Ανασύροντας μια συνταγή από το παρελθόν -σ.σ. γνωστοποίηση τιμοκαταλόγων/συμφωνιών των προμηθευτών με τα σούπερ μάρκετ- που καταργήθηκε επί κυβερνήσεως Σαμαρά, απειλώντας με πρόστιμα όσους αισχροκερδούν, βάζοντας στο «παιχνίδι» των ελέγχων ιδιώτες, καταναλωτές και εμμέσως τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ και μιλώντας ανοικτά για την ύπαρξη πληθωρισμού της απληστίας, ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας πέρασε στην αντεπίθεση βάζοντας στο στόχαστρο τους προμηθευτές.
Ο λόγος προφανής. Το πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση από την ακρίβεια είναι υψηλό. Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα δεν δείχνει σημάδια αποκλιμάκωσης -το αντίθετο μάλιστα- και η πίεση που υφίσταται το μέσο νοικοκυριό είναι μη διαχειρίσιμη. Οπότε οποιαδήποτε μείωση της τιμής στο ράφι θα φέρει ορατή μείωση στον πληθωρισμό των τροφίμων.
Υπό αυτό και μόνο το πρίσμα εξηγείται και το μήνυμα του υπουργού Ανάπτυξης προς τους προμηθευτές που έχουν σαμποτάρει το «καλάθι του νοικοκυριού». «Καμία εταιρεία, καμία πολυεθνική, κανένας χονδρέμπορος και προμηθευτής δεν θα ξεφύγει από τους ελέγχους μας. Όσο στηρίζουμε ως κυβέρνηση την επιχειρηματικότητα, τόσο αμείλικτοι θα είμαστε όταν παραβιάζεται ο νόμος εις βάρος του καταναλωτή», είπε.
Ο κ. Σκρέκας εκτιμά πως με τη δέσμη των τεσσάρων μέτρων που ανακοίνωσε χθες και θα τεθούν σε ισχύ το προσεχές διάστημα, «οι προμηθευτές θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε μειώσεις των τιμών των προϊόντων τους, που διαφορετικά δεν θα προχωρούσαν». Ήδη, όπως είπε, υπάρχει πρόθεση από κάποιους να μειώσουν τις τιμές.
Τα μέτρα και ο αντίλογος
Ποια είναι τα μέτρα αυτά στα οποία η κυβέρνηση στηρίζει τη μάχη της κατά της ακρίβειας; Είναι όντως αρκετά και ικανά να αναχαιτίσουν αυτό το κύμα; Για το τελευταίο, στελέχη της αγοράς κρατούν πολύ μικρό καλάθι, με την πλειονότητα όσων μίλησαν στο Euro2day.gr να σημειώνουν ότι οι τιμές δεν πρόκειται να επιστρέψουν στα προ κρίσης επίπεδα και πολύ δύσκολα κάποιος θα θυσιάσει τα κέρδη του. «Το μόνο που θα κάνουν κάποιοι μεγάλοι παίκτες», εκτιμούν οι ίδιες πηγές, «είναι να προχωρήσουν σε μειώσεις τιμών σε περιορισμένο αριθμό κωδικών τους».
Ποια όμως είναι αυτά τα μέτρα; Το πρώτο αφορά την ειδική σήμανση στο ράφι -σ.σ. θα τοποθετείται ταμπελάκι, στο οποίο όμως δεν θα αναγράφεται το ποσοστό μείωσης- σε όσα προϊόντα μειώσουν την τιμή τους τουλάχιστον κατά 5% και τουλάχιστον για διάστημα 6 μηνών. Ως τιμή αναφοράς για τον υπολογισμό της μείωσης θα λαμβάνεται η τιμή ραφιού πριν της 20/9/23 και θα προκύπτει από τον μέσο όρο της τιμής που είχε το προϊόν τις τελευταίες 30 ημέρες. Σε περίπτωση που κάποια εταιρεία δηλώσει ψευδώς ότι προχώρησε σε μείωση τιμής, θα επιβάλλεται πρόστιμο τουλάχιστον 20.000 ευρώ ανά κωδικό προϊόντος.
Ο αντίλογος σε αυτό το μέτρο είναι ότι η πλειονότητα των προμηθευτών, αν όχι όλοι, έχουν προχωρήσει σε μπαράζ υψηλών ανατιμήσεων το προηγούμενο διάστημα και κάποιοι εξ αυτών έχουν την πολυτέλεια, κυρίως οι πολυεθνικές που γνωρίζουν άριστα τα εργαλεία του marketing, να μειώσουν την τιμή σε κάποιους, όχι κατ’ ανάγκη προβεβλημένους κωδικούς, και να τους χρησιμοποιήσουν ως κράχτες.
Το δεύτερο μέτρο αφορά τη γνωστοποίηση στο υπουργείο Ανάπτυξης των τιμοκαταλόγων των προμηθευτών. Σύμφωνα με την προωθούμενη διάταξη, τα σούπερ μάρκετ με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 90 εκατ. ευρώ θα υποχρεούνται να κοινοποιούν στο υπουργείο Ανάπτυξης τους τιμοκαταλόγους των προμηθευτών τους και τις μεταβολές αυτών, προκειμένου να εντοπίζονται τα προϊόντα στα οποία προωθούνται αυξήσεις και να διενεργούνται άμεσοι και εστιασμένοι έλεγχοι από τη ΔΙΜΕΑ για πιθανή παραβίαση του νόμου για την αισχροκέρδεια, είπε ο υπουργός.
«Θα πρέπει να κοινοποιούνται οι τιμές αγοράς. Θα πρέπει να έχουμε την καθαρή τιμή αγοράς μετά από εκπτώσεις και μετά από πιστωτικά», ανέφερε ο υπουργός. Η συγκεκριμένη δήλωση του κ. Σκρέκα έχει δημιουργήσει ερωτήματα στην αγορά, αν το υπουργείο θα ζητά τους τιμοκαταλόγους ή τις συμφωνίες με τους προμηθευτές. Το δεύτερο αποτελεί κόκκινη γραμμή.
Γιατί όμως θέλει το υπουργείο την ενημέρωση από τα σούπερ μάρκετ και όχι κατευθείαν από τους προμηθευτές; Κυβερνητικός αξιωματούχος που μίλησε στο Euro2day.gr είπε πως «η γνωστοποίηση των τιμοκαταλόγων θα βοηθήσει εμάς (σ.σ. αναφέρεται στο υπουργείο Ανάπτυξης) στη διενέργεια ελέγχων στην πηγή». «Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε απευθείας ενημέρωση όταν υπάρχει αλλαγή στην τιμή, πώς συμπεριφέρονται οι ανταγωνιστές ή αν κάποιος μεμονωμένα αποφάσισε να σηκώσει μπαϊράκι για κάποιο λόγο», λέει.
Το τρίτο μέτρο αφορά τα οπωροκηπευτικά. Με βάση την προωθούμενη τροπολογία, τα σούπερ μάρκετ με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 90 εκατ. ευρώ θα υποχρεούνται να κοινοποιούν στο υπουργείο Ανάπτυξης τις τιμές λιανικής στα βασικότερα φρούτα και λαχανικά. Οι τιμές θα αναρτώνται στον ιστότοπο e-katanalotis και θα δημοσιοποιούνται από το Υπουργείο για την ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τις επικρατούσες τιμές στα οπωροκηπευτικά.
Το τέταρτο και τελευταίο μέτρο αφορά την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών και τη δημιουργία ειδικής εφαρμογής για καταγγελίες μέσω κινητών τηλεφώνων, που θα λειτουργήσει έως τα Χριστούγεννα.
Σήμερα στη ΔΙΜΕΑ, στην υπηρεσία που είναι επιφορτισμένη με τους ελέγχους, εργάζονται μόλις 83 υπάλληλοι. Ο υπουργός είπε ότι θα βγει πρόσκληση για 65 νέους υπαλλήλους που θα στελεχώσουν την υπηρεσία μέσω της κινητικότητας, ενώ θα μπουν στους ελέγχους και ιδιώτες αφού πιστοποιηθούν.
Σφοδρή αντίδραση της αντιπολίτευσης
«Νέα μέτρα-παρωδία για ακρίβεια. Είχαμε το καλάθι νοικοκυριού, τώρα αποκτήσαμε "ταμπέλες" στο ράφι. Το επόμενο φαντάζομαι είναι λαμπάκια που θα αναβοσβήνουν πάνω από τις προσφορές», σχολιάζει με καυστικό τρόπο ο Αλέξης Χαρίτσης σε ανάρτησή του στα social media.
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής του Κοινοβουλευτικού Τομέα Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Γιώργος Νικητιάδης σημειώνει ότι «τα μέτρα που ανακοίνωσε ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Κώστας Σκρέκας για τη μείωση της ακρίβειας αποτελούν ξαναζεσταμένο φαγητό και μάλιστα αποτυχημένα από το 2008. Τα είχε πρωτοπαρουσιάσει ο τότε υπουργός Ανάπτυξης κ. Χρήστος Φώλιας, ο οποίος δύο μήνες μετά, ομολόγησε την αποτυχία τους».
«Το μόνο "πυροτέχνημα" που ανακοινώθηκε ως μέτρο είναι τα… ταμπελάκια με τις μειώσεις τιμών, που αποτελούν μία ακόμη απέλπιδα απόπειρα του υπουργείου Ανάπτυξης να "αναστήσει" το εξίσου αποτυχημένο Καλάθι του Νοικοκυριού», επισημαίνει.