Σε επιβεβαίωση του ελληνικού rating ΒΒ+ μια βαθμίδα κάτω από την επενδυτική προχώρησε η Fitch διατηρώντας σταθερές προοπτικές.
Μια βαθμίδα κάτω από την επενδυτική διατηρεί την Ελλάδα και η S&P η οποία στις 21 Απριλίου είχε αναβαθμίσει τις προοπτικές σε θετικές από σταθερές, ενώ η Moody's διατήρησε στις 17 Μαρτίου την πιστοληπτική αξιολόγηση Βa3 για το ελληνικό αξόχρεο αναβαθμίζοντας τις προοπτικές σε θετικές από σταθερές.
Οι επενδυτικοί οίκοι θεωρούν πρακτικά βέβαιη την αναβάθμιση της χώρας από την S&P στις 20 Οκτωβρίου ή την 1η Δεκεμβρίου από τη Fitch. Θα προηγηθεί ωστόσο στις 8 Σεπτεμβρίου η αξιολόγηση από την -πιστοποιημένη από την ΕΚΤ- DBRS που διατηρεί επίσης την Ελλάδα μία βαθμίδα κάτω από το investment grade, στο BB(high) με σταθερό outlook.
Στο 2,3% η φετινή ανάπτυξη
Η Fitch προχώρησε σε θετική αναθεώρηση των προβλέψεων για το ΑΕΠ. Πλέον αναμένει ανάπτυξη 2,3% (από προηγούμενη εκτίμηση για 0,9), λόγω της θετικής επίπτωσης βάσης (1,5 ποσοστιαία μονάδα λόγω των πολύ καλύτερων επιδόσεων το Q4 του 2022) και του μειωμένου ενεργειακού ρίσκου. Ο οίκος συνεχίζει να αναμένει σημαντική επιβράδυνση στις καταναλωτικές δαπάνες εφέτος, αντανακλώντας την επίπτωση του πληθωρισμού και της μειωμένης ζήτησης για δάνεια. Στον αντίποδα, η αύξηση των επενδύσεων αναμένεται ισχυρή, χάρη και στην απορρόφηση των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ κλάδοι όπως ο τουρισμός συνεχίζουν να στηρίζουν τις εξαγωγές.
Ο οίκος αναμένει άνοδο του ΑΕΠ κατά 2-2,5% ετησίως ως το 2026, στηριζόμενη από τις επενδύσεις και την ανάκαμψη στις καταναλωτικές δαπάνες. Οι προβλέψεις του βασίζονται στην υπόθεση ότι οι ελληνικές αρχές θα συνεχίσουν να πετυχαίνουν τους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης, που αποτελεί το κλειδί για το ξεκλείδωμα δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων μεσοπρόθεσμα. Η αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων παραμένει σημαντική δομική πρόκληση, ενώ είναι κρίσιμες οι σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά.
Οι εκλογές
Στην Ελλάδα θα πραγματοποιηθούν δεύτερες εκλογές στις 25 Ιουνίου, δεδομένης της αποτυχίας των κομμάτων να σχηματίσουν κυβέρνηση μετά τις εκλογές της 21ης Μαΐου. Η Νέα Δημοκρατία απέδωσε πολύ πάνω από τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων, εξασφαλίζοντας σχεδόν το 40% των ψήφων και καθιστώντας πιθανό να κερδίσει την επερχόμενη ψηφοφορία.
Εάν η ΝΔ καταφέρει να εξασφαλίσει μια άνετη πλειοψηφία (κάτι που φαίνεται πιθανό δεδομένου ότι οι δεύτερες εκλογές θα επανέλθουν σε σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, παρέχοντας στον νικητή 50 επιπλέον έδρες), αυτό θα μπορούσε να μειώσει τους κινδύνους πολιτικής αστάθειας και θα επιτρέψει τη συνέχεια της πολιτικής. Συνολικά, ο οίκος επισημαίνει ότι διατηρεί την πρόβλεψή ου ότι η επόμενη ελληνική κυβέρνηση θα διατηρήσει καλές σχέσεις με την ΕΕ και άλλους εταίρους, διασφαλίζοντας τη μακροοικονομική σταθερότητα.
Πρωτογενή πλεονάσματα
Η Fitch αναμένει συνεχή δημοσιονομική εξυγίανση το 2023, αντανακλώντας εν μέρει την καλύτερη εκκίνηση, δεδομένου ότι το έλλειμμα είναι χαμηλότερο από το αναμενόμενο το 2022. Ο οίκος προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα αυξηθεί στο 1% του ΑΕΠ (και στο 2% το 2024), με τους βραχυπρόθεσμους κινδύνους να παραμένουν περιορισμένοι, δεδομένης της μεγάλης αύξησης των εσόδων τους πρώτους μήνες του έτους (τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 12% σε ετήσια βάση το διάστημα Ιανουαρίου-Απριλίου).
Το πρόγραμμα σταθερότητας προβλέπει συνεχή βελτίωση στα δημόσια οικονομικά μέχρι το 2026, με το πρωτογενές πλεόνασμα να αυξάνεται στο 2,5% και το δημόσιο χρέος/ΑΕΠ να μειώνεται κατά 38 ποσοστιαίες μονάδες το 2022-2026. Το πρόγραμμα υπογραμμίζει την ευρεία δέσμευση των ελληνικών αρχών στη δημοσιονομική σύνεση, με ορισμένες μεταρρυθμίσεις (συμπεριλαμβανομένης της ψηφιοποίησης των εσόδων) να οδηγούν πιθανώς σε διαρθρωτικές βελτιώσεις. Ωστόσο, ο οίκος προειδοποιεί για κινδύνους ασθενέστερης ανάπτυξης και ενδεχόμενης ανάγκης για αύξηση των δαπανών.
Το χρέος
Με βάση το κεντρικό σενάριο της Fitch για βελτίωση της δημοσιονομικής στάσης και σταθερή ονομαστική ανάπτυξη, ο λόγος δημόσιου χρέους/ΑΕΠ θα μειωθεί στο 162,2% το 2023 και στο 154,4% το 2024, μια πτώση της τάξεως των 50 ποσοστιαίων μονάδων από το υψηλό του 206% που επιτεύχθηκε το 2020 (αλλά ακόμα σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από αυτά που δικαιολογούν την μέση αξιολόγηση BB).
Οι σταθερές συνθήκες χρηματοδότησης, οι περιορισμένες ανάγκες μετακύλισης χρέους και το σημαντικό ταμειακό «μαξιλάρι» (κοντά στα 35 δισ. ευρώ) θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τη διαχείριση του χρέους. Ο συνδυασμός μακρών λήξεων των ομολόγων και ενεργής στρατηγικής hedging σημαίνει ότι το κόστος των επιτοκίων θα παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητο, αν και θα μπορούσε να αυξηθεί εάν η Ελλάδα αποφασίσει να αξιοποιήσει πιο επιθετικά τις κεφαλαιαγορές.
Υποχωρούν οι πληθωριστικές πιέσεις
Ο οίκος προβλέπει ότι ο ετήσιος εναρμονισμένος πληθωρισμός θα υποχωρήσει στο 4% το 2023 και στο 1,9% το 2024, δεδομένων των επιπτώσεων βάσης και της συγκράτησης της οικονομικής δραστηριότητας. Ορισμένοι ανοδικοί κίνδυνοι είναι πιθανό να επιμείνουν, δεδομένων των πιέσεων από τον πυρήνα του πληθωρισμού (ο οποίος είναι πλέον πάνω από το ονομαστικό επιτόκιο γύρω στο 6%). Η δυναμική της αγοράς εργασίας θα υποστηρίξει την ταχύτερη αύξηση των μισθών φέτος (πάνω από 6%), αλλά οι κίνδυνοι ενός ανοδικού σπιράλ μισθών και τιμών είναι περιορισμένοι.
Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών
Η προβλεπόμενη μείωση των εισαγωγών (λόγω της πτώσης των τιμών της ενέργειας και της ασθενέστερης εγχώριας ζήτησης) θα οδηγήσει σε σταδιακή μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2023-2024 (αφού φθάσει το υψηλό 12ετίας του 9,7 % του ΑΕΠ το 2022).
Το έλλειμμα (το οποίο ο οίκος αναμένει ότι θα είναι κατά μέσο όρο στο 6,5% τα επόμενα δύο χρόνια) θα χρηματοδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις αυξανόμενες καθαρές εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων, μειώνοντας έτσι τους εξωτερικούς κινδύνους. Ο οίκος προβλέπει ότι η καθαρή θέση του εξωτερικού χρέους θα παραμείνει υψηλή (παρά τη μέτρια πτώση στο 115,6% του ΑΕΠ το 2024).
Σταθερός τραπεζικός τομέας
Η ραγδαία βελτίωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων συνεχίστηκε το 4ο τρίμηνο του 22, με τον δείκτη των μη εξυπηρετούμενων δανείων να υποχωρεί στο 8,2% σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Αναμένουμε περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα, αλλά με πιο ήπιο ρυθμό, καθώς οι συναλλαγές διάθεσης περιουσιακών στοιχείων είναι πιθανό να είναι μικρότερες και η συνολική οικονομική δραστηριότητα μειώνεται, επισημαίνει ο οίκος.
Σε επίπεδο ρευστότητας και κεφαλαίου καταγράφεται σταθερότητα, χωρίς δευτερογενείς επιπτώσεις μέχρι στιγμής την τραπεζική κρίση που εκδηλώθηκε κυρίως στις ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα. Η πιστωτική επέκταση έχει αποδυναμωθεί το 2023, εν μέρει γιατί επιβραδύνθηκε ο εταιρικός δανεισμός, αλλά η Fitch εκτιμά ότι θα επιταχυνθεί, καθώς η ανάπτυξη αρχίζει να ενισχύεται το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Τι μπορεί να αλλάξει
Παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή συλλογικά, να οδηγήσουν σε κίνηση αρνητικής αξιολόγησης/υποβάθμιση
-Δημόσια οικονομικά: Διατηρούμενη ανοδική τάση του δημόσιου χρέους/ΑΕΠ, για παράδειγμα λόγω διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης, ασθενούς ανάπτυξης ή υλοποίησης ενδεχόμενων βαρών που σχετίζονται με τον τραπεζικό τομέα.
-Macro: Ανανεωμένοι δυσμενείς κραδασμοί στην ελληνική οικονομία που επηρεάζουν την οικονομική ανάκαμψη ή το μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό της Ελλάδας.
Παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή συλλογικά, να οδηγήσουν σε δράση/αναβάθμιση θετικής αξιολόγησης
-Δημόσια οικονομικά: Εμπιστοσύνη σε μια μετεκλογική δημοσιονομική πολιτική που οδηγεί σε μια σταθερή καθοδική πορεία για τον λόγο δημόσιου χρέους/ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα.
-Macro: Βελτίωση του μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού δυναμικού και των επιδόσεων, για παράδειγμα, λόγω της υψηλότερης επενδυτικής δυναμικής ή/και της εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.