δεκέμβριο και η πλατφόρμα MyΘέρμανση αναμένεται να ανοίξει για υποβολή αιτήσεων μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου.
Όσοι δικαιούνται επιδότηση λόγω χρήσης πετρελαίου, φυσικού αερίου, ξύλων ή πέλετ θα λάβουν την επιδότηση με την υποβολή των σχετικών παραστατικών ενώ για όσους καίνε ρεύμα, υπάρχουν δύο σχολές σκέψης για την καταβολή του. Είτε να εμφανίζονται αυξημένοι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας τον χειμώνα, υποδεικνύοντας χρήση ρεύματος για θέρμανση με κλιματιστικά, ηλεκτρικά καλοριφέρ ή αντλίες θερμότητας, ή εναλλακτικά να δοθεί απλώς στα υπόλοιπα νοικοκυριά που δεν λαμβάνουν επίδομα πετρελαίου, με το σκεπτικό ότι αφού πληρούν τα κριτήρια, με κάποιο τρόπο ζεσταίνονται τον χειμώνα…
Οι πληρωμές
Το επίδομα θέρμανσης κυμαίνεται από 100 έως και 800 ευρώ, ανάλογα με την περιοχή και τη σύνθεση του νοικοκυριού και θα αφορά όλους όσοι πληρούν τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
Η πληρωμή του επιδόματος σχεδιάζεται να γίνει σε τρεις δόσεις.
- Έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2023, για το σύνολο των αγορών που θα τιμολογηθούν υπό την προϋπόθεση καταχώρισης των απαιτούμενων στοιχείων έως και τις 15 Δεκεμβρίου 2023.
- Έως τις 29 Φεβρουαρίου 2024, για το σύνολο των αγορών που θα τιμολογηθούν έως την 31η Ιανουαρίου 2023 και υπό την προϋπόθεση καταχώρισης των απαιτούμενων στοιχείων έως και τη 15η Φεβρουαρίου 2024.
- Έως τις 28 Απριλίου 2023, για το σύνολο των αγορών που θα τιμολογηθούν έως την 31η Μαρτίου 2024 και υπό την προϋπόθεση καταχώρισης των απαιτούμενων στοιχείων έως και τη 14η Απριλίου 2024.
Τα κριτήρια
Στο μέτωπο των κριτηρίων οι αλλαγές είναι δύο: η αύξηση του εισοδηματικού ορίου για οικογένειες και η καθιέρωση κόφτη τζίρου (έως 80.000 ευρώ) για φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.
Έτσι λοιπόν δικαιούχοι επιδόματος είναι φυσικά πρόσωπα των οποίων το συνολικό οικογενειακό εισόδημα, πραγματικό ή τεκμαρτό, δεν υπερβαίνει τις 16.000 ευρώ για άγαμο υπόχρεο ή υπόχρεο σε κατάσταση χηρείας ή εν διαστάσει και 24.000 ευρώ για έγγαμο υπόχρεο ή τους έγγαμους ή τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης που υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση ή τους έγγαμους που υποβάλλουν φορολογική δήλωση ή τα φυσικά πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και έχουν υποβάλει κοινή φορολογική δήλωση χωρίς τέκνα.
Τα ποσά αυτά αυξάνονται κατά 5.000 ευρώ για κάθε παιδί. Για μονογονεϊκή οικογένεια, το εισόδημα δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 27.000 ευρώ, με προσαύξηση 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο μετά το πρώτο. Παράλληλα η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ για τους άγαμους και τις 300.000 ευρώ για τους έγγαμους ή μέρη συμφώνου συμβίωσης και τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Η βάση υπολογισμού του επιδόματος θέρμανσης καθορίζεται στα 350 ευρώ για όλους τους δικαιούχους, το οποίο θα πολλαπλασιάζεται με έναν συντελεστή επιδότησης, ονομαζόμενο «συντελεστή βαθμοημέρας» και κλιμακούμενο από 0,12 έως 1,62, ανάλογα με το κρύο που επικρατεί σε κάθε περιοχή της χώρας, προκειμένου να προκύψει το ποσό επιδόματος που δικαιούται ο κάθε ενδιαφερόμενος.
Επιπλέον, το ποσό του επιδόματος, όπως διαμορφώνεται μετά τον πολλαπλασιασμό της βάσης υπολογισμού με τον συντελεστή επιδότησης, θα προσαυξάνεται για κάθε εξαρτώμενο τέκνο του δικαιούχου κατά 20%.
Για όσους δικαιούχους διαμένουν σε περιοχές όπου οι κλιματικές συνθήκες χαρακτηρίζονται τον χειμώνα από δριμύ ψύχος και ο συντελεστής επιδότησης είναι ίσος με το 1 ή μεγαλύτερος από το 1, τα ποσά του επιδόματος θα είναι προσαυξημένα περαιτέρω κατά 25%, με το μέγιστο ποσό να φτάνει μέχρι τα 1.000 ευρώ (αντί τα 800 ευρώ).