Οι ειδήσεις, όταν πρόκειται για αποφάσεις που πρέπει να εφαρμοστούν, δεν μπορούν να κρυφτούν. Μπορεί να «αγνοηθούν» όταν γίνονται οι ζυμώσεις, αλλά κάποτε έρχεται η ώρα των ανακοινώσεων και του «λογαριασμού».
Την περασμένη Πέμπτη, η Κομισιόν ανακοίνωσε το νέο δημοσιονομικό της πλάνο, το τέλος της ρήτρας της γενικής διαφυγής και την επιστροφή στη δημοσιονομική σύσφιξη. Από εδώ και στο εξής, η ροή της πληροφόρησης θα είναι -τουλάχιστον από τους «έξω»- πιο σαφής. Γιατί, κατά τον Βορρά, η κρίση έχει σχεδόν τελειώσει.
Τα τελευταία δύο χρόνια, το Euro2day.gr τα είχε αποκαλύψει όλα:
- Τα διμερή συμβόλαια που αρχικά σχεδιάζονταν για να πιέσουν τις χώρες με υψηλό χρέος, όπως η Ελλάδα, ενώ αντίθετα σε άλλες θα είναι πιο χαλαρά, και η προσπάθεια για τροποποίησή τους, ώστε τελικά κάποιες βεβαρημένες χώρες να «πέφτουν στα μαλακά».
- Οι εταίροι μας εξακολουθούν να μη μας εμπιστεύονται παρά το τέλος των μνημονίων και η Ελλάδα παραμένει «μια κατηγορία από μόνη της».
- Τα περίπου 60 δισεκατομμύρια ευρώ που δόθηκαν από την κυβέρνηση ως παροχές, κονδύλια ατομικής και επιχειρηματικής στήριξης λόγω κορωνοϊού και ενεργειακής κρίσης μπήκαν στο μικροσκόπιο των θεσμών. Γιατί κάποια από αυτά ίσως να ξεπερνούσαν το καθορισμένο πλαίσιο. Ειδικά αυτά που αφορούν κοινοτικά κονδύλια.
- Οι θεσμοί προειδοποίησαν την κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη για τις παροχές. Προειδοποίησαν και για τις προεκλογικές παροχές, βλέποντας ότι δεν εισακούγονταν. Δημιουργήθηκε δυσαρέσκεια στις Βρυξέλλες, παρότι δεν «βγήκε προς τα έξω».
- Κλήθηκε η κυβέρνηση να ανακοινώσει ότι πολλά μέτρα και παροχές είναι one-off και ότι στον προϋπολογισμό 2023 και 2024 όσα μείνουν θα πρέπει να καλυφθούν με αντίμετρα.
- Ερχονται (κυρίως φορολογικά) μέτρα για μείωση του δημόσιου χρέους, καθώς οι εταίροι θεωρούν ότι αυτή η τεχνική είναι η μόνη πετυχημένη.
- Καταργείται η γενική ρήτρα διαφυγής το 2023. Αυτό το έχουμε καταγράψει εδώ και ένα χρόνο. Φυσικά το γνώριζε και η κυβέρνηση. Γνωρίζει επίσης ότι ο Βορράς ξαναέγινε ένα μέτωπο και βάζει στο μικροσκόπιο την Ελλάδα.
Όλα αυτά «έτρεχαν» στο παρασκήνιο εδώ και δύο χρόνια. Τώρα όμως ήρθε η ώρα του λογαριασμού...
Τι θα γίνει σήμερα
Η Επιτροπή θα καταθέσει το σχέδιό της για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Υπάρχουν όμως αρκετά σημεία για διαπραγμάτευση. Και εδώ είναι που ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών καλείται να δώσει τη μάχη του.
«Τα δαπανηρά μέτρα στήριξης δεν μπορούν να συνεχιστούν επ' αόριστον», αναφέρει στην πρότασή της η Κομισιόν. Μιλά για «σταδιακή κατάργηση των εθνικών δημοσιονομικών μέτρων που θεσπίστηκαν για την προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων από την ενεργειακή κρίση και αναφέρει ρητά ότι όσα μέτρα παραμείνουν, θα πρέπει να είναι στοχευμένα προς τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού και τις μικρές επιχειρήσεις, εάν ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχιστεί.
Όπως ανακοίνωσε η Κομισιόν, το 2022, πάνω από το 70% των δαπανών για την ενεργειακή στήριξη ήταν σε μέτρα «που δεν στόχευαν επαρκώς στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις». Και εδώ είναι που θα μπει η Ελλάδα, μαζί με άλλες χώρες, στο μικροσκόπιο.
Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν πως οι πιέσεις προς τις χώρες για να καταργήσουν συγκεκριμένα εφάπαξ μέτρα θα αρχίσουν από το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Παρά το γεγονός ότι επισήμως η Κομισιόν προτείνει την επιστροφή σε δημοσιονομικούς κανόνες από το 2024, με κύριο στόχο τη μείωση του χρέους, τη μείωση των ελλειμμάτων και την επιστροφή σε πλεονάσματα.
Βεβαίως, το παιχνίδι της διαπραγμάτευσης έχει αρχίσει εδώ και μήνες. Αναμένεται να συνεχιστεί και μετά τον Απρίλιο, όταν τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καθορίσουν πολυετή προγράμματα σταθερότητάς τους. Η Ελλάδα περιμένει πρωτογενές πλεόνασμα γύρω στο 2% του ΑΕΠ το 2024 από 0,7% φέτος, κάτι που θεωρείται μεγάλο άλμα.
Κατά κάποια κράτη-μέλη, μια «δημιουργική λογιστική νέου τύπου» -έτσι την αποκάλεσαν σε σχετικό briefing βόρειας χώρας- πρέπει να αποφευχθεί, γιατί όπως είπε συγκεκριμένος αξιωματούχος της ΕΕ, πρέπει να αποφευχθούν «οι φούσκες της νέας γενιάς».
Απρίλιος, ο πιο κρίσιμος μήνας για Μητσοτάκη
Ο πρωθυπουργός ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το πολυετές πρόγραμμα που θα καταθέσει η χώρα μας τον Απρίλιο. Και έχει εξουσιοδοτήσει, σύμφωνα με πολύ καλά πληροφορημένες πηγές, τον κ. Σταϊκούρα να πετύχει μια σειρά εξαιρέσεων από τη δημοσιονομική προσαρμογή.
Τι ακριβώς θέλει ο πρωθυπουργός; Να εξαιρεθούν πολλές δαπάνες για άμυνα, αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού, ενεργειακά προγράμματα και επενδύσεις για την πράσινη ανάπτυξη από τις προσμετρήσεις των δημοσιονομικών και δη του χρέους. Γιατί μαζί με το πολυετές πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, οι χώρες θα πρέπει να εξηγήσουν πώς τα επενδυτικά και μεταρρυθμιστικά προγράμματά τους θα συμβάλουν στη δημοσιονομική βιωσιμότητα και στη στροφή στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Κυβερνητικός παράγοντας είπε στο Euro2day.gr ότι από το πώς θα καθίσει η μπίλια στο πιο πάνω θέμα, θα εξαρτηθούν πολλά και στις προεκλογικές δεσμεύσεις.
Φαίνεται πως ο κ. Μητσοτάκης θεωρεί σίγουρο ότι θα πετύχει τουλάχιστον τις στρατιωτικές δαπάνες να εξαιρεθούν. Και αυτό γιατί αφορά αγορές από άλλες χώρες της ΕΕ αλλά και τις εξυπηρετήσεις που έγιναν στη βάση της Αλεξανδρούπολης (base within a base για τις ΗΠΑ) ως προς τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Όμως, κατά αρκετούς αξιωματούχους στις Βρυξέλλες, με τους οποίους συνομιλήσαμε μετά την τραγωδία στη Λάρισα, η Ελλάδα θα κληθεί να αποδείξει ότι οι επενδύσεις, οι παροχές και οι διευκολύνσεις που δίνονται την τελευταία 4ετία και αυτές που έρχονται για την πράσινη ανάπτυξη και την ψηφιακή αναβάθμιση, δεν θα είναι «μιας νέας μορφής πελατειακό κράτος που θεωρήθηκε ως ο νούμερο ένα παράγοντας προβλημάτων σε όλα τα μνημόνια που υπέγραψαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις».
Την Τετάρτη, ο υπουργός Οικονομικών έχει προγραμματίσει συνέντευξη Τύπου για την πορεία του προϋπολογισμού. Μια μόλις μέρα μετά το Eurogroup και το Ecofin. Με την παρουσίαση, αναμένεται να δούμε και την πρώτη «αντίδραση» για τα πεπραγμένα του σημερινού κρίσιμου Eurogroup.