Πώς θα επιλέγονται οι διοικήσεις στο δημόσιο

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για το νέο πλαίσιο επιλογής διοικήσεων των φορέων του δημοσίου και ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς τους.

Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί την Τρίτη 24 Οκτωβρίου και το περιεχόμενό της έχει αναρτηθεί στην παρακάτω διεύθυνση: 

http://www.opengov.gr/ypes/?p=8953 

Ακολουθούν εννέα χρήσιμες ερωτήσεις και απαντήσεις για το νομοσχέδιο: 

1. Ποιους οργανισμούς αφορά το νέο νομοσχέδιο επιλογής διοικήσεων φορέων του Δημοσίου;

Πρόκειται για νομοσχέδιο με το οποίο θεσμοθετείται ένα νέο, ευέλικτο και πιο στοχευμένο σύστημα επιλογής και αξιολόγησης των διοικήσεων των φορέων του Δημοσίου Τομέα. Το νομοσχέδιο αφορά περισσότερες από 600 θέσεις Προέδρων, Αντιπροέδρων, Διοικητών, Αναπληρωτών Διοικητών, Υποδιοικητών, Διευθύνοντων και Εντεταλμένων Συμβούλων σε φορείς του Δημοσίου Τομέα (Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου για τα οποία η επιλογή των διοικήσεων ανήκει στην Κυβέρνηση). Συμπεριλαμβάνονται:

• νομικά πρόσωπα των οποίων οι αρμοδιότητες εκτείνονται σε όλη την επικράτεια (π.χ. Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης),
• νομικά πρόσωπα των οποίων οι αρμοδιότητες έχουν όλως ειδικό χαρακτήρα ή εκτείνονται σε συγκεκριμένη περιοχή της χώρας (π.χ. δημόσιες βιβλιοθήκες, αθλητικά κέντρα), και
• τα νοσοκομεία. 

2. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι του νομοσχεδίου;

• Η αναβάθμιση των απαιτήσεων για κάθε θέση, ώστε τα στελέχη που θα επιλέγονται να έχουν αυξημένα προσόντα και ικανότητες.
• Η ενίσχυση της αξιοκρατίας και της διαφάνειας.
• Η αποτελεσματικότητα του συστήματος μέσω της επιτάχυνσης των διαδικασιών.
• Η αξιολόγηση των διοικήσεων, ώστε αν επιτυγχάνουν τους στόχους τους να ανταμείβονται οικονομικά, και αν δεν τους επιτυγχάνουν, να αντικαθίστανται. 

3. Ποια είναι τα ελάχιστα (on-off) κριτήρια για συμμετοχή στη διαδικασία επιλογής;

Όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να κατέχουν υποχρεωτικά πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης, πολύ καλή ή καλή, κατά περίπτωση, γνώση ξένης γλώσσας και 10 έτη εργασιακής εμπειρίας (8 έτη για νοσοκομεία με 400 ή λιγότερες κλίνες και 6 έτη για φορείς τοπικής εμβέλειας ή όλως ειδικού χαρακτήρα). Επίσης, πρέπει να υπάρχει συνάφεια ενός πτυχίου τους ή/και (κατά περίπτωση) 5 ετών εργασιακής εμπειρίας τους προς το αντικείμενο της θέσης ή την άσκηση διοίκησης (3 ετών για φορείς τοπικής εμβέλειας ή όλως ειδικού χαρακτήρα). Παράλληλα, διεξάγεται τεστ δεξιοτήτων των υποψηφίων για ορισμένες ομάδες φορέων με άμεσα και αξιόπιστα αποτελέσματα, κατά τα διεθνή πρότυπα, διασφαλίζοντας την καταλληλότητα των υποψηφίων για τις προκηρυσσόμενες θέσεις. 

4. Με ποιον τρόπο θα γίνεται η επιλογή στελεχών; 

1. Έκδοση πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος από το εποπτεύον Υπουργείο, κατόπιν ελέγχου του ΑΣΕΠ.
2. Για νομικά πρόσωπα των οποίων οι αρμοδιότητες εκτείνονται σε όλη την επικράτεια, τις Υγειονομικές Περιφέρειες και τα νοσοκομεία, διεξαγωγή γραπτής δοκιμασίας διακρίβωσης των δεξιοτήτων των υποψηφίων με ηλεκτρονικό τρόπο (π.χ. ερωτήσεις επί παραγωγικού συλλογισμού). Η γραπτή δοκιμασία, η οποία θεσμοθετείται για πρώτη φορά οριζοντίως στον Δημόσιο Τομέα, θα διενεργείται από το ΑΣΕΠ σε συνεργασία με φορείς του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα.
3. Μοριοδότηση των τυπικών προσόντων και της εργασιακής εμπειρίας των επιλέξιμων υποψηφίων, με προσαύξηση της βαθμολογίας της γραπτής δοκιμασίας.
4. Κλήση σε δομημένη συνέντευξη από την αρμόδια Επιτροπή Επιλογής Στελεχών των 7 πρώτων υποψηφίων για κάθε θέση.
5. Κατάρτιση πίνακα των τριών επικρατέστερων υποψηφίων από την αρμόδια Επιτροπή Επιλογής Στελεχών & επιλογή ενός εκ των τριών από τον αρμόδιο Υπουργό (ή τους αρμόδιους Υπουργούς ή το Υπουργικό Συμβούλιο, κατά λόγο αρμοδιότητας). 

5. Τι είναι τα τεστ δεξιοτήτων και προσωπικότητας; Πού αλλού εφαρμόζονται;

Τα τεστ δεξιοτήτων αξιολογούν ικανότητες και προσόντα που δεν σχετίζονται με συγκεκριμένες γνώσεις και άρα δεν μπορούν να συνυπολογιστούν με τη μοριοδότηση των τυπικών προσόντων. Για παράδειγμα, ελέγχουν την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, ανάλυσης πληροφοριών, την αντίληψη των υποψηφίων για τους εαυτούς τους, τη διαχείριση συναισθημάτων, την ομαδικότητα. Τα τεστ αυτά χρησιμοποιούνται ευρέως στον δημόσιο τομέα σε άλλες χώρες, και στον ιδιωτικό τομέα και στη χώρα μας. Ενδεικτικές ερωτήσεις των τεστ αυτών θα δοθούν στη δημοσιότητα για την προετοιμασία των υποψηφίων. 

6. Πώς ενισχύεται η αξιοκρατία και η διαφάνεια;

Το ΑΣΕΠ ενισχύει το αδιάβλητο της διαδικασίας. Μέλη του ΑΣΕΠ προεδρεύουν των Επιτροπών Επιλογής Στελεχών για φορείς πανελλαδικής εμβέλειας και νοσοκομεία, ενώ για τους υπόλοιπους φορείς διεξάγεται δειγματοληπτικός έλεγχος από το ΑΣΕΠ. Επιπλέον, θεσμοθετούνται κοινές διαδικασίες επιλογής ανά ομάδα φορέων του Δημοσίου Τομέα με δίκαια και διαφανή κριτήρια. Παράλληλα, αυξάνεται η διάρκεια της θητείας των διοικήσεων από 3 σε 4 έτη, ώστε να έχουν ικανότερο χρόνο για την ολοκλήρωση του έργου τους. 

7. Πώς γίνεται πιο γρήγορο και αποτελεσματικό το σύστημα;

Ενδεικτικά:

• Συγκροτούνται ταυτόχρονα πολλαπλές Επιτροπές Επιλογής Στελεχών οι οποίες θα λειτουργούν παράλληλα, αντί για μία Επιτροπή Επιλογής για το σύνολο των φορέων.
• Προβλέπεται η δυνατότητα ομαδοποίησης των προκηρύξεων, π.χ. μία προκήρυξη για 120 θέσεις διοικητών νοσοκομείων αντί για 120 ξεχωριστές προκηρύξεις.
• Προβλέπονται συγκεκριμένες αποκλειστικές προθεσμίες για την έκδοση προσκλήσεων, για την υποβολή και εκδίκαση ενστάσεων.
• Μόνο οι πρώτοι 7 υποψήφιοι στη σειρά κατάταξης καλούνται για συνέντευξη, και όχι όλοι οι υποψήφιοι, μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο που απαιτείται για την πλήρωση των θέσεων. 

8. Θα πραγματοποιείται αξιολόγηση των διοικήσεων;

Ναι. Θεσπίζονται ετήσια σχέδια δράσης για κάθε φορέα, τα οποία περιλαμβάνουν προγραμματισμό δράσεων και ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους με συγκεκριμένους δείκτες απόδοσης. Οι διοικήσεις των φορέων υπογράφουν συμβόλαια απόδοσης με τον αρμόδιο Υπουργό από την αρχή της θητείας τους και αξιολογούνται σε ετήσια βάση, με δυνατότητα οικονομικής επιβράβευσης (bonus παραγωγικότητας) ή άμεσης λήξης της θητείας ανάλογα με την επίτευξη ή μη των τεθέντων στόχων, διασφαλίζοντας τη λογοδοσία. 

9. Ποια είναι τα οφέλη για τους πολίτες;

Οι διοικήσεις φορέων θα είναι υψηλότερης ποιότητας και θα έχουν περισσότερες δυνατότητες. Σε συνδυασμό με την αυξημένη διαφάνεια και αντικειμενικότητα στην επιλογή των διοικήσεων και τη συνεχή αξιολόγησή τους, οι πολίτες θα απολαμβάνουν καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες και ταχύτερη εξυπηρέτηση.