Δεκαετίες ολόκληρες το υπουργείο Οικονομικών αναζητά το ιερό δισκοπότηρο για την πάταξη της φοροδιαφυγής, με το απλούστερο κόλπο: τη μη έκδοση αποδείξεων. Κάθε φορά που κλείνει μια τρύπα, ανοίγει μια άλλη και κάπως έτσι το δημόσιο -αν και έχει υπάρξει βελτίωση, ιδίως μετά την πανδημία- χάνει δισεκατομμύρια ευρώ από ΦΠΑ. Το 2020, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Κομισιόν, στην Ελλάδα έκαναν φτερά 3,2 δισ. ευρώ ΦΠΑ.
Τώρα, υπουργείο Οικονομικών και ΑΑΔΕ κάνουν μια ακόμα προσπάθεια. Ψηφίστηκαν οι διατάξεις και έγιναν ανακοινώσεις από Χρ. Σταϊκούρα, Απ. Βεσυρόπουλο και Γ. Πιτσιλή για τη διασύνδεση όλων των ταμειακών με POS σταδιακά έως τον ερχόμενο Οκτώβριο, ώστε να τελειώσει το παραμύθι έκδοσης «αποδείξεων» μόνο από το POS και ποτέ από την ταμειακή.
Παράλληλα, φορολογικοί μηχανισμοί σε ηλεκτρονικό υπολογιστή που χρησιμοποιούνταν ως όχημα για να αποθηκεύονται παραγγελίες και να εκδίδονται δελτία παραγγελίας, εξαφανίζοντας στο τέλος της ημέρας τις αποδείξεις, αναβαθμίζονται ή αντικαθίστανται υποχρεωτικά.
Ταυτόχρονα μπαίνουν σε καθεστώς επανεξέτασης τα κίνητρα που δόθηκαν για έκπτωση φόρου έως 2.200 ευρώ σε φορολογούμενους που πληρώνουν με πλαστικό χρήμα δαπάνες σε 20 «επικίνδυνους» για φοροδιαφυγή κλάδους όπως κομμωτήρια, ηλεκτρολόγους, υδραυλικούς, γυμναστήρια κ.λπ. Όταν φτάνει η ώρα της πληρωμής, το σύστημα «δώσε ένα πενηντάρικο χωρίς απόδειξη και καθαρίσαμε» συνεχίζει να δουλεύει άριστα, ιδίως με ΦΠΑ 24%. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, το μέτρο θα επανεξεταστεί το πρώτο εξάμηνο της νέας κυβερνητικής θητείας της ΝΔ, εφόσον βεβαίως γίνει κυβέρνηση και πάλι μετά τις κάλπες.
Την επόμενη εβδομάδα άλλωστε, αναμένεται μια νέα δέσμη φορολογικών διατάξεων στη Βουλή, σε ένα ακόμα ερανιστικό νομοσχέδιο, υπό μορφή τροπολογίας. «Εχουμε περίπου 100 διατάξεις έτοιμες για κατάθεση», μεταξύ των οποίων και η διάταξη για την παροχή μπόνους σε όρους συμβάλλουν μέσω της εφαρμογής Appodixi στην αποκάλυψη φοροδιαφυγής», αναφέρει κορυφαίο στέλεχος, χωρίς να είναι σε θέση να επιβεβαιώσει όμως πως στις 7-8 διατάξεις που θα κατατεθούν στη Βουλή, θα περιλαμβάνεται και η πολυσυζητημένη διάταξη επιβράβευσης όσων «καρφώνουν» φοροφυγάδες.
Αντίθετα, φαίνεται να έχει μπει στις ράγες της υλοποίησης το σχέδιο για την απόλυτη διασύνδεση όλων των ταμειακών μηχανών με τα POS και εν συνεχεία απευθείας με την ΑΑΔΕ για την άμεση διαβίβαση όλων των στοιχείων.
Συνολικά 400.000 ταμειακές μηχανές είτε θα αναβαθμιστούν είτε θα αντικατασταθούν το αργότερο έως τον Οκτώβριο, με τη συνδρομή Voucher 125 και 350 ευρώ αντίστοιχα, ώστε να μην επιβαρυνθεί η αγορά. Με τη διασύνδεση ταμειακών - POS η πληρωμή με κάρτα θα πραγματοποιείται μόνο όταν η απόδειξη εκδοθεί από την ταμειακή, ενώ το POS δεν μπορεί να δεχθεί «ελεύθερες συναλλαγές», δηλαδή συναλλαγές εκτός του φορολογικού μηχανισμού. Η υποχρεωτική διασύνδεση θα γίνει μέχρι τον Ιούνιο του 2023 για επιχειρήσεις με τζίρο έως 100.000 ευρώ και μέχρι τέλος Ιουλίου 2023 για επιχειρήσεις με τζίρο άνω των 100.000 ευρώ.
Τα «κόλπα» της εστίασης
Μια ακόμα προθεσμία, έως το τέλος Οκτωβρίου, αφορά τους φορολογικούς μηχανισμούς νέου τύπου που λειτουργούν μέσα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές και δίνουν, όπως έχουν αποδείξει οι έλεγχοι, χρυσές ευκαιρίες σε φοροφυγάδες.
Η έκδοση αποδείξεων βασίζεται σε αρχεία που αποθηκεύονται μόνο στον υπολογιστή, οι μηχανισμοί δεν αποθηκεύουν αξίες στη φορολογική μνήμη ενώ έχουν διαπιστωθεί παρακάμψεις στη λειτουργία των μηχανισμών. Θα αντικατασταθούν από νέους μηχανισμούς, οι οποίοι θα αποθηκεύουν όλα τα ποσά στη φορολογική τους μνήμη και εκδίδουν σχετικές αναφορές με ποσά ενώ διαβιβάζουν απευθείας, και όχι μέσω υπολογιστή, τις συναλλαγές στην ΑΑΔΕ.
Οι μηχανισμοί αυτοί ανθούν κυρίως στην εστίαση. Από τους φορολογικούς ελέγχους που έχουν διενεργηθεί, έχει διαπιστωθεί ότι χρησιμοποιούνται μηχανισμοί που δεν καταγράφουν τραπέζια και παραγγελίες, καταγράφονται παραγγελίες σε αρχεία στον υπολογιστή και όχι στην ταμειακή, εκδίδονται δελτία παραγγελίας που στη συνέχεια είτε ακυρώνονται, χωρίς καταγραφή στη φορολογική μνήμη του μηχανισμού, είτε δεν εκδίδεται τελική απόδειξη ενώ εκ των υστέρων διαγράφεται τζίρος.
Με την υποχρεωτική χρήση ειδικών φορολογικών μηχανισμών για τις επιχειρήσεις εστίασης που δέχονται παραγγελίες, η απόδειξη εκτυπώνεται μόνο από ενσωματωμένο εκτυπωτή, καταγράφονται στη φορολογική μνήμη οι εκκρεμείς παραγγελίες («ανοικτά» τραπέζια) και οι εκκρεμείς προς έκδοση αποδείξεις, ενώ εκδίδεται “Z” εφόσον έχουν κλείσει όλα τα ανοικτά τραπέζια.