Περιθώριο ελιγμών για την επόμενη κυβέρνηση αποκαλύπτουν οι προβλέψεις της Κομισιόν, στον βαθμό που επιβεβαιωθούν οι νεότερες, καλύτερες των ελληνικών, εκτιμήσεις της για την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2023.
Η Κομισιόν θέτει τον πήχη του φετινού πρωτογενούς πλεονάσματος στο 1,9% του ΑΕΠ, όταν ο στόχος του Προγράμματος Σταθερότητας παραμένει στο 0,7% και η εκτίμηση του υπουργείου Οικονομικών αφορά σε δυναμική διαμόρφωσής του στο 1,1%.
Επισήμως η ελληνική πλευρά δεσμεύεται για πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ. Από κει και πέρα, ό,τι καλύτερο προκύψει θα είναι στη διακριτική ευχέρεια της νέας κυβέρνησης είτε να το μοιράσει υπό μορφή εφάπαξ παροχών έως το τέλος του έτους είτε να αιφνιδιάσει θετικά τις αγορές με καλύτερο αποτέλεσμα. Τα πεπραγμένα της σημερινής κυβέρνησης έδειξαν συνδυασμό και των δύο εναλλακτικών. Και καλύτερο πρωτογενές αποτέλεσμα με πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ, αντί για έλλειμμα, και διαρκείς παρεμβάσεις διανομής στην κοινωνία του πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου του περασμένου έτους.
Αν υποθέσουμε πως το πρωτογενές πλεόνασμα οδεύει στο 1,9% του ΑΕΠ που προβλέπει η Κομισιόν (περιθώριο ακόμα και για 2% βλέπει σε ανάλυσή της η Εθνική) και ο ελληνικός πήχης παραμένει στο 0,7% του ΑΕΠ, το περιθώριο πρόσθετων παροχών ξεπερνά τα 2,5 δισ. ευρώ.
Οι υπολογισμοί της Κομισιόν γίνονται με την παραδοχή ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας θα είναι φέτος 2,4%. Πηγές του οικονομικού επιτελείου, όμως, σταθμίζοντας τα μέχρι τώρα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού με το ράλι των εσόδων, αλλά και τη ραγδαία αποκλιμάκωση των τιμών του φυσικού αερίου στα 32 ευρώ ανά μεγαβατώρα, εκτιμούν πως εκτός απροόπτου διαμορφώνονται οι συνθήκες για ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 3% φέτος. Σε αυτή την περίπτωση και το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι υψηλότερο.
Τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο τετράμηνο δείχνουν έσοδα από φόρους αυξημένα κατά 10,1%, με την υπέρβαση στο 1,635 δισ. ευρώ και επιμέρους, τον Απρίλιο, παραπανίσια φορολογικά έσοδα κατά 199 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο. Στο τετράμηνο, ο προϋπολογισμός εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα 2,434 δισ. ευρώ, όταν ο στόχος αφορούσε πρωτογενές έλλειμμα 869 εκατ. ευρώ.
Στο μέτωπο του φυσικού αερίου, ο προϋπολογισμός συντάχθηκε με την παραδοχή μέσης τιμής 120 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Η τιμή του όμως έχει υποχωρήσει κάτω από τα 35 ευρώ ανά μεγαβατώρα και μπορεί να υπάρχουν αναλυτές που δεν αποκλείουν επάνοδο στα 100 ευρώ, υπάρχουν όμως και αυτοί που προβλέπουν περαιτέρω βουτιά ακόμα και στα 10 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Σε ένα υποθετικό σενάριο όπου η μέση τιμή του φυσικού αερίου διαμορφωνόταν φέτος στα 35 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ο ρυθμός ανάπτυξης θα κέρδιζε σχεδόν δύο επιπλέον μονάδες.
Με 120 ευρώ ανά μεγαβατώρα, το ετήσιο κόστος για τα 55 εκατ. MWh φυσικού αερίου που καταναλώνει η Ελλάδα φτάνει τα 6 δισ. ευρώ, με 35 ευρώ, το κόστος υποχωρεί σε 1,750 δισ. ευρώ. Η διαφορά των 4,250 δισ. ευρώ «προστίθεται απευθείας στο ΑΕΠ», υποστηρίζει κορυφαία πηγή του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.
Η αλήθεια είναι πως, όπως έδειξε και η πρόσφατη ιστορία του πολέμου στην Ουκρανία με τον ενεργειακό πόλεμο που ακολούθησε, κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει με ασφάλεια τι θα κάνουν οι τιμές του φυσικού αερίου τους επόμενους μήνες. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η δυναμική που έχει αναπτυχθεί στην ελληνική οικονομία και στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, με όλους τους εμπλεκόμενους να προβλέπουν ράλι στον τουρισμό και τις επενδύσεις να καλπάζουν με φόντο το Ταμείο Ανάκαμψης, οδηγούν σε βάσιμες εκτιμήσεις ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι πολλαπλάσιο του 0,7% του ΑΕΠ, που είναι ο επίσημος στόχος.
Επομένως, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, η νέα κυβέρνηση θα έχει τη δυνατότητα να παίξει μπάλα παροχών έως το τέλος του έτους. Στη συνέχεια, το σκηνικό αλλάζει, διότι έρχονται -εφόσον συμφωνηθούν εγκαίρως στην Ε.Ε.- οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες.