Η διεθνής οικονομική δραστηριότητα παρουσιάζει σημάδια έντονης επιβράδυνσης στα τέλη του 2022, παραμένοντας ωστόσο θετική στις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, σύμφωνα με το Attica Economic Review Ιανουαρίου 2023.
Στο μηνιαίο report της Attica Bank, το οποίο συντάσσεται σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ, με τίτλο «Παράλληλη επιβράδυνση σε οικονομική δραστηριότητα και πληθωρισμό» καταγράφεται ότι στο τέταρτο τρίμηνο του 2022, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ στις ΗΠΑ, την Ευρωζώνη και την Κίνα εκτιμάται σε περίπου 1.0%, 1,9% και 2,9%, αντίστοιχα. Ο ρυθμός πληθωρισμού παρουσιάζει επίσης επιβράδυνση, ωστόσο παραμένει υψηλός, ενώ δεν περιορίζεται πλέον στα ενεργειακά αγαθά. Οι πληθωριστικές προσδοκίες κινούνται ήδη ηπιότερα υπό την επίδραση της σφιχτότερης νομισματικής πολιτικής, ωστόσο αβεβαιότητα προκαλούν ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, καθώς και οι πιέσεις για δημοσιονομικά μέτρα στήριξης των πλέον ευάλωτων στην τρέχουσα οικονομική κρίση του «κόστους ζωής».
• Το οικονομικό κλίμα συνέχισε να ανακάμπτει στην Ευρώπη τον Ιανουάριο, με βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και των επιχειρηματικών προσδοκιών, με εξαίρεση στις Κατασκευές. Μικρή υστέρηση εμφανίζει ο παγκόσμιος δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών.
• Οι διεθνείς τιμές ενεργειακών αγαθών έδειξαν μεικτή εικόνα τον Ιανουάριο, με μικρή άνοδο στο πετρέλαιο αλλά μεγάλη πτώση στο φυσικό αέριο. Οι τιμές σε τρόφιμα παρέμειναν σταθερές ενώ τα βασικά μέταλλα κατέγραψαν ανάκαμψη. Το ευρώ συνέχισε για τρίτο μήνα να ανακτά μέρος των απωλειών του έναντι του δολαρίου τον Ιανουάριο. Οι διεθνείς κεφαλαιαγορές κατέγραψαν σημαντική περαιτέρω άνοδο.
• Οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων της ΕΚΤ και της FED, συνέχισαν τις αυξήσεις επιτοκίων τον Ιανουάριο προκειμένου να συγκρατηθούν οι πληθωριστικές προσδοκίες κοντά στον στόχο πληθωρισμού και να επανέλθει η σταθερότητα των τιμών. Το κόστος χρηματοδότησης αυξήθηκε περαιτέρω στην Ευρωζώνη τον Δεκέμβριο, κυρίως για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και λιγότερο για το δημόσιο.
• Μεταξύ των προκλήσεων, ξεχωρίζουν η ανάγκη συντονισμού μεταξύ σφιχτότερης νομισματικής πολιτικής και στοχευμένων μέτρων δημοσιονομικής στήριξης, ο κίνδυνος η επιβράδυνση της οικονομίας να αποκτήσει διάρκεια καθώς και η ενεργειακή κρίση να αποκτήσει νέα ένταση προς τα τέλη του έτους.
Η ελληνική οικονομία επιβραδύνεται
Η ελληνική οικονομία επιβραδύνεται ενώ οι πληθωριστικές πιέσεις καθίστανται σταδιακά ηπιότερες, αν και παραμένουν υψηλές. Στο σύνολο του 2022, ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός καταγράφηκε στο 9,6%, που αποτελεί τον υψηλότερο ρυθμό από το 1994. Παρά το ότι ο μέσος πληθωρισμός στην Ευρωζώνη κυμαίνεται ελαφρά υψηλότερα, ο δομικός πληθωρισμός στην Ελλάδα παραμένει υψηλός, αναδεικνύοντας εν μέρει την ανθεκτικότητα της ζήτησης και την ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης της παραγωγής και του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών.
Στις θετικές εξελίξεις:
• Το οικονομικό κλίμα ανέκαμψε περαιτέρω τον Ιανουάριο, κυρίως από ενίσχυση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και των προσδοκιών σε βιομηχανία, κατασκευές και λιανικό εμπόριο. Η τάση μερικώς αντισταθμίστηκε από επιδείνωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στις υπηρεσίες.
• Το τραπεζικό σύστημα εμφανίζει ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό εταιρικό τομέα, άνοδο των καταθέσεων, αλλά και αύξηση στα επιτόκια νέων χορηγήσεων.
• Η αγορά εργασίας συνέχισε να βελτιώνεται τον Δεκέμβριο, με την μείωση του ποσοστού της ανεργίας στο σύνολο του έτους να αγγίζει τις 2,5 ποσοστιαίες μονάδες, που αποτελεί την μεγαλύτερη μείωση από το 2004.
Μεταξύ των προκλήσεων:
- Καταγράφεται υψηλό και αυξανόμενο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών υπό την μεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών σε σχέση με τις εξαγωγές.
- Βραχυχρόνιοι δείκτες δραστηριότητες, όπως η βιομηχανική παραγωγή, το λιανικό εμπόριο και η οικοδομική δραστηριότητα, συνέχισαν να καταγράφουν κόπωση κατά τη διάρκεια του τέταρτου τριμήνου του 2022.
- Η υψηλή μεταβλητότητα στις τιμές ενέργειας προκαλεί αυξημένη αβεβαιότητα στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Ειδικό Θέμα: «Πληθωριστικές πιέσεις το 2022, ανά συνιστώσα του ΑΕΠ»
Στο ειδικό θέμα του δελτίου παρουσιάζεται ανάλυση για τις εγχώριες πληθωριστικές πιέσεις ανά συνιστώσα του ΑΕΠ και των επενδύσεων κατά τη διάρκεια του 2022. Ο ρυθμός πληθωρισμού το 2022 άγγιξε υψηλό 27ετίας, με σημαντικές επιπτώσεις στους πραγματικούς ρυθμούς μεγέθυνσης όλων των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών.
Κλιμάκωση του λεγόμενου «εισαγόμενου» πληθωρισμού, λόγω κυρίως των υψηλών τιμών των ενεργειακών αγαθών, με τους δείκτες αποπληθωρισμού των εισαγωγών και των εξαγωγών να υπερβαίνουν σημαντικά τους αντίστοιχους δείκτες της κατανάλωσης και των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου.
Στο 3ο τρίμηνο του 2022, ο δείκτης αποπληθωρισμού των εγχώριων εξαγωγών παρουσίασε ετήσια μεταβολή κατά 36%, των εισαγωγών κατά 27%, της κατανάλωσης κατά 8% και των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά 6%.
Απόκλιση μεταξύ των δεικτών αποπληθωρισμού των βασικών συνιστωσών του ΑΕΠ παρατηρείται και στην Ευρωζώνη, με τους αποπληθωριστές να είναι ωστόσο χαμηλότεροι από τους αντίστοιχους εγχώριους σε όλες τις συνιστώσες του ΑΕΠ, με εξαίρεση τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου.
Από την πλευρά της παραγωγής, ο κλάδος της βιομηχανίας φαίνεται να συμβάλλει περισσότερο στην πληθωριστική πίεση από τα τέλη του 2021, ωστόσο σημαντική συμβολή καταγράφουν επίσης ο πρωτογενής τομέας και οι υπηρεσίες "εμπόριο, τουρισμός, εστίαση".
Στους τομείς των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, οι επενδύσεις σε «Κατοικίες και κατασκευές» καταγράφουν συστηματική κλιμάκωση των τιμών κατά τη διάρκεια 2021-2022. Οι πιέσεις που απορρέουν από τις τιμές των προϊόντων αναμένεται να υποχωρήσουν, σύμφωνα με τις ενδείξεις από τις αγορές γεωργικών προϊόντων.