Τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής και συγκεκριμένα των υψηλών θερμοκρασιών και των πυρκαγιών στον τουριστικό κλάδο της Ευρώπης διερευνά ο οίκος αξιολόγησης Moody’s, προβλέποντας σημαντικές αλλαγές τόσο ως προς τη λειτουργία και τη φερεγγυότητα των τουριστικών επιχειρήσεων, όσο και ως προς τις επιλογές των ταξιδιωτών σε ό,τι αφορά τους προορισμούς και την περίοδο των διακοπών τους.
Εστιάζοντας στα ξενοδοχεία, η Moody’s αναμένει αύξηση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων, ως αποτέλεσμα των ακραίων καιρικών φαινομένων. Σε πρώτη φάση, προβλέπει αύξηση του ενεργειακού κόστους, καθώς ενδέχεται να χρειαστεί κλιματισμός εντός των ξενοδοχείων για μεγαλύτερες περιόδους, δεδομένων των υψηλών θερμοκρασιών.
Εκτός από την αύξηση του ενεργειακού κόστους, πάντως, το οποίο αντιστοιχεί στο 10%-20% των λειτουργικών εξόδων μιας επιχείρησης, εξαιρουμένου του μισθολογικού κόστους, τα ξενοδοχεία θα κληθούν να επωμιστούν σε δεύτερη φάση τα έξοδα που θα προκύψουν εάν οι επισκέπτες τους χρειαστεί να επαναπατριστούν ή να αλλάξουν κατάλυμα, λόγω κάποιου ακραίου καιρικού φαινομένου.
Όπως επισημαίνεται, οι μεγαλύτερου μεγέθους εταιρείες με εντονότερη διαφοροποίηση θα μπορέσουν να απορροφήσουν πιο εύκολα την αύξηση στο κόστος λειτουργίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Moody’s φέρνει ως παράδειγμα τη γερμανική TUI, η οποία, μετά τις πυρκαγιές στη Ρόδο αυτό το καλοκαίρι, δαπάνησε 25 εκατ. ευρώ για να καλύψει το κόστος των ακυρώσεων, των αποζημιώσεων και των πτήσεων επαναπατρισμού. Ωστόσο, το ποσό αυτό ήταν μικρότερο από το 2% του συνολικού EBITDA της εταιρείας.
Μία ακόμη αρρυθμία που προκαλούν οι καύσωνες και οι πυρκαγιές είναι η προσωρινή ανάσχεση των κρατήσεων, εξού και, όπως αναφέρεται, η μεγαλύτερη συχνότητα των πυρκαγιών και οι καύσωνες ενδέχεται να οδηγήσουν σε υψηλότερα ποσοστά ακυρώσεων και χαμηλότερο ρυθμό κρατήσεων της τελευταίας στιγμής.
Η Moody’s αναφέρει το παράδειγμα του ομίλου NH Hotel, ο οποίος διαχειρίζεται τέσσερα ακίνητα στη Σικελία που δεν επηρεάστηκαν άμεσα από τις πυρκαγιές αυτό το καλοκαίρι. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των τριών εβδομάδων που μαίνονταν οι πυρκαγιές, οι ακυρώσεις αυξήθηκαν έως και 5%. Χάρη στην υψηλή διαφοροποίηση του προϊόντος της, πάντως, η NH δεν κατέγραψε μεγάλες ζημιές αφού οι ακυρώσεις ήταν περιορισμένες.
Το έτερο παράδειγμα του οίκου αξιολόγησης αφορούσε την Ελλάδα και τον ξενοδοχειακό όμιλο Sani/Ikos, σύμφωνα με τον οποίο οι ακυρώσεις κρατήσεων δεν αυξήθηκαν πολύ στα δύο resorts που διαθέτει στην Κέρκυρα, ένα τμήμα της οποίας εκκενώθηκε τον Ιούλιο λόγω πυρκαγιάς. Ωστόσο, οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, που αντιστοιχούν σε ένα μικρό ποσοστό του συνόλου, ήταν χαμηλότερες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Ο όμιλος με τα ξενοδοχεία που διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό του έχει σήμερα παρουσία στην Ελλάδα, απ’ όπου και προήλθε το 84% των συνολικών εσόδων το 2022, και στην Ισπανία και πλέον ποντάρει στη γεωγραφική διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων του, με την ενίσχυση του αποτυπώματός του στην Ιβηρική χερσόνησο, και συγκεκριμένα στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.
Σύμφωνα με τη Moody’s, πάντως, ελλοχεύει ο κίνδυνος η Νότια Ευρώπη να γίνει λιγότερο ελκυστικός προορισμός διακοπών, εάν οι καύσωνες ενταθούν και οι πυρκαγιές γίνουν συχνότερες. Όπως αναφέρει, αυτό ενδέχεται να ανατρέψει το σκηνικό και σε επίπεδο τιμολογιακής πολιτικής. Η μέση τιμή διανυκτέρευσης στο peak της το καλοκαίρι διαμορφώθηκε στα 202 ευρώ στη Νότια Ευρώπη και στα 164 ευρώ για την Ευρώπη συνολικά, με αύξηση 39,6% και 39,1% αντίστοιχα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019.
Ωστόσο, παρατηρείται ότι η μέση τιμή δωματίου τον φετινό Ιούλιο ενισχύθηκε σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022. Συγκεκριμένα, οι τιμές σημείωσαν μικρότερη άνοδο στη Νότια Ευρώπη (7,4%) σε σχέση με την αντίστοιχη αύξηση (7,5%) που καταγράφηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Μία ακόμη τάση που ήδη διαπιστώνεται και εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί από την κλιματική αλλαγή αφορά την επιλογή των ταξιδιωτών να κάνουν διακοπές στις αρχές του φθινοπώρου και στα τέλη της άνοιξης, στα δύο άκρα της σεζόν, κάτι το οποίο θα ευνοούσε τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται τόσο στη Νότια όσο και στη Βόρεια Ευρώπη.
Για παράδειγμα, η TUI θα μπορούσε να επωφεληθεί από τη μετατόπιση της ζήτησης για προορισμούς που βρίσκονται πιο βόρεια. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι αναμένεται σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα μαζική συρρίκνωση του αριθμού των τουριστών στη Νότια Ευρώπη, η οποία παραμένει δημοφιλής προορισμός το καλοκαίρι.
Τέλος, σε περιοχές επιρρεπείς σε πυρκαγιές ελλοχεύει ένας ακόμη κίνδυνος για τις επιχειρήσεις, εκείνος της μείωσης της αξίας των ακινήτων. Οι χαμηλότερες αποτιμήσεις μπορεί να δυσκολέψουν τις εταιρείες με μεγάλο αριθμό ακινήτων να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση, επειδή η ασφάλεια που συνήθως παρέχει η ιδιοκτησία ακινήτων στους πιστωτές περιορίζεται όσο μειώνονται οι αποτιμήσεις.
Ωστόσο, η Νότια Ευρώπη ήταν ούτως ή άλλως αντιμέτωπη με πυρκαγιές, γεγονός που αντανακλάται στις αποτιμήσεις των ακινήτων που παρέμειναν σε γενικές γραμμές σταθερές το 2022, χάρη στην ισχυρή ανάκαμψη του τουρισμού.