Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα συνέχισαν να αυξάνονται το 2022, ωστόσο ο ετήσιος ρυθμός ανόδου τους επιβραδύνθηκε και σε ονομαστικούς όρους δεν σημειώθηκε σημαντική αύξηση, σύμφωνα με την Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.
Ο κύριος παράγοντας που επηρέασε θετικά τις ιδιωτικές καταθέσεις ήταν η άνοδος του ΑΕΠ. Αντίθετα, το φρενάρισμά τους αποδίδεται κυρίως στην πραγματοποίηση αναβληθεισών καταναλωτικών δαπανών από τα νοικοκυριά σε συνδυασμό με τη λήξη κατά το πλείστον των μέτρων στήριξης για την πανδημία. Μάλιστα, εφόσον ληφθεί υπόψη η εξέλιξη του πληθωρισμού, ο ετήσιος ρυθμός ανόδου των καταθέσεων των νοικοκυριών σε πραγματικούς όρους, αφού κατά την οξεία φάση της πανδημίας υπερέβη προσωρινά τον ονομαστικό ρυθμό, στη συνέχεια εξασθένησε σημαντικά και από το Φεβρουάριο του 2022 έλαβε αρνητικές τιμές, αντανακλώντας την απότομη επιτάχυνση του πληθωρισμού. Το τελευταίο τρίμηνο του 2022, ο ρυθμός συρρίκνωσης των καταθέσεων των νοικοκυριών σε πραγματικούς όρους περιορίστηκε.
Αντίθετες όψεις
Οι επιχειρηματικές καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 3,4 δισ. ευρώ το 2022, έναντι 7,8 δισ. ευρώ το προηγούμενο έτος. H αύξηση αυτή συνδέεται με τη σημαντική ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης προς τις επιχειρήσεις, ενώ η αισθητή ανάκαμψη του κύκλου εργασιών και των τουριστικών εισπράξεων –που είναι βέβαια σε ονομαστικούς όρους και ενσωματώνει την επίδραση των τιμών‒ τόνωσε τα έσοδα των επιχειρήσεων κυρίως κατά το γ΄ τρίμηνο του έτους.
Συνολικά, πάντως, ο ρυθμός ανόδου των επιχειρηματικών καταθέσεων συνέχισε να υποχωρεί το 2022 και στις αρχές του 2023 από τα υψηλά του 2020, αλλά διατηρήθηκε ελαφρά βελτιωμένος σε σχέση με το 2019.
Το μερίδιο συμμετοχής των καταθέσεων των επιχειρήσεων στο σύνολο των καταθέσεων του εγχώριου ιδιωτικού τομέα συνέχισε να ενισχύεται το 2022, φθάνοντας κατά μέσο όρο το 22%, έναντι 20% το 2021 και 15% το 2019, ενώ εκείνο των νοικοκυριών υποχώρησε περαιτέρω σε 75% από 77% κατά μέσο όρο το 2021 και 82% το 2019.
Η τάση σταδιακής ενίσχυσης του μεριδίου των επιχειρηματικών καταθέσεων καταγράφεται από το 2016 και μετά και φαίνεται ότι επιταχύνθηκε κατά τα έτη της πανδημίας 2020-21.
Διακρίνοντας τις καταθέσεις με βάση το βαθμό ρευστότητας, οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων με διάρκεια μίας ημέρας (απλού ταμιευτηρίου, όψεως και τρεχούμενοι λογαριασμοί) συνέχισαν όπως εδώ και αρκετά έτη να ενισχύονται, λόγω της αυξημένης ζήτησης καταθέσεων ως μέσου πληρωμών, αλλά και της σχεδόν μηδενικής διαφοράς του επιτοκίου τους έναντι των καταθέσεων με συμφωνημένη διάρκεια στο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων που επικρατούσε μέχρι πρόσφατα.
Προς τα τέλη του 2022 άρχισε να λαμβάνει χώρα μερική αναδιάρθρωση των διαθεσίμων των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών από καταθέσεις μίας ημέρας προς καταθέσεις με συμφωνημένη διάρκεια (προθεσμίας), η οποία συνεχίστηκε και τον Ιανουάριο του 2023. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των καταθέσεων με συμφωνημένη διάρκεια, πάντως, παρέμεινε το 2022 συνολικά αρνητικός για τα νοικοκυριά, αλλά μετά τους πρώτους μήνες του 2023 άρχισε να προσεγγίζει το μηδέν.
Οι επιχειρήσεις κατέγραψαν αντίστοιχα θετικό ρυθμό μεταβολής των προθεσμιακών καταθέσεων ‒διακόπτοντας μια ακολουθία αρνητικών μεταβολών από το 2021‒ που επιταχύνθηκε σημαντικά προς τα τέλη του 2022. Η προς τα άνω αναπροσαρμογή των επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις, μετά την έναρξη του κύκλου αυξήσεων των επιτοκίων πολιτικής από την ΕΚΤ τον Ιούλιο του 2022, ήταν σχετικά μικρή σε έκταση το 2022, ιδίως για τα νοικοκυριά, και άρχισε από το τελευταίο τρίμηνο του 2022.
Τέλος, το 2022 η σημαντική αύξηση της μεταβλητότητας που καταγράφηκε στις αγορές τίτλων είναι πιθανόν να αποθάρρυνε πολλούς επενδυτές από τοποθετήσεις υψηλού κινδύνου και να συνέβαλε σε αύξηση της ζήτησης για εναλλακτικές τοποθετήσεις όπως οι καταθέσεις.