Οι Energean και ΔΕΣΦΑ ενώνουν τις δυνάμεις τους, σε μια προσπάθεια να δώσουν πνοή στο πρώτο έργο γεωλογικής αποθήκευσης CO2 στη χώρα μας. Ακολουθώντας την πρακτική της πλειονότητας των συναφών έργων διεθνώς, συμφώνησαν να αναπτύξουν, ο μεν Διαχειριστής τη μεταφορά εκπομπών CO2 από τα σημεία δέσμευσης, η δε Energean την αποθήκευσή τους στη λεκάνη του Πρίνου.
Για τον λόγο αυτό κατέθεσαν κοινή πρόταση στην Ε.Ε., ώστε το project να αποκτήσει σφραγίδα Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI). Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Euro2day.gr, σύμφωνα με την πρόταση, σε πρώτη φάση θα μπορούν να αποθηκεύονται 500.000 έως 1 εκατ. τόνοι CO2 ετησίως για τα πρώτα δύο χρόνια (2025-2026) και στη συνέχεια από 2,5-3 εκατ. τόνοι σε ετήσια βάση. Ήδη το project έχει προκαλέσει ενδιαφέρον όχι μόνο από εγχώριους πελάτες αλλά και από τη Νότια Ιταλία και τα Βαλκάνια.
Το έργο διεκδικεί μία θέση στον 1ο Ενωσιακό Κατάλογο Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCIs) και Έργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος (PMIs), υπό τον αναθεωρημένο Κανονισμό της Ε.Ε. για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές TEN-E Regulation 2022. Στο επόμενο διάστημα αναμένεται να οριστεί ημερομηνία από την DG Energy για την παρουσίαση και αυτής της κατηγορίας έργων από όλη την Ευρώπη. Ο πρώτος κατάλογος έργων PCI/PMI θα τεθεί σε ισχύ από τις αρχές του 2024.
Παρά το γεγονός ότι έχουν γίνει τα πρώτα βήματα για την προώθηση επενδύσεων στον τομέα αυτό και στη χώρα μας, για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της, ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλά ζητήματα προς διευθέτηση.
Πάντως, η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) άνοιξε τον δημόσιο διάλογο, παρουσιάζοντας τη Λευκή Βίβλο, που συντάχθηκε σε συνεργασία με την KPMG, για την ανάπτυξη μίας λειτουργικής αλυσίδας αξίας δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 (CCS). «Ελάτε να δούμε μαζί τις επιλογές και τις λύσεις», ήταν το μήνυμα του διευθύνοντος συμβούλου της ΕΔΕΥΕΠ Άρη Στεφάτου.
Τον Απρίλιο του 2022, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας νομοθέτησε την υπαγωγή στην ΕΔΕΥΕΠ της αρμοδιότητας για τη χορήγηση αδειών εξερεύνησης και αποθήκευσης CO2, καθώς και τη συνολική διαχείριση των δικαιωμάτων του δημοσίου. Στο πλαίσιο αυτό, παρέχεται η δυνατότητα και σε κατόχους αδειών έρευνας υδρογονανθράκων να πάρουν άδεια αποθήκευσης CO2, στην περίπτωση που εντοπίσουν εξαντλημένους ταμιευτήρες στα όρια των μπλοκ που έχουν αναλάβει.
Η Energean έσπευσε άμεσα να αξιοποιήσει το νέο νομοθετικό πλαίσιο. Η πρόταση που κατέθεσε για τη διερεύνηση δυνατότητας αποθήκευσης CO2 στη λεκάνη του Πρίνου έγινε δεκτή από την ΕΔΕΥΕΠ τον περασμένο Σεπτέμβριο, με την ισχύ της να αρχίζει από την 1/10/2022 και να ολοκληρώνεται τον Αύγουστο του 2024. Μάλιστα, το έργο έχει ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στο πλαίσιο του RRF, με ποσό χρηματοδότησης 100 εκατ. ευρώ. Η χωρητικότητα του Πρίνου εκτιμάται σε 60 εκατ. τόνους εκπομπών CO2.
Η εταιρεία ανέθεσε εξειδικευμένες μελέτες στη Halliburton και τη Wood Plc, από τις οποίες προκύπτει ότι το έργο μπορεί να τεθεί σε λειτουργία στα επόμενα τρία χρόνια. Η Energean θα υποβάλει τεχνική μελέτη στην ΕΔΕΥΕΠ και εφόσον εγκριθεί, θα προχωρήσει στο επόμενο βήμα, να αιτηθεί και άδεια αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο.
Μέχρι στιγμής, μόνον η Energean έχει εκδηλώσει επενδυτικό ενδιαφέρον για ανάλογο έργο. Ωστόσο, έχει καταγραφεί από την ΕΔΕΥΕΠ ενδιαφέρον από παραγωγούς εκπομπών, για τοποθεσίες αποθήκευσης. Πρόκειται για τσιμεντοβιομηχανίες, διυλιστήρια, αλλά και την ηλεκτροπαραγωγή (ΔEΗ). Οι βιομηχανικές εκπομπές CO2 σε ετήσια βάση στη χώρα μας υπολογίζονται σε 30-35 εκατ. τόνους.
Εκτός από τον Πρίνο, υφίστανται και άλλες τρεις δυνητικές περιοχές αποθήκευσης, σε θεωρητικό, όμως, στάδιο προσώρας. Είναι στη λεκάνη των Γρεβενών, δυτικά της Θεσσαλονίκης και στους βασάλτες του Βόλου. Αυτές οι περιοχές έχουν τεθεί στο μικροσκόπιο της ΕΔΕΥΕΠ προς έρευνα.
Και μπορεί νομοθετικά να άνοιξε ο δρόμος για την αποθήκευση CO2 και στη χώρα μας, ωστόσο, υπάρχουν πολλά ζητήματα ακόμη προς διευθέτηση, όπως λένε πηγές της αγοράς. Ένα από αυτά είναι θεσμικού χαρακτήρα, ποιος φορέας θα αναλάβει την αδειοδότηση της επένδυσης, πέραν της ΕΔΕΥΕΠ (περιβαλλοντικά, κ.λπ.).
Επίσης, αγκάθι θεωρείται το γεγονός έλλειψης πλοίων μεταφοράς, όπως και αυτή καθαυτή η μεταφορά μέσω θαλάσσης. Εκκρεμεί, επίσης, η επικύρωση των αλλαγών στο Πρωτόκολλο του Λονδίνου για τη διασυνοριακή μεταφορά CO2, με τις προτεινόμενες λύσεις να είναι ακόμη στον αέρα. Ερώτημα, ακόμη, είναι αν θα δοθούν κρατικές ενισχύσεις γι’ αυτού του είδους τις επενδύσεις, όπως δίνουν άλλες χώρες και μάλιστα γενναιόδωρα, λένε οι πληροφορίες. Για παράδειγμα, αναφέρεται το Ηνωμένο Βασίλειο, με ενισχύσεις πάνω από 10 δισ. και οι ΗΠΑ με πλέον των 16 δισ. ευρώ.
Το ενδιαφέρον, μάλιστα, για ανάλογα έργα στην Ε.Ε. φαίνεται να έχει εκτοξευθεί. Μεταξύ 2021 και 2022 καταγράφεται αύξηση της τάξης του 44% για νέα projects αποθήκευσης CO2, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται στη Βόρεια Ευρώπη. Στη Μεσόγειο, εκτός από την Ελλάδα, ανάλογοι σχεδιασμοί υπάρχουν στη Ραβένα της Ιταλίας, στην Ισπανία και την Κροατία.