Η παθογένεια των αγκυλώσεων της διοικητικής μηχανής, σε συνδυασμό με τοπικές αντιδράσεις αλλά και άλλους ανεξέλεγκτους παράγοντες (αρχαιολογία, απαλλοτριώσεις) φαίνεται να μπλοκάρουν σε αρκετές περιπτώσεις την ανάπτυξη και αναβάθμιση του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από τον ΑΔΜΗΕ.
Όπως προκύπτει από την πρόοδο της υλοποίησης των έργων του Διαχειριστή στο επικαιροποιημένο προκαταρκτικό Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ) 2024-2033, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα που έχει λάβει ευρεία δημοσιότητα είναι ο Δυτικός Διάδρομος Μεγαλόπολη-Πάτρα-Δυτική Ελλάδα, την ολοκλήρωση του οποίου έχουν πετύχει να φρενάρουν πέντε μοναχές της Μονής Αγίων Θεοδώρων στα Καλάβρυτα. Η λειτουργία της νέας γραμμής, που προσδοκάται να συμβάλει στην αποσυμφόρηση του κορεσμένου δικτύου της Πελοποννήσου, παίρνει και νέα καθυστέρηση. Στο ΔΠΑ αναφέρεται ότι η ολοκλήρωσή της μετατίθεται για το β’ εξάμηνο του 2023.
Πολύ πιο μακροχρόνια είναι και η αντιπαλότητα του ΑΔΜΗΕ με τοπικούς φορείς της Αργυρούπολης για το ΚΥΤ της περιοχής. Κι εδώ χρονολογούνται δικαστικές εμπλοκές, το έργο λειτουργεί μερικώς, η συνεννόηση δεν είναι εύκολη, έτσι, εξετάζεται υπογειοποίηση της γραμμής μεταφοράς, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να υποβληθεί εκ νέου Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), άρα, ανεξέλεγκτη καθυστέρηση. Ο Διαχειριστής, πάντως, αισιοδοξεί και εκτιμά ότι το έργο θα είναι έτοιμο το 2028.
Αρκετά, όμως, είναι και τα έργα που καθυστερούν γιατί εκκρεμεί αδικαιολόγητα η έκδοση Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Ένα ενδεικτικό παράδειγμα: για την αναβάθμιση της γραμμής μεταφοράς 150 KV και νέους υποσταθμούς στην περιοχή της Κατερίνης, η ΜΠΕ υποβλήθηκε από τον ΑΔΜΗΕ τον Οκτώβριο του 2020, με την ΑΕΠΟ να αναμένεται.
Αποτέλεσμα, το έργο από το 2024 να πηγαίνει για το 2026. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και άλλα έργα, όπως η αντικατάσταση αγωγών στην Τροιζηνία, το ΚΥΤ Ρουφ και η σύνδεσή του με το Σύστημα (η ΜΠΕ υποβλήθηκε τον Μάιο του 2021), το κλείσιμο του βρόχου 150 KV στη Μεσοχώρα (κι αυτό για το 2026), καθώς και οι ενισχύσεις του Συστήματος στη Χαλκιδική και τα Ιωάννινα.
Οι απαλλοτριώσεις αποτελούν έναν ακόμη πονοκέφαλο για τον ΑΔΜΗΕ. Η σύνδεση του ΚΥΤ Μελίτης, Φλώρινας με το Σύστημα δεν μπορεί να προχωρήσει γιατί καταγράφεται μεγάλη καθυστέρηση στην πρόοδο των απαλλοτριώσεων, προκειμένου να κατασκευαστεί η νέα γραμμή μεταφοράς 150 KV, με εκτιμώμενη, τώρα, ολοκλήρωση το 2029.
Επίσης, ανάλογα προβλήματα εντοπίζονται και για τα έργα ενίσχυσης του συστήματος της Κρήτης. Για τη γραμμή μεταφοράς 150 KV που θα συνδέσει τον Αθερινόλακκο με το Σύστημα θα πρέπει να τροποποιηθεί η ΑΕΠΟ γιατί περνά δίπλα από λατομείο και οι αναγκαίες απαλλοτριώσεις καθυστερούν. Για τη γραμμή μεταφοράς Χανιά-Δαμάστα υπάρχουν εμπλοκές με τοπικούς φορείς και την αρχαιολογία. Για τον λόγο αυτό ο ΑΔΜΗΕ εξετάζει αλλαγή όδευσης και υπογειοποίηση ενός τμήματος κοντά στον υποσταθμό στα Χανιά, μήκους 2 χλμ.
Καθυστερήσεις υπάρχουν, επίσης, και για την κατασκευή γραμμών μεταφοράς στη διαδρομή του αυτοκινητοδρόμου Ε65, γιατί το υπουργείο Μεταφορών δεν φρόντισε έγκαιρα να «κλειδώσει» τις απαραίτητες απαλλοτριώσεις.
Νέος χώρος, εξάλλου, αναζητείται για τις υποδομές αποθήκευσης υποβρύχιων καλωδίων, λόγω εμπλοκής με την αρχαιολογία.
Ενίσχυση διεθνών διασυνδέσεων
Με την ολοκλήρωση της δεύτερης διασυνδετικής γραμμής μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας-Βουλγαρίας, ο ΑΔΜΗΕ εκτιμά ότι η διασυνδεσιμότητα του ελληνικού Συστήματος θα φθάσει στο 15% πριν από το 2025, από 10% σήμερα. Ο στόχος για το 2030 είναι να καλυφθεί το 19,2%.
Από τις διεθνείς διασυνδέσεις που έχει εντάξει στο νέο ΔΠΑ ο Διαχειριστής, η πρώτη που θα περαιωθεί είναι αυτή με τη Βουλγαρία. Θα είναι η δεύτερη γραμμή μεταφοράς που θα μας συνδέσει με τη γειτονική χώρα. Το κομμάτι που μας αναλογεί, 30 χλμ., για τη νέα εναέρια γραμμή 400 KV προβλέπεται να είναι έτοιμο στα μέσα του έτους. Τα 121 χλμ. της Βουλγαρίας είναι έτοιμα από τον Νοέμβριο του 2021. Με τη νέα γραμμή θα αυξηθεί η μεταφορική ικανότητα στο σύνορο των δύο χωρών σε 1400 MW (από Ελλάδα προς Βουλγαρία) και σε 1700 MW (από Βουλγαρία σε Ελλάδα).
Στα ώριμα έργα συγκαταλέγονται:
- Η δεύτερη γραμμή μεταφοράς μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, με εκτιμώμενο χρόνο ολοκλήρωσης το 2029 και με αύξηση της μεταφορικής ικανότητας κατά 600 MW και στις δύο κατευθύνσεις. Την απόφαση για την υλοποίηση του έργου έλαβαν πέρσι τον Μάρτιο ο ΑΔΜΗΕ και η τουρκική TEIAS.
- Η δεύτερη διασύνδεση με την Ιταλία, για την οποία ολοκληρώθηκε πέρυσι η μελέτη σκοπιμότητας από την κοινή ομάδα εργασίας ΑΔΜΗΕ και του Ιταλικού Διαχειριστή TERNA. Το έργο αναμένεται να ενταχθεί και στο πλάνο ανάπτυξης του Ιταλικού Συστήματος Μεταφοράς.
- Το ηλεκτρικό καλώδιο μήκους 1.208 χλμ. που θα διασυνδέσει το Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα και φορέα υλοποίησης την εταιρεία Euroasia Interconnector. Ο ΑΔΜΗΕ προβλέπει ότι θα είναι έτοιμο το 2027. Το τμήμα Κρήτη-Κύπρος, 898 χλμ. έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση 100 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. μέσω του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Κύπρου και 657 εκατ. ευρώ από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF). Μέσα στο έτος προβλέπεται να ολοκληρωθούν οι σχετικές μελέτες, με την έναρξη κατασκευής να τοποθετείται τον επόμενο χρόνο.
- Η δεύτερη γραμμή μεταφοράς με την Αλβανία, με ορίζοντα ολοκλήρωσης έως το 2030, που θα αυξήσει τη μεταφορική ικανότητα μεταξύ των δύο χωρών κατά τουλάχιστον 200 MW και στις δύο κατευθύνσεις.
- Σε φάση ωρίμανσης, εξάλλου, είναι το ηλεκτρικό καλώδιο με την Αίγυπτο, καθώς και η αναβάθμιση της γραμμής μεταφοράς με τη Βόρεια Μακεδονία.
Το νέο ΔΠΑ του ΑΔΜΗΕ τίθεται σε δημόσια διαβούλευση για ένα μήνα, ως τις 6 Μαρτίου, και στη συνέχεια θα υποβληθεί προς έγκριση από τη ΡΑΕ.