Η σύσκεψη που είχαν πριν από μια εβδομάδα στο Μέγαρο Μαξίμου κυβερνητικά στελέχη, υπό τον υπουργό Επικρατείας Άκη Σκέρτσο, με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας Σπύρο Πασχάλη για μείωση του κόστους μεταφοράς έφερε το επιθυμητό, για την κυβέρνηση και κατ’ επέκταση τους τουρίστες, αποτέλεσμα. Τις τελευταίες ημέρες, η μία μετά την άλλη οι ακτοπλοϊκές εταιρείες έχουν προχωρήσει σε μείωση των τιμών των εισιτηρίων.
Μπορεί όμως το μοντέλο που υιοθετήθηκε με τις ακτοπλοϊκές εταιρείες να εφαρμοστεί με μια αντίστοιχη «συμφωνία κυρίων» μεταξύ κυβέρνησης, βιομηχανίας, προμηθευτών και λιανεμπόρων, όπως συνέβη στη Γαλλία, για είδη πρώτης ανάγκης όπως είναι τα τρόφιμα;
Ανώτατος κυβερνητικός αξιωματούχος είναι κατηγορηματικός. «Η ακτοπλοΐα έχει ιδιομορφίες. Ο αριθμός των πλοίων που είναι δρομολογημένα σε κάθε γραμμή είναι περιορισμένος και ο ανταγωνισμός προφανώς δεν είναι ο ίδιος που είναι στο λιανεμπόριο και στους προμηθευτές, όπου υπάρχουν εκατοντάδες επιχειρήσεις οι οποίες εμπορεύονται το ίδιο πράγμα. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να δώσει εντολή στη βιομηχανία και στο λιανεμπόριο να μειώσουν τις τιμές. Αυτό δεν είναι δυνατό», λέει στο Euro2day.gr.
Οπότε πώς σκοπεύει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση το πρόβλημα της ακρίβειας στα τρόφιμα, που καίει τους καταναλωτές και ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα; «Με το καλάθι του νοικοκυριού και το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους για τις επιχειρήσεις. Αυτό που συζητείται είναι πώς θα γίνουν ακόμη πιο ενδελεχείς οι έλεγχοι στο κομμάτι της παραγωγής και της βιομηχανικής επεξεργασίας και της πώλησης», λέει και συμπληρώνει: «Προφανώς υπάρχουν έλεγχοι σήμερα αλλά θα χρειαστεί να γίνουν πιο αυστηροί».
Κάτι που διεμήνυσε προ ημερών και ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Κώστας Σκρέκας: «Καμία ανοχή στον πληθωρισμό της απληστίας, καμία ανοχή στην αισχροκέρδεια και καμία ανοχή στην αναίτια αύξηση. Θα ελεγχθούν όλοι, όποιος δεν τηρεί τον νόμο θα έχει βαριά πρόστιμα» είπε. Και σημείωσε: «Θα επιβληθεί πλαφόν στο περιθώριο κέρδους στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Οι έλεγχοι θα επεκταθούν και στους προμηθευτές, στις εφοδιαστικές αλυσίδες, αλλά και στους παραγωγούς εντός Ελλάδας».
Στο ίδιο πνεύμα και ο υπουργός Επικρατείας κ. Άκης Σκέρτσος, ο οποίος έχει δηλώσει ότι «όποια επιχείρηση ή όποιος κλάδος σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα εμφανίζει παραπάνω κέρδη από το εύλογο κέρδος, το οποίο υπήρχε προ κρίσης, τότε ελέγχονται και επιβάλλονται κυρώσεις για αυτή τη συμπεριφορά».
Το πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους σε σειρά προϊόντων που είναι απαραίτητα για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση και την ασφάλεια του καταναλωτή -μέτρο που εξέπνευσε στις 30 Ιουνίου, ημέρα που το υπουργείο Ανάπτυξης ανακοίνωσε την εξάμηνη παράτασή του μέχρι το τέλος του έτους και χρειάζεται νέα νομοθετική παρέμβαση όπως και με την πρωτοβουλία «καλάθι του νοικοκυριού»- επιβλήθηκε τον Μάρτιο του 2022. Με βάση τη νομοθετική πρωτοβουλία που ίσχυε έως τις 30 Ιουνίου, το περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα δεν έπρεπε να υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα προ της 1ης Σεπτεμβρίου του 2021.
Σήμερα, εν αναμονή της νέας νομοθετικής ρύθμισης για την παράταση της πρωτοβουλίας «Καλάθι του νοικοκυριού» και του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, παραμένει άγνωστο αν θα αλλάξει ο χρόνος βάσης υπολογισμού του περιθωρίου κέρδους, αν θα μπουν και άλλες κατηγορίες προϊόντων στο καλάθι του νοικοκυριού και αν θα αυξηθούν τα πρόστιμα σε όσους αισχροκερδούν.
Ενα ακόμη βασικό ερώτημα που ανακύπτει είναι γιατί ενώ τα μέτρα αυτά -πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, το καλάθι του νοικοκυριού και οι έλεγχοι από τη ΔΙΜΕΑ- υπάρχουν εδώ και πάρα πολλούς μήνες, ο πληθωρισμός στα τρόφιμα αντιστέκεται και οι τιμές δεν πέφτουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο περασμένος Ιούνιος, όπου ενώ ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 1,8% από 2,8% τον Μάιο, ο πληθωρισμός στα είδη διατροφής (ψωμί, δημητριακά, κρέατα, γαλακτοκομικά, αυγά, έλαια, φρούτα κ.λπ.) κατέγραψε νέα άνοδο 12,2% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2022 και +2,1% σε σχέση με τον Μάιο. Καταγράφοντας μάλιστα την ενδέκατη υψηλότερη αύξηση τους τελευταίους 17 μήνες, δηλαδή από τότε που εισέβαλε η Ρωσία στην Ουκρανία.
Ξεκάθαρη απάντηση δεν υπάρχει. Υπάρχει όμως η αγωνιώδης προσπάθεια της κυβέρνησης να παρουσιάσει μια λύση. Στο πλαίσιο αυτό, προγραμματίζεται το επόμενο διάστημα συνάντηση με εκπροσώπους της βιομηχανίας τροφίμων. Το ραντεβού δεν έχει «κλειδώσει» ακόμη. Όμως οι Έλληνες βιομήχανοι προετοιμάζονται για να αντικρούσουν το επιχείρημα ότι αισχροκερδούν και ότι χρησιμοποιούν τον πληθωρισμό ως δικαιολογία για να αυξήσουν την κερδοφορία τους.
Πληροφορίες του Euro2day.gr αναφέρουν ότι σκοπεύουν να αποδείξουν στον υπουργό Ανάπτυξης κ. Κώστα Σκρέκα ότι ο πληθωρισμός στα τρόφιμα δεν είναι σε διψήφιο ποσοστό όπως παρουσιάζεται με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. «Δεν μπορεί από την "άσκηση" των τιμών να εξαιρούνται οι προσφορές, μέσω των οποίων μειώνονται οι τιμές», λένε στελέχη της βιομηχανίας στο Euro2day.gr. Επίσης «καμπανάκι» κρούουν για τις οικονομικές επιπτώσεις που έχει στο ΑΕΠ της χώρας η αύξηση του μεριδίου αγοράς των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, λόγω της πρωτοβουλίας «καλάθι του νοικοκυριού». Θέμα το οποίο αναδεικνύουν και στελέχη από το λιανεμπόριο τροφίμων.
Αυτά τα επιχειρήματα σκοπεύει να τα στηρίξει η βιομηχανία στα ευρήματα μελέτης που έχει εκπονήσει γνωστή εταιρεία την οποία και θα παραδώσουν στον κ. Σκρέκα, προκειμένου, όπως λένε, η κυβέρνηση να δει εις βάθος το θέμα.
Οι ίδιες πηγές δεν παραλείπουν να σημειώσουν ότι το πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους δεν αφορά όλους τους κρίκους της αλυσίδας. «Εξαιρούνται οι παραγωγοί εκτός Ελλάδας», σημειώνουν. Κάτι που παραδέχεται και κυβερνητικό στέλεχος, δηλώνοντας στο Euro2day.gr ότι «η ΔΙΜΕΑ δεν μπορεί να κάνει ελέγχους σε εταιρείες που βρίσκονται στο εξωτερικό, ούτε να τους επιβάλλει πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, γιατί θα επιλέξουν να πουλήσουν τα προϊόντα τους στις ξένες αγορές και να μην τα φέρουν στην Ελλάδα».
Μέχρι στιγμής πάντως ο μοναδικός επιχειρηματίας που έχει μιλήσει ανοικτά για την κατάσταση στην αγορά, τον πληθωρισμό στα τρόφιμα και τις δυνατότητες που έχουν οι εταιρείες να μειώσουν τις τιμές, είναι ο κ. Σπύρος Θεοδωρόπουλος. Ο ίδιος διαβλέπει διατήρηση του πληθωρισμού στα τρόφιμα λόγω της διαταραχής της αλυσίδας από την πανδημία και μετά, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, της οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας και της Ινδίας και της έλλειψης εργατών γης.
Σε ό,τι αφορά στα κέρδη των επιχειρήσεων και αν μπορούν να τα μειώσουν, ο κ. Θεοδωρόπουλος είναι σαφής: «Ας είμαστε ειλικρινείς. Καμία επιχείρηση δεν μπορεί να το κάνει. Ειδικά οι εισηγμένες επιχειρήσεις και οι πολυεθνικές δεν μπορούν να μειώσουν τα κέρδη τους. Έχουν την ανάσα των χρηματαγορών στην πλάτη τους», είπε. Για να συμπληρώσει, «για το καπιταλιστικό σύστημα αυτό είναι σχεδόν αδύνατον, όσο και να πιέσουν οι πολιτικοί, υπάρχουν οι κανόνες της αγοράς. Να είμαστε ειλικρινείς, να μην το παίζουμε ότι μπορούμε να βάλουμε πλάτη, στις μεγάλες εταιρείες αυτό είναι αδύνατο. Μπορούμε να βάλουμε πλάτη λίγες επιχειρήσεις, μικρές επιχειρήσεις που μπορεί να αποφασίσει ο ιδιοκτήτης να μειώσει τα κέρδη».