Σχεδόν μία στις τρεις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της Μεταποίησης Κλωστοϋφαντουργικών υλών, Ένδυσης και Βιομηχανίας δέρματος (28,5%) και μία στις επτά των κλάδων Μεταποίηση-Υπόλοιπες Δραστηριότητες (15,1%) και Επισκευής Μηχανοκίνητων οχημάτων & Μοτοσικλετών (15%), από αυτές που ελέγχθηκαν, διαπιστώθηκε πως εισφοροδιαφεύγουν, έχοντας κατά κύριο λόγο αδήλωτους - ανασφάλιστους εργαζόμενους, αλλά και εργαζόμενους εκτός του δηλωμένου ωραρίου απασχόλησης.
Αντίστοιχα, έξι στις 10 επιχειρήσεις στους κλάδους Γεωργία, Αλιεία και Δασοκομία διαπιστώθηκε από την ειδική υπηρεσία του ΕΦΚΑ, ότι καταφεύγουν στη λύση της υποδηλωμένης απασχόλησης, καθώς σε αυτή την περίπτωση το πρόστιμο είναι μικρότερο.
Όσο για τα «κόλπα» που χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις, η δημιουργία εικονικών θυγατρικών επιχειρήσεων χωρίς καμία περιουσία, όπου οι «μπαταχτσήδες» του ΕΦΚΑ μεταφέρουν όλες τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις εργαζομένων τους, αλλά και ο ορισμός 90χρονων διαχειριστών που στην ουσία είναι «αχυράνθρωποι», κυρίως αλλοδαποί και υπερήλικες χωρίς την παραμικρή οικονομική επιφάνεια, καθώς και η μη απογραφή των επιχειρήσεων στο σύστημα, είναι κάποιες από τις πλέον συνηθισμένες παραβάσεις που εντοπίζουν τα Περιφερειακά Ελεγκτικά Κέντρα Ασφάλισης (ΠΕΚΑ) του ΕΦΚΑ.
Τα αποτελέσματα των ελέγχων δείχνουν πως δύο είναι οι κύριες μέθοδοι εισφοροδιαφυγής:
Α. Η μη ασφάλιση ή η ελλιπής ασφάλιση των εργαζομένων λόγω αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας. Η περίπτωση αυτή περιλαμβάνει:
- Τη μη απογραφή της επιχείρησης στο σύστημα.
- Τη μη ασφάλιση εργαζομένων για όλες τις ημέρες και ώρες που πράγματι παρέχουν εργασία.
- Τη μη ασφάλιση για το σύνολο των αποδοχών που πράγματι εισπράττουν.
- Την ασφάλισή τους για το σύνολο των αποδοχών που εισπράττουν, οι οποίες όμως υπολείπονται των νόμιμων.
- Την ασφάλιση εργαζομένων με άλλη ειδικότητα από αυτήν που πράγματι απασχολούνται, προς αποφυγήν πρόσθετων εισφορών.
- Την ασφάλιση με ιδιότητα (μη μισθωτοί, αγρότες) για την οποία υπάρχει χαμηλότερο κόστος ασφαλιστικών εισφορών.
Αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2022, τη μεγαλύτερη παραβατικότητα εμφανίζουν οι κλάδοι Μεταποίησης Κλωστοϋφαντουργικών υλών, Ένδυσης και Βιομηχανίας δέρματος (28,5%), Μεταποίηση-Υπόλοιπες Δραστηριότητες (15,1%), Επισκευής Μηχανοκίνητων οχημάτων και Μοτοσυκλετών (15%) και οι Κατασκευές (11,8%).
Όσον αφορά την αδήλωτη εργασία, πρωτοστατεί πάλι ο κλάδος Μεταποίησης Κλωστοϋφαντουργικών υλών, Ένδυσης και Βιομηχανίας δέρματος (30,5%) με μεγάλη διαφορά από τους υπόλοιπους αλλά και συγκριτικά με τον μέσο όρο του 6%. Στην απασχόληση εκτός ωραρίου, τα μεγαλύτερα ποσοστά εμφανίζουν οι κλάδοι Μεταποίησης Κλωστοϋφαντουργικών υλών, Ένδυσης και Βιομηχανίας δέρματος (25,6%) και Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Εστίασης (25,6%).
Όσο για τους κλάδους που βρέθηκαν οι μεγαλύτερες διαφορές στη δηλωμένη σε σχέση με την πραγματική απασχόληση, το υψηλότερο ποσοστό εντοπίστηκε στον κλάδο Γεωργία, Δασοκομία, Αλιεία (57,3%), παρόλο που οι έλεγχοι στη συγκεκριμένη κατηγορία δεν είναι υψηλοί σε απόλυτες τιμές. Ακολουθούν οι κλάδοι Διοικητικές και Υποστηρικτικές Δραστηριότητες (50,3%), Υπόλοιπες Δραστηριότητες της Μεταποίησης (43,8%), Επισκευή Μηχανοκίνητων Οχημάτων και Μοτοσικλετών (42,6%), Εκπαίδευση (38%) καθώς και Ενημέρωση κι Επικοινωνία (36,9%).
Β. Η συστηματική και διαχρονική αποφυγή καταβολής ασφαλιστικών εισφορών για τους ήδη ασφαλισμένους, η οποία εκδηλώνεται με τις ακόλουθες μορφές:
- Δημιουργία εικονικών θυγατρικών επιχειρήσεων, χωρίς να προκύπτει εμφανώς ότι είναι συνυπεύθυνες, με σκοπό τη μεταφορά του προσωπικού μεταξύ των επιχειρήσεων ή και τη μεταφορά των ασφαλιστικών υποχρεώσεων σε επιχειρήσεις χωρίς περιουσία. Παράλληλα, διαπιστώνεται η εικονική ασφάλιση των μελών διοίκησης ή προσώπων της οικογένειάς τους ή του περιβάλλοντός τους στις εικονικές αυτές θυγατρικές.
- Ορισμός υπευθύνων των επιχειρήσεων (διευθύνοντες σύμβουλοι, διαχειριστές κ.λπ.) κατά κύριο λόγο «αχυρανθρώπων» χωρίς οικονομική επιφάνεια ή προηγούμενη επιχειρηματική δραστηριότητα. Πρόκειται κυρίως για άτομα προχωρημένης ηλικίας (ακόμη και πάνω από 90 ετών), τα οποία συνήθως δεν έχουν περιουσιακά στοιχεία, ή αλλοδαπών ή νομικών προσώπων εξωτερικού, που δεν είναι εύκολος ο εντοπισμός τους.
* Δείτε αναλυτικά πίνακες στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό