Οι νέες τάσεις, οι ευκαιρίες που δημιουργούνται στην αγορά ακινήτων της Θεσσαλονίκης και στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας, οι εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, οι προοπτικές στον χώρο της φιλοξενίας, η εικόνα της ελληνικής οικονομίας και η επόμενη ημέρα αυτής βρέθηκαν στο επίκεντρο της Prodexpo North, της μεγαλύτερης συνάντησης για την ακίνητη ακίνητη περιουσία, που πραγματοποιείται για 6η συνεχή χρονιά στο ξενοδοχείο Makedonia Palace στη Θεσσαλονίκη.
Για την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας αναφέρθηκαν ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Νίκος Βέττας και ο διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής, που ήταν οι ομιλητές στο πρώτο πάνελ με θέμα «Χτίζοντας μια ισχυρή οικονομία». Συντονιστής ήταν ο Μάξιμος Καλαντζής, διευθύνων σύμβουλος της Makt.
Σύμφωνα με τον κ. Πιτσιλή, το πρώτο δίμηνο καταγράφηκε «υπέρβαση των στόχων που είχε θέσει η κυβέρνηση». Ο κ. Πιτσιλής υπογράμμισε πως το 2021 ήταν χρονιά ανάκαμψης για την ελληνική οικονομία έπειτα από μια πολύ δύσκολη χρονιά λόγω πανδημίας, ενώ το 2022 πήγε ακόμα καλύτερα, παρότι στον τομέα δημοσίων εσόδων και της ανάπτυξης προστέθηκε ο πληθωρισμός.
«Οι δικές μας μελέτες είναι ότι δημιούργησε μεγάλη αύξηση εσόδων κατά 6 δισ. ευρώ, 12% παραπάνω από αυτό που είχε στοχοθετηθεί. Ένα ποσό της τάξης μισού δισ. εκτιμάται ότι οφείλεται σε δράσεις φορολογικής συμμόρφωσης. Αντίστοιχη εικόνα υπάρχει και για το πρώτο τρίμηνο του 2023, όπου έχουμε υπέρβαση από τους στόχους που είναι πολύ φιλόδοξοι», ανέφερε, τονίζοντας πως σημαντική συμβολή είχαν η ηλεκτρονική τιμολόγηση και το my data.
Από την πλευρά του, ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νίκος Βέττας, υπογράμμισε πως η ελληνική οικονομία έχει μείνει πίσω σε σχέση με χώρες όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία τονίζοντας πως η ανάπτυξη δεν μπορεί να γίνει με τη σημερινή παραγωγική διαδικασία και το σημερινό κράτος. «Κάναμε επώδυνες βελτιώσεις, αλλά υπάρχει απόσταση», είπε χαρακτηριστικά, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αποφασίσει ότι θα παίξει με κανόνες μικρής, ανοιχτής, οικονομίας, που σημαίνει ότι πρέπει να δει πού θα μπει στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας.
Σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για την αξιοποίηση των ακινήτων
Στην ανάγκη της σύμπραξης του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, η οποία ακολουθεί ουσιαστικότερα και πιο εποικοδομητικά βήματα τα τελευταία χρόνια αναφέρθηκαν οι ομιλητές του πάνελ «Επιχειρηματικότητα, ανάπτυξη και διατηρητέα κτήρια» την οποία συντόνισε ο Δημήτρης Ανδριόπουλος, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Dimand. «Η Θεσσαλονίκη έχει μεγάλες δυνατότητες, τεράστιο απόθεμα, διαθέτει το πολυπολιτισμικό στοιχείο, μια μοναδική σύνδεση της πόλης με τη θάλασσα» ανέφερε ο κ. Ανδριόπουλος, ο οποίος τόνισε πως «ευθύνη των επιχειρηματιών είναι πέρα από το δικό μας ακίνητο που αξιοποιούμε να ενδιαφερόμαστε για την ευρύτερη περιοχή όπου βρίσκεται το ακίνητο. Στις παρεμβάσεις που κάνουμε πέρα από τις αξιοποιήσεις στις οποίες προχωρούμε σε βιομηχανικά κτήρια καταθέτουμε προτάσεις και για την αξιοποίηση της ευρύτερης περιοχής» .
Αναφερόμενος ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας στα έργα αξιοποίησης κτιρίων στη Θεσσαλονίκη, τόνισε χαρακτηριστικά πως «τα νέα είναι καλά για τη Θεσσαλονίκη. Βιομηχανικά κουφάρια, όπως το Φιξ, αποκτούν ξανά ζωή, πρέπει να προχωρήσουμε στην επόμενη μέρα της πόλης». Ο κ. Ζέρβας τόνισε πως υπάρχουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία, αλλά χρειάζεται πίεση ώστε «κάποιοι άνθρωποι να τα τρέξουν», ενώ έκανε λόγο για «επαγγελματίες ευαίσθητους» που δεν θέλουν να πάει τίποτα μπροστά.
«Μπορέσαμε να αποδείξουμε μέσα από μετρήσιμα αποτελέσματα ότι ανάπτυξη και δημόσιο μπορούν να συνυπάρξουν σε μία διαδικασία συνέργειας του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα με διακριτούς ρόλους, χωρίς εκπτώσεις» τόνισε ο γενικός γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, κάνοντας μάλιστα ειδική αναφορά στην ανάπλαση της αγοράς Μοδιάνο και τη δρομολόγηση της αξιοποίησης του Fix.
Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ευθύμιος Μπακογιάννης έκανε μνεία στην πρόταση που υποβλήθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης, στην οποία υπήρξε ένας οδηγός για επαναχρησιμοποίηση διατηρητέων, ωστόσο δεν κρίθηκε από του εταίρους ως αναπτυξιακό μέτρο, ώστε να δώσει αξία στο δομημένο περιβάλλον. Ο ίδιος σημείωσε πως συχνά υπάρχει μία διαδικασία σύγκρουσης μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου συμφέροντος, καθώς πολλοί βλέπουν εχθρικά την επιχειρηματικότητα. Πρώτο που πρέπει να κάνουμε μεταξύ επιχειρηματιών και κράτους είναι να αποδείξουμε ότι επιχειρηματίας σκέφτεται και το δημόσιο συμφέρον».
Από την πλευρά του, ο επιχειρηματίας και επίτιμος πρόεδρος του ΣΕΤΕ Σταύρος Ανδρεάδης ανέφερε πως τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα σε σχέση με πριν από δύο δεκαετίες. «Στις μεταπολεμικές δεκαετίες υπήρχαν άλλες προτεραιότητες και αφέθηκε μεγάλο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς στη διάθεση οποιουδήποτε κατασκευαστή και εργολάβου. Έτσι χάσαμε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι αυτού του πολύτιμου πολιτιστικού μας αποθέματος. «Αυτό που με πονάει είναι η δυσκολία να κάνουμε πράγματα αυτονόητα», είπε ο κ. Ανδρεάδης, ο οποίος πρότεινε να γίνει μία μελέτη - καταγραφή του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζεται το θέμα σε άλλες χώρες.
Έρχεται ηλεκτρονική πλατφόρμα για το real estate
Την ανάγκη να υπάρξει διαφάνεια αναφορικά με τα στοιχεία των ακινήτων υπογράμμισε ο επιστημονικός διευθυντής του Business Intelligence Real Estate (BIRN) Νίκος Μανομενίδης, ο οποίος υπογράμμισε τη σημασία της δημιουργίας μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας που θα στοιχειοθετείται από τα πραγματικά δεδομένα που αφορούν το ακίνητο.
«Εκτός από την αδιαφάνεια των στοιχείων υπάρχουν πολλά δεδομένα που είναι συμπληρωματικά και μπορούμε να τα ενσωματώσουμε στη συγκεκριμένη πλατφόρμα» σημείωσε ο Θεμιστοκλής Ρουστάνης, ιδρυτής της KIKLO κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης του σημειώνοντας πως στην ηλεκτρονική πλατφόρμα θα υπάρχουν πληροφορίες που θα δίνουν στοιχεία για την εικόνα της ευρύτερης περιοχής που βρίσκεται το ακίνητο (πληθυσμό, κατά κεφαλήν εισόδημα κλπ).
Την ανάγκη να αλλάξει το τοπίο στην αγορά ακινήτων ώστε ο επενδυτής να γνωρίζει αν πρέπει ή όχι να επενδύσει τόνισε ο Θοδωρής Κοκοσιούλης, πρόεδρος της Ένωσης Μεσιτών Πιστοποιημένων Πραγματογνώμων υπογραμμίζοντας πως σήμερα δεν υπάρχουν συγκεκριμένες τιμές με αποτέλεσμα ο καθένας να ζητά ό,τι επιθυμεί.
Η αγορά ακινήτων των Βαλκανίων εξελίσσεται
«Η εικόνα της αγοράς ακινήτων στα Βαλκάνια αλλάζει» σε αυτό συμφώνησαν οι ομιλητές του πάνελ με συντονιστή τον Στέλιο Μπούρα, δημοσιογράφο του Businessdaily, gr και GreekGuru. Net. «Η παρουσία των ελληνικών επιχειρήσεων και τραπεζών είναι ισχυρή στη Σερβία» τόνισε ο Steve J. Froustis, Head of Capital Markets, Partner της Colliers Serbia τονίζοντας πως η Σερβία έχει σταθερή οικονομία με χαμηλή ανεργία.
Στην αγορά του Βελιγραδίου αναφέρθηκε ο Πάνος Δανός, διευθύνων σύμβουλος της Danos / An Alliance member of Bnp Barriba Real Estate, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στο παραλιακό μέτωπο της πόλης όπου η τιμή του τμ έχει φτάσει στα ακίνητα τα 10.500 ευρώ ανά τ.μ. Ο κ. Δανός σημείωσε πως η Σερβία είναι μια χώρα φιλική για τις επενδυσεις.
Στη Σόφια αναφέρθηκε ο Rossen Tenev, CEO, Ι&Β Real Estate EAD, μέλος της Prodea Investments Group Bulgaria, υπογραμμίζοντας πως η πόλη διαθέτει 2,5 εκατ. τ.μ. σύγχρονους γραφειακούς χώρους ενώ η αγορά ακινήτων της Βουλγαρίας βρίσκεται σε αναπτυξιακή πορεία την τελευταία δεκαετία παράλληλα με την οικονομία.
Στις λογικές τιμές που υφίστανται στην αγορά ακινήτων στην Αλβανία αναφέρθηκε ο Majlind Lazimi, διευθύνων σύμβουλος της Horwatg HTL.
Ελκυστική η Θεσσαλονίκη για ξενοδοχειακές επενδύσεις
«Η Θεσσαλονίκη έχει ανάγκη από διεθνή ξενοδοχειακά brands» ανέφερε ο σύμβουλος της International Hotel Development σε Ελλάδα και Κύπρο Νίκος Χάτζος, υπογραμμίζοντας πως ξένοι επενδυτές αναζητούν ξενοδοχεία και υφιστάμενα για να τα αξιοποιήσουν. «Η Βόρεια Ελλάδα έχει θετικές προοπτικές, οι επενδυτές χρειάζονται βοήθεια από την τοπική αυτοδιοίκηση», ανέφερε ο κ. Χάτζος.
«Για την περσινή, ιδιαίτερα θετική τουριστική χρονιά» μίλησε ο Πέτρος Παπαδάκος, επικεφαλής Ευρωπαϊκής Έρευνας της Green Street, τονίζοντας πως καταγράφηκε αύξηση της τάξης του 10% σε ό,τι αφορά τα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο σε σχέση με το 2019. Ο ίδιος επισήμανε ότι η Βόρεια Ελλάδα θα μπορούσε να αξιοποιήσει τις αγορές της Κίνας και της Ινδίας, στις οποίες ο μέσος όρος διαμονής είναι οι δέκα ημέρες.
Στην αύξηση των λειτουργικών εξόδων των ξενοδοχείων που έχουν αντισταθμίσει την αύξηση των εσόδων αναφέρθηκε η Κέννυ Ευαγγέλου, CEO της Xenium Advisors (μέλος της Zeus International Group). Ειδικά για τα city hotels επισήμανε πως είναι δύσκολα τα πράγματα σε ό,τι αφορά την ανακαίνιση ή κατασκευή με τα κόστη που υπάρχουν σήμερα.
«Τα νούμερα στη Θεσσαλονίκη δεν ακολούθησαν τον εθνικό μέσο όρο. Ζούμε την αντίθετη κατεύθυνση σε σχέση με την περίοδο 2012-2015, καθώς έχουμε μειώσεις στην επισκεψιμότητα και στις αφίξεις στο αεροδρόμιο», είπε από την πλευρά του ο Σπύρος Πέγκας, ιδρυτής και CEO της Wise Ram. Όπως είπε, χρειάζεται συνένωση δυνάμεων και πολιτική βούληση για να πάει μπροστά η Θεσσαλονίκη, καθώς δεν μπορούν μόνοι τους οι ξενοδόχοι να τα καταφέρουν. Ο κ. Πέγκας τόνισε πως μέχρι τώρα γίνονται μόνο σημειακές παρεμβάσεις, όμως πρέπει να υπάρξει συνολική περιφερειακή ανάπτυξη και δήλωσε υπέρμαχος της μητροπολιτικότητας, δηλαδή της ανάπτυξης τριών πόλων στη Βόρεια Ελλάδα, στα Γιάννενα, στη Θεσσαλονίκη και στην Αλεξανδρούπολη, που πρέπει να έχουν κεντρική υποστήριξη, ώστε να συμπαρασύρουν και την υπόλοιπη περιφέρεια.
Συντονιστής του πάνελ ο Στέλιος Μπούρας, δημοσιογράφος του Businessdaily, gr και GreekGuru. Net.
Η αγοράς κατοικίας
Στη διάρκεια του συνεδρίου έγινε ιδιαίτερη αναφορά στην αύξηση των τιμών στην αγορά ακινήτων. Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), Στράτος Παραδιάς, αυτό οφείλεται στο ότι υπάρχει ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης που αυξάνει τιμές, τις οποίες αποδέχονται οι ενοικιαστές και όχι στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Επίσης ανέφερε πως το κτιριακό δυναμικό είναι πολύ παλιό και για να επανέλθει στην αγορά πρέπει ο ιδιοκτήτης να κάνει επένδυση πολλών χιλιάδων ευρώ.
Η Δάφνη Παπαγόρα, διευθύνουσα σύμβουλος της KW North Commercial, σημείωσε ότι παρατηρείται έλλειψη σε συγκεκριμένες περιοχές, ένα κομμάτι οικιστικού αποθέματος πηγαίνει για άλλες χρήσεις, ενώ υπάρχουν και τα κόκκινα δάνεια. Από την πλευρά του, ο Κωνσταντίνος Γεωργάκος, συνιδρυτής και CEO της Georgakos & Parthenon Real Estate, εξέφρασε την εκτίμηση ότι το επόμενο διάστημα θα υπάρχει δυσκολία για διάθεση ακινήτων που δεν έχουν αναβαθμιστεί ενεργειακά.